Andrzej Kołodziej

Andrzej Kołodziej
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 listopada 1959
Zagórz

Zawód, zajęcie

publicysta, autor

Partia

Wolni i Solidarni

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wolności i Solidarności Odznaka pamiątkowa "Krzyż Solidarności Walczącej" Medal „Pro Bono Poloniae”
Andrzej Kołodziej przemawia do stoczniowców z wózka akumulatorowego, podczas strajku w sierpniu 1980 roku, w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni

Andrzej Roman Kołodziej (ur. 18 listopada 1959 w Zagórzu) – polski działacz polityczny, sygnatariusz Porozumień Sierpniowych[1], działacz „Solidarności” oraz Solidarności Walczącej.

Życiorys

Andrzej Kołodziej podczas strajku w sierpniu 1980 w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni
Andrzej Kołodziej podczas narady w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku; po lewej siedzi Lech Wałęsa, po prawej Lech Kaczyński

Był trzecim dzieckiem Tadeusza i Emilii z Kruczków; miał osiem sióstr: dwie starsze, sześć młodszych oraz brata. Dzieciństwo spędził w rodzinnym domu w Wielopolu. Ojciec Andrzeja – Tadeusz – był urzędnikiem kolejowym, matka Emilia pracowała na pogotowiu ratunkowym. Ojciec matki Andrzeja – Michał Kruczek, żołnierz 6 Pułku Strzelców Podhalańskich – brał udział w Kampanii Obronnej we wrześniu 1939, potem był żołnierzem Armii Krajowej. W domu regularnie słuchano polskojęzycznych rozgłośni radiowych nadających z Zachodu.

W 1977 ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową w Sanoku i w wieku 18 lat wyjechał na Wybrzeże. W latach 1978–1980 był uczniem Techników Budowy Okrętów w Gdańsku. W latach 1977–1980 pracownik Stoczni Gdańskiej, od sierpnia 1980 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni. W latach 1978–1980 działacz ROPCiO oraz Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, drukarz „Robotnika Wybrzeża”, kolporter prasy i wydawnictw niezależnych na terenie Stoczni; w 1979 sygnatariusz Karty Praw Robotniczych; w styczniu 1980 zwolniony z pracy w SG.

Andrzej Kołodziej z Kornelem Morawieckim podczas prywatnej audiencji u papieża Jana Pawła II, 3 maja 1988 po deportacji z Polski, w przeddzień rozmów Okrągłego Stołu.

15 sierpnia 1980, w pierwszy dzień pracy w Stoczni im. Komuny Paryskiej był współorganizatorem strajku i w ten sam dzień został przewodniczącym Komitetu Strajkowego. Na skutek jego zdecydowanej postawy nie doszło do wygaszenia strajków na Wybrzeżu, choć Lech Wałęsa nalegał na szybkie zakończenie protestów. Sygnatariusz Porozumień Sierpniowych, następnie wiceprzewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej; w „S” od września 1980; w latach 1980–1981 wiceprzewodniczący MKZ w Gdańsku odpowiedzialny za budowę struktur regionalnych związku[2].

W lipcu 1981 na Zjeździe Regionalnym NSZZ „S” w Gdyni sprzeciwił się nadaniu większych uprawnień Lechowi Wałęsie, oskarżając go publicznie o zdradę robotników w 1970 roku. Oświadczył również, iż nie zamierza być długopisem w ręku agenta i zrezygnował z funkcji zastępcy przewodniczącego NSZZ „Solidarność”.

Od stycznia 1981 z własnej inicjatywy organizator przerzutu wydawnictw niezależnych do Czechosłowacji; w październiku 1981 aresztowany przez czechosłowackie służby wewnętrzne podczas nielegalnego przekraczania granicy; w kwietniu 1982 skazany przez sąd w Ostrawie na rok i 9 miesięcy pozbawienia wolności; osadzony w więzieniach w Pradze i Litomierzycach; w lipcu 1983 przekazany władzom polskim i uwolniony. Był więziony także w areszcie w Sanoku oraz w Warszawie przy ul. Rakowieckiej[3]

W 1984 współzałożyciel, m.in. z Ewą Kubasiewicz i Romanem Zwiercanem Solidarności Walczącej Oddział Trójmiasto[4], członek Komitetu Wykonawczego SW; w listopadzie 1987, po aresztowaniu Kornela Morawieckiego, przewodniczący SW; w styczniu 1988 aresztowany[5] i podstępem nakłoniony do wyjazdu z Polski na leczenie do Włoch (wraz z Kornelem Morawieckim). We wrześniu 1988 opublikował w paryskiej „Kulturze” artykuł Współrządzić czy konspirować[6], w którym podważył konieczność zasiadania do rozmów przy Okrągłym Stole. W 1990 powrócił do Polski[7].

W latach 1994–1998 pełnił funkcję przewodniczącego Rady Osiedla w rodzinnym Wielopolu, potem powrócił na Wybrzeże. W 2005 tworzył w Sopocie honorowy komitet poparcia Lecha Kaczyńskiego, kandydata na prezydenta RP[8]. Kandydował do Rady Miasta Gdyni w wyborach samorządowych w 2010 z listy komitetu Wojciecha Szczurka „Samorządność”[9]. Obecnie mieszka w Gdyni. Od lipca 2010 pełni funkcję prezesa Fundacji Pomorska Inicjatywa Historyczna.

W czerwcu 2016 był kandydatem Platformy Obywatelskiej na członka Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej z ramienia Senatu RP, jednakże jego kandydatura nie uzyskała wymaganego poparcia właściwej komisji senackiej[10]. Potem przystąpił do założonej przez Kornela Morawieckiego partii Wolni i Solidarni[11].

Honorowe obywatelstwa

Ordery i odznaczenia

Publikacje

  • Andrzej Kołodziej, Gdyńscy Komunardzi. Wydanie pierwsze. Wyd. Verbicausa, Gdynia 2008, ISBN 978-83-60494-15-0
  • Andrzej Kołodziej, Roman Zwiercan, ...o godność i wolność. Po prostu... Solidarność Walcząca w Trójmieście w latach 1982–1990. Wydanie pierwsze. Wyd. Magnes, Kościerzyna 2010, ISBN 978-83-62118-00-7
  • Andrzej Kołodziej, Roman Zwiercan, ...o godność i wolność. Po prostu... Solidarność Walcząca w Trójmieście w latach 1982–1990. Wydanie drugie, uzupełnione. Wyd. Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, Kościerzyna 2010, ISBN 978-83-62471-00-3
  • Andrzej Kołodziej, Roman Zwiercan, Solidarność Walcząca oddział Trójmiasto 1982–1990. Wydanie pierwsze. Wyd. Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, Gdynia 2012, ISBN 978-83-62631-01-8
  • Andrzej Kołodziej, Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża. Wydanie pierwsze, Wyd. Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, Gdynia 2012, ISBN 978-83-62631-00-1,
  • Andrzej Kołodziej, Roman Zwiercan, Solidarność Walcząca oddział Trójmiasto 1982–1990. Wydanie drugie. Wyd. Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, Gdynia 2017, ISBN 978-83-62631-13-1,
  • Danuta Sadowska, Roman Zwiercan, Andrzej Kołodziej, Ludzie Sierpnia 80 w Gdyni, Tom 1. Wyd. Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, Gdynia 2012, ISBN 978-83-62631-04-9
  • Danuta Sadowska, Roman Zwiercan, Andrzej Kołodziej, Michał Guć, Ludzie Sierpnia 80 w Gdyni, Tom 2. Wyd. Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, Gdynia 2013, ISBN 978-83-62631-05-6
  • Danuta Sadowska, Roman Zwiercan, Andrzej Kołodziej, Ludzie Sierpnia 80 w Gdyni, Tom 3. Wyd. Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, Gdynia 2014, ISBN 978-83-62631-08-7
  • Danuta Sadowska, Roman Zwiercan, Andrzej Kołodziej, Ludzie Sierpnia 80 w Gdyni, Tom 4. Wyd. Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, Gdynia 2015, ISBN 978-83-62631-10-0
  • Danuta Sadowska, Roman Zwiercan, Andrzej Kołodziej, Ludzie Sierpnia 80 w Gdyni, Tom 5. Wyd. Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, Gdynia 2016, ISBN 978-83-62631-12-4

Przypisy

  1. Protokół ustaleń MKS z komisją rządową w Gdańsku (1980)
  2. Kołodziej Andrzej. wyborcza.pl, 13 sierpnia 2005. [dostęp 2018-09-10].
  3. Pokaz filmu „Solidaruchy z Rakowieckiej” – Warszawa, 12 grudnia 2016. ipn.gov.pl. [dostęp 2019-12-08].
  4. Książki i broszury drukowane przez SW Trójmiasto – wydawnictwo "Petit", www.sw-trojmiasto.pl [dostęp 2017-11-21].
  5. Adam Sudoł: Wybór z Księgi Ogłoszeń Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku (lata 1967–1995). Sanok: 2001, s. 263. ISBN 83-914224-7-X.
  6. Artykuł Andrzeja Kołodzieja z paryskiej „Kultury”, przedrukowany w serwisie informacyjnym AISW. [dostęp 2011-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-25)].
  7. Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności
  8. Kto popiera Kaczyńskiego?. wyborcza.pl, 6 października 2005. [dostęp 2018-09-10].
  9. Serwis PKW – Wybory 2010
  10. Polak i Wolsza w Kolegium IPN. Senat odrzucił Dudka i Kołodzieja. tvn24.pl, 24 czerwca 2016. [dostęp 2016-06-24].
  11. Andrzej Kołodziej z partii Wolni i Solidarni: „Obecna Konstytucja nie jest dostosowana do dzisiejszych czasów”. radiogdansk.pl, 10 maja 2017. [dostęp 2018-09-10].
  12. Jerzy Tarnawski, Obchody Święta Niepodległości i 25-lecia „Solidarności” w zagórskiej parafii w: Verbum. Miesięcznik parafii pw. Wniebowzięcia Matki Bożej w Zagórzu, nr 11(24) 2005, s. 5
  13. Honorowi Obywatele Miasta i Gminy. W: Zbigniew Osenkowski: Zagórz nad Osławą. Z dziejów miasta i gminy. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2006, s. 302. ISBN 83-922799-6-4.
  14. Honorowy Obywatel Gdynia 2014
  15. Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 31, Nr 3 z 27 czerwca 1988. 
  16. Kornel Morawiecki: Regulamin „Krzyża Solidarności Walczącej”. sw.org.pl, 15 kwietnia 2010. [dostęp 2016-07-23].
  17. I edycja Nagrody Honorowej „Świadek Historii” w Oddziale IPN w Gdańsku. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-10-26]. (pol.).
  18. M.P. z 2016 r. poz. 335.
  19. Maria Dłużewska i Andrzej Kołodziej odznaczeni medalem Pro Bono Poloniae, Do Rzeczy, 12 grudnia 2018 [dostęp 2020-01-09] (pol.).

Bibliografia

  • Maciej Gach, Andrzej Kołodziej – zapomniany bohater Sierpnia w: Moja Gdynia, 14 sierpnia 2010
  • Andrzej Kołodziej, Gdyńscy komunardzi. Sierpień 1980 w Stoczni Gdynia, Gdynia: Verbi Causa, 2008, ISBN 978-83-60494-15-8, OCLC 297592743.
  • Alfred Znamierowski, Zaciskanie Pięści. Rzecz o Solidarności Walczącej. Wydanie Pierwsze. Editions Spotkania, Paris 1988. ISBN 2-86914-038-X
  • Andrzej Kołodziej, Roman Zwiercan, ...o godność i wolność. Po prostu... Solidarność Walcząca w Trójmieście w latach 1982–1990. Wydanie pierwsze, Wyd. Magnes, Kościerzyna 2010, ISBN 978-83-62118-00-7
  • NSZZ Solidarność 1980–1989. Tom 2. Ruch społeczny, Łukasz Kamiński (red.), Grzegorz Waligóra (red.), Warszawa: IPN, 2010, ISBN 978-83-7629-172-7, OCLC 751192991.
  • Andrzej Kołodziej, Roman Zwiercan, ...o godność i wolność. Po prostu... Solidarność Walcząca w Trójmieście w latach 1982 – 1990. Wydanie drugie, uzupełnione. Wyd. Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, Kościerzyna 2010, ISBN 978-83-62471-00-3
  • NSZZ Solidarność 1980–1989. Tom 3. Polska północna, Łukasz Kamiński (red.), Grzegorz Waligóra (red.), Warszawa: IPN, 2010, ISBN 978-83-7629-173-4, OCLC 751021314.
  • Jerzy Pietraszko, Terroryści i oszołomy, Wydanie Pierwsze. Wyd. Kontra, Wysoka 2007. ISBN 978-83-925099-3-6
  • Ewa Kubasiewicz-Houée, Bez prawa powrotu, Wyd. Wektory, Sadków 2007. ISBN 83-922799-6-4
  • Artur Adamski, Kornel – Rozmowa z przewodniczącym Solidarności Walczącej Kornelem Morawieckim. Wyd. Kontra, Wysoka 2007. ISBN 978-83-925099-2-9
  • Łukasz Kamiński, Wojciech Sawicki, Grzegorz Waligóra, Solidarność Walcząca. Tom 1. W oczach SB, IPN Warszawa 2007. ISBN 978-83-60464-39-7
  • Małgorzata Sokołowska, Izabela Greczanik-Filipp, Wiesława Kwiatkowska, (red.) Encyklopedia Gdyni. Tom 1, Oficyna Verbi Causa, Gdynia 2006. ISBN 978-83-92157-8-4
  • Małgorzata Sokołowska, Dorota Nelke, (red.), Encyklopedia Gdyni. Tom 2, Oficyna Verbi Causa, Gdynia 2009. ISBN 978-83-60494-26-6
  • Danuta Sadowska, Edward Szmit, Solidarna Gdynia. Sierpień 1980, Oficyna Verbi Causa, Gdynia 2010. ISBN 978-83-60494-34-9
  • Sławomir Cenckiewicz, Anna Solidarność. Życie i działalność, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2009. ISBN 978-83-7506-516-9
  • Edmund Szczesiak, Borusewicz. Jak runął mur, Oficyna Wyd. VOLUMEN, Warszawa 2005. ISBN 83-7233-020-4
  • Joanna i Andrzej Gwiazda w rozmowie z Remigiuszem Okraską, Gwiazdozbiór w Solidarności, Wyd. Obywatel, Łódź 2009. ISBN 978-83-926008-1-7
  • Zbigniew Osenkowski, Zagórz nad Osławą, Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka, 2006, ISBN 83-922799-6-4, OCLC 297524863.
  • Arkadiusz Kazański: Andrzej Kołodziej. encysol.pl. [dostęp 2019-12-08].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Krzyż Wolności i Solidarności BAR.svg
Baretka Krzyża Wolności i Solidarności.
Andrzej Kolodziej Papiez.jpg
Autor: Kafund, Licencja: CC0
Prywatna audiencja u papieża, Jana Pawła II, po deportacji z Polski 3 maja 1988 roku
POL Medal Pro Bono Poloniae BAR.svg
Baretka: Medal "Pro Bono Poloniae".
POL Krzyż Solidarności Walczącej BAR.png
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Baretka Krzyża Solidarności Walczącej
Andrzej Kolodziej Kaczynski.jpg
Autor: Kafund, Licencja: CC0
Lech Wałęsa, Andrzej Kołodziej podczas obrad MKZ w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980, z Lechem Kaczyńskim.
Andrzej Kolodziej Stocznia2.jpg
Autor: Kafund, Licencja: CC0
Andrzej Kolodziej w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, podczas strajku
Andrzej Kolodziej.jpg
Autor: Kafund, Licencja: CC0
Andrzej Kołodziej
Andrzej Kolodziej Stocznia.jpg
Autor: Kafund, Licencja: CC0
Andrzej Kolodziej w Stoczni