Andrzej Augustyński

Andrzej Augustyński

Andrzej Augustyński, październik 2018, ICE Kraków
Data i miejsce urodzenia	4 maja 1963 Tarnów
Rodzaj działalności	działalność pożytku publicznego
Przewodniczący Zarządu
Przynależność	Stowarzyszenie Siemacha
Okres urzędowania	od 1993 do 2019
Prezes Zarządu
Przynależność	Fundacja Demos
Okres urzędowania	od 2002
Odznaczenia

Andrzej Augustyński (ur. 4 maja 1963 w Tarnowie) – polski teolog, prezbiter katolicki, misjonarz św. Wincentego a Paulo, lider organizacji obywatelskich, działacz samorządowy, przedsiębiorca społeczny, publicysta, redaktor polskojęzycznej Wikipedii^[1].

Życiorys

W latach 1970–1978 uczęszczał do Szkoły Podstawowej nr 10 im. Romana Sybiraka Sanguszki w Tarnowie (osiedle Klikowa). W okresie 1974-1978 przyswoił podstawy j. angielskiego w miejscowym Pałacu Młodzieży. Był ministrantem i lektorem w kościele parafialnym Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny. W latach 1978–1982 był uczniem I. Liceum Ogólnokształcącego im. K. Brodzińskiego, redagował gazetkę szkolną „Skryba”, kolportował tomiki wierszy Czesława Miłosza odbite na powielaczu, interesował się fizyką kwantową. W 1982 uzyskał świadectwo dojrzałości z wyróżnieniem i wstąpił do Zgromadzenia Misji w Krakowie. Podczas studiów filozoficzno-teologicznych w Instytucie Teologicznym Księży Misjonarzy na Stradomiu w Krakowie, działającym w ramach Papieskiej Akademii Teologicznej pozostawał pod wpływem ks. prof. Józefa Tischnera^[2], organizował zajęcia dla dzieci w domu dziecka przy ul. Piekarskiej, publikował w periodyku studenckim „Meteor”, współtworzył Przegląd Piosenki Religijnej „Vincentiana”, uczestniczył w oazach Ruchu Światło-Życie jako animator. Zetknął się z Robertem Sokolowskim, amerykańskim księdzem i filozofem, profesorem w Katolickim Uniwersytecie Ameryki (ang. The Catholic University of America), który rozbudził w nim zainteresowanie fenomenologią.

W czerwcu 1983 poznał w Krakowie dwóch maltańskich duchownych, którymi byli Joseph Carabott i Joseph Camilleri. W 1986 pierwszy raz przebywał na Malcie, która z czasem stała się jego „drugą ojczyzną”^[3][4]. W sierpniu 1989 przewodniczył uroczystej liturgii w j. maltańskim w bazylice Wniebowzięcia Matki Bożej w Moście. Przyczynił się do zbliżenia obu narodów, co znalazło potwierdzenie w odznaczeniu jego przyjaciela Anthoniego Apapa przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP za działalność na rzecz polskich obywateli i promowanie Polski^[5]. W lutym 2014 we współpracy z Robertem Makłowiczem zrealizował trzy odcinki serialu TVP „Makłowicz w podróży” poświęcone archipelagowi Wysp Maltańskich, wystąpił w odcinku nr 151. pt. „Miejsce spotkań”^[6].

W maju 1988 ukończył studia obroną pracy magisterskiej nt. hermeneutyki Ericha Fromma i przyjął święcenia prezbiteratu z rąk abp. gdańskiego Tadeusza Gocłowskiego. W latach 1988–1990 był katechetą w Trzcielu, a następnie od 1990 do 1992 uczył religii i j. angielskiego w Bydgoszczy. W 1992 powtórnie zamieszkał w Krakowie, przystępując do organizowania placówki dla dzieci w budynku przy ul. Długiej 42, zakupionym przez ks. Kazimierza Siemaszkę w 1886, przejętym przez władze komunistyczne i przekształconym w pogotowie opiekuńcze dla chłopców w 1954. Równocześnie nawiązał bliskie relacje z przedstawicielami Polonii Amerykańskiej w Nowym Jorku, gdzie zapoznał się z działalnością organizacji pozarządowych, pracujących z młodzieżą i kwestował na rzecz projektów charytatywnych w Polsce^[7]. Był także kapelanem w Domu Pomocy Społecznej im. Anny i Ludwika Helclów w Krakowie. Studiował zarządzanie zasobami ludzkimi na Uniwersytecie Jagiellońskim^[8].

Działalność publiczna

Andrzej Augustyński podczas wystąpienia przed Radą Miasta Krakowa, październik 2010

Charytatywna

W maju 1993 zainicjował badania ankietowe prowadzone pod kątem problemów i potrzeb społecznych, występujących na terenie krakowskiego Kleparza i dokonał naboru wychowanków do nowej placówki. W lipcu 1993 zorganizował wypoczynek wakacyjny dla 150 dzieci w Krynicy. Od 2 października 1993 kierował nowo powstałym Centrum Młodzieży „U Siemachy” przy ul. Długiej 42 w Krakowie, które w 1998 rozwinęło się w sieć Dziennych Ośrodków Socjoterapii „U Siemachy”, obecnie znanych jako SIEMACHA Spot. Z powodu nieporozumień z ks. Bronisławem Sieńczakiem, dyrektorem Fundacji im. ks. Siemaszki opuścił jej struktury w 2003.

Po otrzymaniu zgody przełożonych na rozpoczęcie samodzielnej działalności, 30 listopada 2003 zainicjował powstanie Stowarzyszenia „U Siemachy” i został jego pierwszym przewodniczącym. Z czasem skorygowano nazwę na Stowarzyszenie SIEMACHA. Stojąc na czele organizacji przez kolejne 15 lat doprowadził do jej spektakularnego rozwoju. Podczas uroczystej gali z okazji 25-lecia działalności, odbywającej się 2 października 2018 w ICE Kraków wygłosił swoje „wychowawcze credo”, rozpoczynając od słów:

W czerwcu 2019 zakończył pracę w zarządzie i uzyskał uprawnienia prokurenta. W tym czasie Stowarzyszenie prowadziło 36 placówek dla dzieci i seniorów w siedmiu miejscowościach (Kraków, Tarnów, Rzeszów, Kielce, Odporyszów, Skawina, Wrocław), obejmując specjalistyczną pomocą ok. 3,5 tys. osób oraz świadcząc usługi sportowe w czterech obiektach. Liczba osób zatrudnionych (na pełnych etatach) wynosiła 252, łączna powierzchnia lokali przeznaczonych na działalność statutową przekraczała 30 tys. m², roczny budżet organizacji wynosił blisko 30 mln zł.

29. września 2022 został ponownie wybrany przez Walne Zgromadzenie Stowarzyszenia SIEMACHA na 3-letnią kadencję prezesa jednoosobowego Zarządu^[9].

Zagraniczna

Na zaproszenie ks. Romana Górowskiego, wieloletniego proboszcza parafii św. Stanisława Kostki w Brooklynie (NY) okresowo w latach 1992–2001 angażował się w działalność duszpasterską w Prowincji Nowej Anglii Zgromadzenia Misji, m.in. w Brooklynie (NY), New Haven (CT), Derby (CT). Początkiem 1993 udał się do Nuncjatury Apostolskiej w Kijowie, gdzie z pomocą jej sekretarza Milana Šašika (późniejszego ordynariusza eparchii mukaczewskiej) zapoznał się z lokalnymi problemami, w tym zjawiskiem „dzieci ulicy”, spotkał się z bp. Janem Purwińskim i miejscową Polonią, z czego przygotował raport dla władz Zgromadzenia w Rzymie. Za pośrednictwem Anatolija Poliakowa, lekarza z Kijowa przesyłał leki ratujące życie dzieciom w Czarnobylu. Współorganizował zbiórki pieniędzy i sprzętu medycznego dla szpitala dziecięcego w Winnicy oraz pobyty rehabilitacyjne żołnierzy ukraińskich w Odporyszowie^[10]. Polsko-ukraińską wymianę młodzieży uczynił stałym elementem działalności Stowarzyszenia. Z początkiem marca 2022 podjął aktywność na rzecz uchodźców wojennych z Ukrainy^[11].

Duszpasterska

W latach 1997–2000 był radcą Polskiej Prowincji Zgromadzenia Misji. Od września 2004, przez blisko 10 lat był superiorem domu im. ks. Kazimierza Siemaszki przy ul. Długiej 42 w Krakowie. Przeprowadził kompleksową rewitalizację i rozbudowę nieruchomości. W lipcu 2019 odwiedził miejsce urodzenia Kazimierza Siemaszki w parafii Betygoła na Litwie, z czego powstał dokument filmowy pt. Społecznik z Betygoły. W okresie 2001–2011 był dwukrotnie powoływany do Rady Duszpasterskiej Archidiecezji Krakowskiej, w trakcie pierwszej kadencji (2001-2006) przewodniczył komisji ds. charytatywnych^[12].

2 kwietnia 2005 na antenie Radia Kraków wziął udział w programie Anny Kluz-Łoś poświęconym odchodzeniu papieża Jana Pawła II, który zmarł tego dnia o godz. 21:37 w Watykanie^[13]. Rozmowy ukazały się drukiem. Wraz z Danielą Motak 27 maja 2006 relacjonował dla Polskiego Radia spotkanie papieża Benedykta XVI z młodzieżą na krakowskich Błoniach. Na zaproszenie pastora Friedricha Magiriusa, w obecności Zofii Romaszewskiej, reprezentującej Prezydenta Rzeczypospolitej, 2 września 2019 w ewangelickim kościele św. Mikołaja (Nikolaikirche) w Lipsku wygłosił okolicznościowe przemówienie z okazji 80. rocznicy napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę^[14]. 10 października 2021 z ks. Alfredem Wierzbickim i ks. Andrzejem Lutrem odprowadził prochy poety Adama Zagajewskiego na miejsce wiecznego spoczynku w kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie^[15].

Samorządowa

W 1998 Jan Rokita (wówczas przewodniczący sejmowej komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych) włączył go do zespołu ekspertów, wypracowujących zestaw działań naprawczych w obszarze patologii społecznych wśród młodzieży. W konsekwencji związał się z krakowskim samorządem jako koordynator Miejskiego Programu Przeciwdziałania Przestępczości Młodzieży (1999-2002) w trakcie kadencji prezydenta Andrzeja Gołasia^[16], następnie pełnomocnik i doradca społeczny ds. młodzieży (2002-2014) prezydenta Jacka Majchrowskiego^[17].

Współtworzył program „Bezpieczny Kraków”^[18]. Był m.in. inicjatorem cyklicznej imprezy sportowej dla młodzieży „Juliada”, „Poradnika Młodego Krakusa”, gazety młodzieżowej „Śmigło”, licznych konferencji dla osób, zajmujących się pracą z młodzieżą, wzmocnienia roli pedagogów szkolnych, angażowania socjologów i streetworkerów, doskonalenia technik prewencyjnych policji. Zorganizował 10 edycji Małopolskiego Forum Liderów Młodzieżowych.

25. lutego 2022 otrzymał nagrodę Młodzieżowej Rady Krakowa w kategorii wolontariat i aktywizm społeczny jako "podziękowanie za pracę pedagogiczną, dzięki której wyrosło pokolenie współczesnych młodzieżowych działaczy, współtworzących młodzieżowe rady, organizacje oraz projekty, mające na celu dzielenie się dobrem z innymi"^[19].

W latach 2003–2004 był koordynatorem projektu „Demos” realizowanego we współpracy z kilkoma miastami europejskimi pod kierunkiem brytyjskiego socjologa prof. Michaela Carleya. Celem projektu było włączanie mieszkańców w zarządzanie miastem w drodze jednoczesnego wdrażania i monitorowania inicjatyw obywatelskich, tzw. „dobrych praktyk” z zastosowaniem „metody badań w akcji”. Wraz z prof. UJ Andrzejem Bukowskim reprezentował miasto Kraków na konferencji finalnej w Edynburgu w czerwcu 2004. W tym samym roku, jako delegat miasta Krakowa udał się do Norymbergii na spotkanie ekspertów poświęcone zagadnieniom przeciwdziałania rasizmowi^[20]. W 2007 był inicjatorem i sygnatariuszem przystąpienia Krakowa do sieci miast Cities for children. W maju 2010 w Muzeum Mercedesa-Benza w Stuttgarcie, w imieniu miasta Krakowa odebrał nagrodę za unikalny koncept społeczny Centrum Rozwoju Com-Com Zone w Nowej Hucie, łączący wychowanie, sport i terapię w jednym nowoczesnym obiekcie^[21].

Innowacje społeczne

Andrzej Augustyński na spotkaniu z ks. Guy Gilbertem w Warszawie, kwiecień 2004

Andrzej Augustyński w gronie wychowanków SIEMACHY na Shopping Center Forum w Warszawie, wrzesień 2013

27 maja 2002 razem z Joe Carabott (Malta) i Edmundem Gutowskim (USA) założył Fundację DEMOS. Od tego czasu w majątku rodzinnym pradziadka Wojciecha w Odporyszowie rozwija wielofunkcyjny ośrodek dla dzieci^[22]. Do kompleksu położonego na działce o pow. 10 ha należą: dom dziecka, placówka wsparcia dziennego dla dzieci z okolicznych miejscowości, ośrodek jeździecki, kryta pływalnia, boisko piłkarskie, sala kinowa, place zabaw i miejsca rekreacji, ponadto tereny zielone, uprawy i padoki. Jest inicjatorem wzniesienia na cmentarzu parafialnym w Odporyszowie epitafium Jana Wnęka oraz rekonstrukcji grobu jego mecenasa ks. Stanisława Morgensterna.

W kwietniu 2004 kard. Franciszek Macharski wydelegował go do Warszawy na spotkanie z francuskim księdzem Guy Gilbertem. Wizja pracy z młodzieżą Gilberta wywarła znaczący wpływ na jego dalszą działalność. W 2007 w Kitzbühel został przyjęty do grona członków Ashoki, uzyskał dwuletnie stypendium^[23] i zetknął się ze środowiskiem innowatorów społecznych. W efekcie wieloletniej współpracy z Rafałem Sonikiem, w listopadzie 2010 uruchomił placówkę dla młodzieży zlokalizowaną przy centrum handlowym Gemini Park Tarnów^[24]. Według jego autorskiego pomysłu w kolejnych latach powstały placówki w Krakowie^[25], Rzeszowie^[26], Kielcach^[27], Wrocławiu^[28]. Zainicjował badania przeprowadzone przez grupę naukowców z Instytutu Socjologii UJ w Krakowie pod kierunkiem prof. UJ Marty Smagacz-Poziemskiej na temat zachowań młodych ludzi w przestrzeni nowoczesnych centrów handlowych, których wyniki zostały opublikowane w 2015 w książce pt. „Czy miasto jest potrzebne? (Nowe) przestrzenie życiowe młodych mieszkańców miasta”^[29].

Wkład intelektualny

Andrzej Augustyński prezentuje „portret pamięciowy” Jana Wnęka, Odporyszów, wrzesień 2019

Jest autorem licznych artykułów, wywiadów, komentarzy i wystąpień poświęconych zagadnieniom społecznym i teologicznym^[30]. Jest pomysłodawcą placówek dla młodzieży w galeriach handlowych i lokowania domów dziecka na wsi. Za Florianem Znanieckim akcentuje znaczenie wychowania rówieśniczego. Jest entuzjastą idei przywództwa według Chrisa Lowneya, którego gościł w maju 2014 w Krakowie. Wysoką jakość oferowanych usług społecznych uznaje za sposób okazywania szacunku beneficjentom. Sprzeciwia się eksponowaniu dysfunkcji podopiecznych w kampaniach reklamowych organizacji oraz „emocjonalnemu szantażowi” wywieranemu na darczyńców^[31]. Należy do stanowczych krytyków kultury masowej.

Jest twórcą wielu kampanii społecznych, m.in.: „Dając pieniądze odbierasz dzieciństwo”^[32]. W listopadzie 2004 w Wiedniu odebrał w imieniu miasta Krakowa główną nagrodę „Eurocities” za wideoklip pt. Cracow trusts young people, który stworzył we współpracy z reżyserem Igorem Mołodeckim^[33].

Jest członkiem Rady Fundacji Świętego Mikołaja oraz kapituły nagrody im. Jana Rodowicza „Anody”. Zasiadał także w organach statutowych Fundacji Dzieło Nowego Tysiąclecia^[34], Fundacji Solidarni – Solidarnym oraz Internationaler Bund Polska.

Od czerwca 2020 jest redaktorem polskiej Wikipedii.

Relacje z biznesem

Wchodzi w skład Rady Programowej Executive Club w Warszawie, z którym corocznie organizuje Forum Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Economy Summit). Uczestniczył w Forach Ekonomicznych w Karpaczu i Krynicy, gdzie w imieniu Stowarzyszenia odebrał tytuł „Organizacji Roku 2013”. Prowadzi działalność w oparciu o model przedsiębiorczości społecznej, rozwijając stabilne partnerstwa z największymi firmami w Polsce (PKO Bank Polski, Oknoplast, Toyota Motor Poland, Tauron, Budimex, Philip Morris).

Życie prywatne

Andrzej Augustyński z wizytą w dawnym Gimnazjum Polskim Macierzy Szkolnej w Gdańsku, kierowanym w latach 1925–1939 przez prof. Jana Augustyńskiego, lipiec 2018

Jest jedynym potomkiem Kazimierza Augustyńskiego (1931–2020) i Stanisławy z d. Przybycień (1936-2022), prawnukiem Wojciecha Augustyńskiego, spokrewnionym przez ojca z budowniczymi II Rzeczypospolitej: Zygmuntem Augustyńskim, Janem Augustyńskim, Stanisławem Augustyńskim^[22], przez którego jest spowinowacony z Mateuszem Morawieckim. Zajmuje się dokumentacją losów rodziny Augustyńskich^[35]. Ze strony matki ma korzenie polsko-austriackie. Jej prababka zginęła 8 grudnia 1881 w pożarze Ringtheater przy Schottenring 7 w Wiedniu. W 2020 w rodzinnym domu w Tarnowie urządził mieszkanie dla usamodzielniających się wychowanków domu dziecka.

Jako uczeń liceum był częstym widzem w Tarnowskim Teatrze im. Ludwika Solskiego, recytował poezję. Pasje muzyczne realizował jako gitarzysta i kreator wydarzeń artystycznych. Od 2012 w Starej Zajezdni w Krakowie organizuje z Janem Kubickim (Magic Records) koncerty kolęd z udziałem młodych artystów, czego efektem była m. in. płyta pt. Siemacha po kolędzie. Mówi biegle po angielsku, zna włoski. Jest pasjonatem nowoczesnych technologii i motoryzacji. W styczniu 2014 towarzyszył Rafałowi Sonikowi na trasie rajdu Dakar, jeździł z nim na quadach w Sardynii i na pustyni w Abu Zabi. Interesuje się sztukami wizualnymi i dizajnem. Sympatyzuje z luteranizmem. Jest miłośnikiem zwierząt.

Publikacje

• „Spacer przez dwa Testamenty” w: „Kalejdoskop krakowski”, s. 17–25, Kraków 2020 ISBN 978-83-958490-6-0.
• „Droga Żelazna”, Fundacja Demos, Odporyszów 2019, ISBN 978-83-928122-6-5.
• „Album na 25-lecie SIEMACHY”, autor tekstów, Kraków 2018
• „Coca kocha Colę”, Fundacja Demos, Kraków 2010, ISBN 978-83-928122-5-8.
• „Między domem a ulicą – wokół problemów wychowania w dobie globalizacji i kultury masowej” – we współpracy z dr hab. Andrzejem Bukowskim UJ, Urząd Miasta Krakowa, Kraków 2005
• „Czyja jest socjoterapia?”, Urząd Miasta Krakowa, Kraków 2004^[36]

Multimedia

• „Kazik – film o życiu i czasach Kazimierza Augustyńskiego”, wrzesień 2021
• „Społecznik z Betygoły”, dokument filmowy o ks. Kazimierzu Siemaszce, Kraków 2019
• „Czy jestem w ciąży”, klip na Boże Narodzenie, grudzień 2018
• „Malta – Miejsce spotkań”, program telewizyjny, we współpracy z Robertem Makłowiczem, luty 2014
• „O Janie Wnęku, który ptakom pozazdrościł”, film, we współpracy z Igorem Mołodeckim
• „Ulice wielkiego miasta”, film dokumentalny, Kraków 2006
• „Trzy żywioły”, prezentacja multimedialna, Kraków 2004
• „Cracow trust young people”, klip promocyjny, Kraków 2004
• „Stawanie”, prezentacja multimedialna, Kraków 2002

Odznaczenia

• 2020: Order Zasługi III stopnia przyznany przez Prezydenta Ukrainy Wołodymyra Załenskiego za znaczący osobisty wkład w rozwój wolontariatu i aktywną działalność charytatywną^[37]
• 2019: Odznaka za zasługi dla Sił Zbrojnych Ukrainy^[38]
• 2018: Złota Odznaka Honorowa – Krzyż Małopolski
• 2009: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w działalności na rzecz osób potrzebujących pomocy, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej”
• 2008: Odznaka „Honoris Gratia” za działalność na rzecz młodzieży w Krakowie

Nagrody i wyróżnienia

• Nagroda "Przyjaciel Młodzieży Krakowskiej", Kraków 2022
• Nagroda „Architekt Rozwoju”, UN Global Compact Poland 2017
• Nagroda „Społecznik Roku” „Newsweek Polska” 2015^[39]
• Krakowianin Roku 2014^[40]
• Nagroda Grand Prix „Amicus Hominum” 2014
• Medal „Pro Publico Bono” Ministra Pracy i Polityki Społecznej 2014^[41]
• Medal „Zasłużony dla Województwa Małopolskiego Palatinatus Poloniae Minoris Meriti” 2014
• Medal świętego Jerzego 2012^[42]
• Nagroda Totus Tuus 2011^[34]
• Nagroda im. Józefa Dietla 2011^[43]
• Nagroda Tarnowskiej Fundacji Kultury „Uskrzydlony” 2010^[44]
• Nagroda NSZZ Solidarność „Solidarni w sporcie” 2008^[45]
• Nagroda „Optimus Hominum” 2005^[46]
• I Nagroda Eurocities za wideoklip „Cracow Trusts Young People”, Wiedeń 2004
• Nagroda im. księdza Józefa Tischnera 2003^[47]
• Wyróżnienie Polcul Foundation 1997^[48]

Zobacz też

• Augustyński (nazwisko)

Przypisy

Bibliografia

• ks. dr Paweł Holc CM, Wizytator Polskiej Prowincji Zgromadzenia Misji, Dane biograficzne ks. Andrzeja Augustyńskiego, L. Dz. 187/2021, Kraków, 10 września 2021
• Zarząd Stowarzyszenia SIEMACHA, Nota biograficzna Andrzeja Augustyńskiego, Kraków, 5 października 2021
• prof. Jacek Majchrowski, Prezydent Miasta Krakowa, Informacja nt. działalności publicznej ks. Andrzeja Augustyńskiego, Kraków, wrzesień 2021
• Władysław Tyrański, „Kto jest kim w Krakowie” (s. 10–11), wyd. Krakowska Agencja Informacyjna, Kraków 2000 ISBN 83-909309-2-7.
• Andrzej Augustyński, „Coca kocha Colę”, wyd. Fundacja DEMOS, Kraków 2010, ISBN 978-83-928122-5-8.
• Władysław Augustyński, „Droga żelazna”, wyd. Fundacja DEMOS, Odporyszów 2019, ISBN 978-83-928122-6-5.
• Kazimierz Przybysz, „Z gazetą przez życie”, wyd. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2019, ISBN 978-83-7901-192-6.