Andrzej Fabrycy

Andrzej Lech Fabrycy
Data i miejsce urodzenia

15 maja 1927
Sosnowiec

Data i miejsce śmierci

12 lutego 1979
Szczecin

profesor nauk chemicznych
Specjalność: chemia organiczna
Alma Mater

Politechnika Śląska

Doktorat

1954

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Leningradzki Instytut Technologiczny
Politechnika Śląska
Politechnika Szczecińska

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”

Andrzej Lech Fabrycy (ur. 15 maja 1927 w Sosnowcu, zm. 12 lutego 1979 w Szczecinie) – polski chemik-organik, profesor Politechniki Szczecińskiej.

Życiorys

Urodził się i uczęszczał do szkoły w Sosnowcu[1][2]; maturę zdał w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica[3]. W czasie okupacji niemieckiej pracował w latach 1944–1945 jako laborant w laboratorium chemicznym stalowni. Po II wojnie światowej studiował na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach (dyplom otrzymał w 1951 r.) i pracował w Biurze Projektów Przemysłu Papierniczego w Zabrzu (1949–1952). W następnych latach odbył aspiranturę w Leningradzkim Instytucie Technologicznym i uzyskał stopień w kandydata nauk chemicznych (odpowiednik stopnia doktora) w roku 1954 r., po czym został zatrudniony w Politechnice Śląskiej, w latach 1956–1962 na stanowisku adiunkta[1].

Od roku 1962 mieszkał w Szczecinie i pracował na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki Szczecińskiej. Był w latach[1]:

  • 1962–1969 – kierownikiem Katedry Chemii Organicznej,
  • 1969–1979 – dyrektorem Instytutu Chemii Podstawowej,
  • 1966–1972 – prorektorem PS do spraw nauki,
  • 1973–1979 – dziekanem wydziału

Był promotorem w 11 przewodach doktorskich i 48 prac magisterskich oraz recenzentem 20 prac doktorskich i habilitacyjnych[2].

Pełnił funkcję prezesa zarządu Szczecińskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Chemicznego. Był członkiem Komitetu Nauk Chemicznych PAN w Warszawie i Prezydium Komisji Nauk Chemicznych Oddziału PAN w Poznaniu, Rady Naukowej Instytutu Przemysłu Organicznego w Warszawie[2].

Zmarł w Szczecinie w wieku 52 lat i został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Alei Zasłużonych[4].

Zakres badań naukowych

Zainteresowania naukowe Andrzeja Fabrycego mieściły się w obszarze zgodnym ze specjalnością ośrodków zagranicznych, w których przebywał na stażach naukowych, w tym leningradzkiej szkoły naukowej E.D. Wenus-Daniłowej (uczennicy A.E. Faworskiego) i szkoły Roberta Wizingera w Bazylei (chemia barwników). Prowadził m.in. chemiczne i fizykochemiczne badania pochodnych furanu, soli furyliowych, ftalanów, hydroksyftalanów. Jest uważany za twórcę szkoły naukowej związków heterocyklicznych[2].

Wspólnie z doktorantami opracował metody syntezy wielu nowych barwników cyjaninowych i hemicyjaninowych oraz nowych leków i preparatów bakteriostatycznych[2]. Jest twórcą lub współtwórcą technologii otrzymywania, m.in. odczynników analitycznych dla Polskich Odczynników Chemicznych w Gliwicach oraz Thymazenu (lek przeciwhistaminowy) i 1-metylo-2-(2-hydroksyetylo)-pirolidyny (półprodukt w technologii innego leku przeciwhistaminowego – Tavegylu) dla Warszawskich Zakładów Farmaceutycznych[1].

Publikacje

Andrzej Fabrycy jest autorem lub współautorem czterech patentów i ok. 80 artykułów naukowych, np. [2]:

  • Zofia Wichert, Andrzej Fabrycy, New synthesis of coloured dihydrofurylium salts[5],
  • Andrzej Fabrycy, Anna Pawlak, 1,2,2-Trimethyl-3-methylenindolin[6],
  • Andrzej Fabrycy i wpółpr., Sposób wytwarzania 1-metylo-2-(2-hydroksyetylo)pirolidyny[7],
  • Andrzej Fabrycy, Zofia Wichert, Eine neue Synthese von 3-Benzoylmethylen-2,3-dihydrofuranen[8]

Odznaczenia i wyróżnienia

Otrzymał złotą odznakę honorową „Za zasługi dla Województwa Gorzowskiego” oraz nagrody Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego (trzykrotnie) i rektora PS (ok. 20-krotnie)[2].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Regina Dobrzeniecka, Fabrycy Andrzej Lech, [w:] Encyklopedia Szczecina, Tadeusz Białecki (red.), t. 1, Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 236–237, ISBN 83-7241-089-5.
  2. ↑ a b c d e f g Andrzej Fabrycy, prof. dr hab. inż., [w:] Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej. 50 Lat Wydziału 1945–1997, Szczecin: Wydawnictwo Uczelniane PS, 1997, s. 95–96, ISBN 83-87423-35-1.
  3. ↑ Absolwenci z tytułem profesorskim i innymi tytułami naukowymi, [w:] IV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica [online] [dostęp 2012-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2011-02-14].
  4. ↑ Artur Komorowski, Aleja zasłużonych, Cmentarz Centralny w Szczecinie [dostęp 2012-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-09].
  5. ↑ Zofia Wichert, Andrzej Fabrycy, New synthesis of coloured dihydrofurylium salts, „Monatshefte für Chemie”, 110, 1979, s. 1263–1265, DOI: 10.1007/BF00910975 (niem. • ang.).
  6. ↑ Andrzej Fabrycy, Anna Pawlak, 1,2,2‐Trimethyl‐3‐methylenindolin, „Zeitschrift für Chemie”, 15 (5), 1975, s. 190–191, DOI: 10.1002/zfch.19750150510 (niem.).
  7. ↑ Andrzej Fabrycy i inni, Sposób wytwarzania 1-metylo-2-(2-hydroksyetylo)pirolidyny, patent PL 91993B2, 3 listopada 1975.
  8. ↑ Andrzej Fabrycy, Zofia Wichert, Eine neue Synthese von 3-Benzoylmethylen-2,3-dihydrofuranen, „Liebigs Annalen”, 11, 1980, s. 1744–1750, DOI: 10.1002/jlac.198019801114 (niem.).

Media użyte na tej stronie

POL Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego BAR.png
Baretka Odznaki 1000-lecia Państwa Polskiego
POL Brązowy Medal za Zasługi dla Obronności Kraju BAR.svg
Baretka: Brązowy Medal "za Zasługi dla Obronności Kraju".