Andrzej Braun

Andrzej Braun
Ilustracja
Andrzej Braun (2004)
Data i miejsce urodzenia

19 sierpnia 1923
Łódź

Data i miejsce śmierci

9 listopada 2008
Warszawa

Dziedzina sztuki

literatura

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej
Grób Andrzeja Brauna na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Andrzej Braun (ur. 19 sierpnia 1923 w Łodzi, zm. 9 listopada 2008 w Warszawie) – polski pisarz, poeta, reportażysta. Ojciec Ewy Braun (ze związku z Zofią ze Świeżawskich), brat Michaliny Wisłockiej.

Życiorys

Matka Brauna, Anna z Żylińskich, pochodziła z polskiej rodziny szlacheckiej. Ojciec Andrzeja Brauna, Jan Tymoteusz Braun, był wnukiem górala z Bawarii, którego syn dotarł do Łodzi w poszukiwaniu pracy około połowy XIX w. Ojciec, od 1926 r. do wybuchu II wojny światowej był kierownikiem Szkoły Powszechnej nr 30 im. św. Stanisława Kostki w Łodzi, przy ul. Wspólnej 5/7. Był również działaczem okręgu łódzkiego Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz prezesem Polskiej Organizacji Wojskowej w okręgu łódzkim[1].

Andrzej Braun maturę zdał w Łodzi, w wieku 16 lat, a w 1939 roku złożył dokumenty do Szkoły Morskiej w Gdyni.

Przed wojną rodzina Braunów mieszkała w pomieszczeniu służbowym szkoły, której kierownikiem był ojciec. W I połowie października 1939 rodzinę wykwaterowano, gdy przejęli szkołę niemieccy okupanci. Następnie, przez obóz przesiedleńczy na Radogoszczu w Łodzi (kilkanaście godzin pobytu), wywiezieni zostali transportem przesiedleńczym do Krakowa. Stąd rodzina wyjechała do wsi Narama w powiecie miechowskim (15 km od Krakowa), gdzie ojciec objął stanowisko nauczyciela i tu pozostał do końca okupacji wraz z żoną i synami, a córka, Michalina Wisłocka, wyjechała do męża do Warszawy.

Od 1940 roku Andrzej Braun był żołnierzem ZWZ-AK, w 1944 działał w partyzantce na Kielecczyźnie.

Zadebiutował w roku 1946 na łamach tygodnika „Kuźnica” (Łódź) jako poeta. Studiował filologię polską na Uniwersytecie Łódzkim i na Uniwersytecie Wrocławskim oraz na Wydziale Dramatycznym w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Od 1947 roku był członkiem PPR. Członkiem PZPR był w latach 1948-1968. Od 1949 roku pracował w wydziale kultury KC PZPR. W latach 1950–1952 był członkiem redakcji tygodników „Nowa Kultura” (kierownik działu poetyckiego) i „Sztandar Młodych”. W latach 1953–1954 był pracownikiem szpitala Polskiego Czerwonego Krzyża w Korei Północnej, a w latach 1954–1956 pracował jako korespondent wojenny dziennikaTrybuna Ludu” w Pekinie. Od 1957 do 1963 roku pełnił funkcję kierownika literackiego Zespołu Filmowego „Droga”, zaś w latach 1963–1966 kierownika Redakcji Filmowej Telewizji Polskiej. Od 1973 do 1974 roku był stypendystą University of Iowa w USA.

Od 1975 roku był prezesem Polskiego Klubu Conradowskiego a od 1994 przewodniczącym Rady Kultury przy prezydencie RP. 23 sierpnia 1980 roku dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[2]. W latach 1990–1993 pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 51-1-5)[3].

Rodzina

Andrzej Braun był bratem Michaliny Wisłockiej (1921–2005) – lekarza-ginekologa i seksuolożki, Włodzimierza (ur. i zm. w 1917) oraz Jana (1926–2015) – sumerologa. Córką Andrzeja Brauna jest Ewa Braun – scenograf i dekoratorka.

Twórczość

Tomiki poezji

Powieści

  • Lewanty
  • Zdobycie nieba
  • Próżnia
  • Próba ognia i wody
  • Bunt
  • Rzeczpospolita chwilowa
  • Wallenrod
  • Królestwo konieczności

Tomy opowiadań

  • Zwycięzcy znad Tatu-Ho
  • Noc długich noży
  • Piekło wybrukowane i inne opowiadania

Inne (reportaże, opowieści, szkice)

  • W kraju odzyskanych przyjaciół
  • Blask ciemności
  • Samolotem i lektyką
  • Śladami Conrada
  • Kreacje Costaguany. Świat południowoamerykański u Conrada
  • Piękna śmierć (opowiadanie z maja 1946)[4]

Nagrody

  • 1955 – wyróżnienie do nagrody państwowej za powieść Lewanty
  • 1972 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za powieść Próżnia
  • 1976 – nagroda Instytutu Wydawniczego CRZZ za powieść Próba ognia i wody
  • 1998 – nagroda literacka im. W. Reymonta[5]

Odznaczenia

Ekranizacje

Przypisy

  1. "Łódź w Ilustracji", 1933, nr 14, s. 2
  2. Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s])
  3. Cmentarz Stare Powązki: ANDRZEJ BRAUN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-10-31].
  4. [w:] Rok pracy. Jednodniówka sprawozdawczo-informacyjna Bratniej Pomocy Studentów UŁ; Łódź 1946, s. 37–40.
  5. Związek Rzemiosła Polskiego: Laureaci Nagrody Literackiej im. Władysława Reymonta w latach 1994–2009. [dostęp 2014-09-11].

Bibliografia

  • Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 126-127
  • Włodzimierz Kalicki, „Lord Jim i Mister Braun”, Gazeta Wyborcza 2–3 lipca 2011, dostęp 2013-10-14
  • Wisłocka Michalina, Malinka, Bratek i Jan, Warszawa 1998.
  • Wisłocka Michalina, Miłość na całe życie. Wspomnienia z czasów beztroski, Warszawa 2002.

Media użyte na tej stronie

AndrzejBraun.JPG
Autor: Ewa Braun, Licencja: CC BY-SA 3.0
Andrzej Braun (1923-2008), polski pisarz, przewodniczący Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, ojciec Ewy Braun, brat Michaliny Wisłockiej
Andrzej Braun (grób).JPG
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób pisarza Andrzeja Brauna na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.