Andrzej Czechowicz
 podpułkownik Służby Bezpieczeństwa | |
| Data i miejsce urodzenia | 17 sierpnia 1937 Święciany |
|---|---|
| Jednostki | Służba Bezpieczeństwa |
Andrzej Czechowicz (ur. 17 sierpnia 1937 w Święcianach) – polski agent wywiadu w PRL zatrudniony w Biurze Studiów i Analiz Radia Wolna Europa, emerytowany podpułkownik[1] SB.
Życiorys
Syn Zbigniewa i Olgi[2]. Podczas II wojny światowej jego rodzinę wywieziono do Kazachstanu. Po wojnie jako repatrianci, osiedlili się na Górnym Śląsku.
Ukończył w 1962 Wydział Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Wkrótce wyjechał do RFN, gdzie otrzymał azyl jako polityczny uchodźca. Prawdopodobnie jesienią 1964 nawiązał kontakt z Polską Misją Wojskową w Berlinie Zachodnim i w styczniu 1965 zadeklarował swoją gotowość współpracy z polskim wywiadem i podjął aktywną współpracę. W kwietniu zgłosił się do pracy w Radiu Wolna Europa, gdzie – po przeprowadzeniu z nim przez Jana Nowaka-Jeziorańskiego rozmowy informacyjnej i uzyskaniu w jej wyniku rekomendacji – został zatrudniony w Biurze Studiów i Analiz. Do jego obowiązków należało m.in. przygotowywanie wycinków prasowych krytykujących politykę PRL.
W marcu 1971 jego powrót do Polski komentowały wszystkie polskie media. Nagłaśnianie sukcesów wywiadowczych kapitana Czechowicza stało się szybko obiektem licznych drwin i dowcipów, krążących po Polsce[3]. W 1974 wydał książkę „Siedem trudnych lat”, gdzie opublikował dokument podpisany 22 kwietnia 1970 przez Johanna Kassnera, w którym napisano, że Jan Nowak-Jeziorański był zatrudniony w latach 1940–1942 jako zarządca majątku zrabowanego Żydom przez Niemców (jakkolwiek dokument jest autentyczny, to Nowak-Jeziorański został na to stanowisko przeznaczony przez polskie podziemie[4]).
Ten dokument był jednym ze źródeł oskarżeń szefa Kongresu Polonii Amerykańskiej Edwarda Moskala wobec Jeziorańskiego. Jeziorański w wypowiedzi cytowanej w 2002 za Polską Agencją Prasową przez liczne polskie media określił Czechowicza następującymi słowami: „Czechowicz był najmniej szkodliwy ze wszystkich, bo był tak prymitywny i reprezentował tak niski poziom, że bardziej szkodził bezpiece aniżeli nam swymi wystąpieniami”. Czechowicz poczuł się tą wypowiedzią urażony i wytoczył PAP oraz Nowakowi-Jeziorańskiemu proces sądowy o zniesławienie. Czechowicz przed Sądem Okręgowym w Warszawie stwierdził, że był cenionym pracownikiem polskiego wywiadu i dobrze wykonywał swoje obowiązki. W lutym 2005 stołeczny Sąd Okręgowy oddalił powództwo Czechowicza przeciw PAP uznając, że agencja cytując wypowiedź Jeziorańskiego nie naruszyła dóbr osobistych Czechowicza.
W kwietniu 2018 roku Andrzej Czechowicz wydał własnym nakładem wspomnienia pod tytułem: „Straceniec, czyli przypadki urodzonego w niewłaściwym czasie”. Przedstawił w nich ze swojej perspektywy sposób funkcjonowania RWE i zdobywania najbardziej tajnych dokumentów z pionu wywiadowczego RWE, podał też powody wycofania go przez polski wywiad z rozgłośni[5].
Przypisy
- ↑ „Szczekaczka, czyli Rozgłośnia Polska RWE”, wyd. Media Rodzina 2006, s. 238:
„W 1990 r. poddał się weryfikacji i otrzymał negatywną ocenę. Od sierpnia 1990 w stopniu podpułkownika przebywa na emeryturze”. - ↑ Katalog Biura Lustracyjnego IPN. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2019-02-03].
- ↑ Jerzy Dobrowolski, „Decybel”, wyd. LTW, Łomianki 2012, s. 226, Wywiad z pracownikiem ZOO (aluzja do akcji kapitana Czechowicza).
- ↑ Jan Nowak-Jeziorański, Kurier z Warszawy, Kraków 2004, s. 46; Kurski, Jan Nowak-Jeziorański, s. 45–46.
- ↑ Andrzej Czechowicz, Straceniec, wyd. Pierwsze, Warszawa 2018, ISBN 978-83-941652-0-8.
Bibliografia
- Sławomir Koper, Wielcy szpiedzy w PRL, Warszawa: Wydawnictwo Czerwone i Czarne, 2014, ISBN 978-83-7700-156-1, OCLC 892602549.
Media użyte na tej stronie
Naramiennik podpułkownika Biura Ochrony Rządu.