Andrzej Bohomolec

Andrzej Bohomolec

Data i miejsce urodzenia	22 listopada 1900 Rozentów
Data i miejsce śmierci	12 grudnia 1988 Edmonton
Zawód, zajęcie	kawalerzysta, żeglarz, ranczer
Narodowość	polska
Stanowisko	chargé d’affaires RP w Chinach (1939)
Rodzice	Filip Bohomolec, Charlotta (Karolina) z Sienkiewiczów
Odznaczenia

Andrzej Bohomolec (ur. 22 listopada 1900^[1] w Rozentowie, zm. 12 grudnia 1988 w Edmonton) – polski kawalerzysta i żeglarz, pisarz^[2]. Wraz z dwoma towarzyszami przepłynął Ocean Atlantycki na jachcie „Dal”, w 1933/34 roku^[2].

Życiorys

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej Filipa Bohomolca i Charlotte (Karoliny) z Sienkiewiczów w Rozentowie, który znajduje się dzisiaj w granicach Łotwy. Jego rodzina, według legendy rodzinnej, wywodziła się w prostej linii z dawnych kniaziów mińskich. Ukończył szkołę średnią, a następnie szkołę kawaleryjską w Grudziądzu^[3].

Od lipca 1918 służył w Armii Hallera we Francji, następnie w Wojsku Polskim. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej^[3]. Na stopień rotmistrza został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 12. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[4].

Od 1 kwietnia 1937 był zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W 1938 był radcą Referatu Sowieckiego w Wydziale Wschodnim (P.III) MSZ. W 1939 pracował jako chargé d’affaires w Szanghaju^[5].

W 1940 przyłączył się ochotniczo do Polskich Sił Zbrojnych we Francji. Po klęsce Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Został ciężko ranny w kampanii libijskiej (Tobruk). Po wyzdrowieniu, w październiku 1943 został przydzielony do 1 samodzielnej kompanii komandosów, będącej na stanie osobowym 2 batalionu strzelców „Kratkowanych Lwiątek”, gdzie pełnił funkcję oficera łącznikowego i brał udział w walkach we Włoszech (m.in. Sangro, Garigliano i Pescopennataro, gdzie pełnił rolę dowódcy odcinka Capracotta). Tuż po wyzwoleniu Paryża został odesłany do Polskiej Misji Wojskowej na stanowisko szefa sztabu. Służbę zakończył w stopniu majora. Za swoje czyny został odznaczony Orderem Virtuti Militari.

Po demobilizacji nie wrócił do kraju, lecz wyemigrował do Kanady. Osiadł na południu prowincji Alberta (Kevisville), gdzie jako ranczer („Arrowhead Ranch”) zajął się hodowlą byków. Po pewnym czasie sprzedał swoją posiadłość i kupił, wraz z żoną Andre, nowe duże ranczo, położone w Crows Nest Pass, koło miasteczka Coleman w Górach Skalistych, istniejące do dzisiaj, znane pod nazwą „Bohomolec Ranch”. W uznaniu jego zasług wojennych, królowa Elżbieta II nadała mu 17 października 1960 tytuł honorowego pułkownika (Honorary Lieutenant Colonel) 19th Alberta Dragoons RCAC.

Wyprawa żeglarska

5 czerwca 1933 na jachcie Dal, wraz z dwoma towarzyszami, rozpoczął rejs z Gdyni do Chicago. Rejs zaplanowany w bezpiecznej – jak się wydawało – trasie pasatowej. Pomimo tej ostrożności, jacht, wraz z załogą, dostał się w oko cyklonu. Pomimo niebezpieczeństw 11 czerwca 1934 załoga dotarła do Nowego Jorku, by kontynuować rejs kanałami i przez Wielkie Jeziora, do Chicago (24 sierpnia 1934).

„Dal” jako eksponat w Centrum Konserwacji Wraków Statków w Tczewie

Uczestnicy wyprawy w latach 1933–1934: kapitan jachtu – por. ułanów Andrzej Bohomolec, załoga – por. ułanów Jan Witkowski (powrócił do Polski z Bermudów), por. mar. handl. Jerzy Świechowski.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych (1921)^[6]
• Złoty Krzyż Zasługi (30 marca 1935)^[7][8]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[5]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[5]
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^[5]
• Oficer Orderu Korony Rumunii (przed 1938)^[5]
• Oficer Orderu Gwiazdy Czarnej (III Republika Francuska, przed 1938)^[5]
• Kawaler Orderu Legii Honorowej (III Republika Francuska, przed 1938)^[5]
• Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Francja, 1922)^[9]
• Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Belgia)^[5]
• Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”) (zezwolenie Naczelnika Państwa w 1922)^[9]

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 58. [dostęp 2020-12-20].
• Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1939. Warszawa: Stowarzyszenie „Samopomoc Urzędników Polskiej Służby Zagranicznej”, 1939, s. 179.
• Bohomolec Andrzej. Wyprawa jachtu „Dal”. Warszawa : Rój, 1936 i 1937 (wyd. I i II); Warszawa : Wiedza Powszechna, 1957 (wyd. III; Warszawa : Wydawnictwo Megas, 2007 (wyd. IV).
• Wiadomości/Wiadomości-Wypad, Pismo Koła 2 Batalionu Grenadierów „Kratkowane Lwiątka” (w późniejszym czasie ... i Komandosów). Kwartalnik wydawany w latach 1962–1996 w Edynburgu na prawach rękopisu. Numer 41 (czerwiec 1972), s. 14/15.
• Zdziechowski Paweł, Łódeczka „Dal”. Kultura. 1972, nr 6/297. Miesięcznik. Paryż, s. 80–86.[1]
• MaciejM. Zajączkowski MaciejM., Sztylet Komandosa, Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1991, ISBN 83-11-07907-2, OCLC 69504345 .
• Gieblewicz Ireneusz. Powrót jachtu „Dal”. Warszawa : Efekt, 2017. ISBN 978-83-88900-01-3.
• Bohomolec Andrzej. The voyage of the yacht, „Dal” : from Gdynia to Chicago, 1933–34. [tłum. Irene Tomaszewski] Montreal/Ottawa : Polish Institute of Arts and Sciences in Canada, 2019.
• Rybka Ryszard, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.

Linki zewnętrzne

• http://img.audiovis.nac.gov.pl/PIC/PIC_1-W-25a.jpg – fotografia Bohomolca w mundurze
• Welcome to Bohomolec Stables located in Crowsnest Pass, Alberta, Canada. bohomolec.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-10)]. – informacje na temat Bohomolec Ranch
• http://www.hickerphoto.com/bohomolec-ranch-photos.htm – strona reklamowa biznesu
• http://www.natureconservancy.ca/site/News2?abbr=ab_ncc_&page=NewsArticle&id=12871&security=1401&news_iv_ctrl=1062 – teren parkowy utworzony z części (65 ha) posiadłości Bohomolca
• Informacja o zespole archiwalnym z Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. [dostęp 2009-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-27)]. (pol.).