Andrzej Krzanowski (archeolog)

Andrzej Krzanowski
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

20 października 1947
Kraków

Doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność:
archeologia, latynoamerykanistyka, cywilizacje prekolumbijskie Nowego Świata
Alma Mater

Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

Doktorat

1981 – archeologia
Uniwersytet Warszawski

Habilitacja

18 grudnia 2009 – archeologia
Uniwersytet Jagielloński

Adiunkt UJ
Jednostka

Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych; Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych

Ambasador RP w Wenezueli
Okres spraw.

9 listopada 1992–1998

Poprzednik

Krzysztof Rómmel

Następca

Jacek Perlin

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi Wielka Wstęga Orderu Oswobodziciela (Wenezuela) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Peru)

Andrzej Krzanowski (ur. 20 października 1947 w Krakowie) – polski geolog, archeolog, dyplomata, badacz Ameryki Łacińskiej. Wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego, ambasador RP w Wenezueli (1992–1998).

Życiorys

Andrzej Krzanowski ukończył V Liceum Ogólnokształcące im. A. Witkowskiego w Krakowie (1965), a następnie Wydział Geologiczno-Poszukiwawczy Akademii Górniczo-Hutniczej (1970), kierunek: geologia, specjalność: geologia inżynierska i hydrogeologia. W czasie studiów zainteresował się archeologią, zwłaszcza prekolumbijską Ameryki Łacińskiej[1].

Od grudnia 1970 do 1988 pracował jako dokumentator i kierownik pracowni w Przedsiębiorstwie Geologicznym w Krakowie. Uzyskał najwyższe uprawnienia zawodowe w geologii inżynierskiej, w tym do projektowania geotechnicznego szybów górniczych i zapór wodnych. W latach 1972–1974 pracował w Peru przy rozpoznaniu i udokumentowaniu złóż węgla w Andach Peruwiańskich, w ramach kontraktu polskiej firmy Kopex. Prowadził równocześnie badania archeologiczne pod auspicjami Pontyfikalnego Uniwersytetu Katolickiego w Limie. Odkrył przeszło 100 nieznanych wcześniej stanowisk. Opracował chronologię kulturową regionu, obejmującą okres od X w. p.n.e. do XVI w. n.e. Interesował się także współczesną kulturą ludową[1].

Członek i kierownik wielu ekspedycji naukowych prowadzących badania archeologiczne, kartograficzne i rolniczoznawcze w Ameryce Południowej: 1976, 1978, 1985, 1987, 1988, 1990, 2000, 2006, 2009. Jako pierwszy Polak otrzymał koncesję prezydenta Peru na prace archeologiczne[1].

W 1981 na Wydziale Historycznym UW obronił pracę doktorską Przedkolumbijskie osadnictwo w dorzeczu Alto Chicama, północne Peru. W tym samym roku rozpoczął współpracę z Instytutem Archeologii UJ. W 1987 został adiunktem w Instytucie Geografii UJ i kierownikiem nowo utworzonej Pracowni Ameryki Łacińskiej. W grudniu 2009, na podstawie dzieła Kultura Chancay: środkowe wybrzeże Peru u schyłku epoki prekolumbijskiej (X–XVI w.), habilitował się na Wydziale Historycznym UJ z nauk humanistycznych w zakresie archeologii, specjalność: cywilizacje prekolumbijskie Nowego Świata. W 2000, w wyniku reorganizacji na uczelni, został przeniesiony do Katedry Ameryki Łacińskiej w Instytucie Studiów Regionalnych Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ. Wypromował jedną doktorkę[1].

W latach 1992–1998 był ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym RP w Wenezueli, od 1994 akredytowanym także w Dominikanie, Gujanie, Surinamie, na Jamajce, a od 1995 w Grenadzie. W tym czasie znacznie ograniczył działalność naukową, biorąc udział jedynie przy tworzeniu pierwszej bazy datowań radiowęglowych dla Ekwadoru, Boliwii i Peru (opublikowana w 1994)[1].

W 1998 wrócił do Instytutu Geografii UJ. W tym samym roku został konsulem honorowym Peru w Krakowie. W latach 1999–2000 na stanowisku prezesa arządu i dyrektora naczelnego w Przedsiębiorstwie Geologicznym S.A.[1]

W latach 1999–2008 był wiceprzewodniczącym Rady Muzeum Etnograficznego w Krakowie[1].

W 1972 ożenił się z Romaną z domu Mańkowska[1].

Członkostwa

Współtworzył oddział Klubu Przyjaciół Kultury Iberyjskiej w Krakowie, założył Koło Przyjaciół Kultury Indian przy Polskim Towarzystwie Ludoznawczym, Polskie Towarzystwo Studiów Latynoamerykanistycznych (prezes, 1989–1993). Należy do Polskiego Towarzystwa Studiów Latynoamerykanistycznych[2], Instytutu Kultury Latynoamerykańskiej[3], Société des Américanistes (Francja), Latin American Studies Association(ang.) (USA), Society for American Archaeology(ang.) (USA), Institute of Andean Studies (USA)[1].

Odznaczenia i wyróżnienia

Publikacje

Autor ok. 70 artykułów. Lista publikacji książkowych:

  • Essays on archaeology and ethnology of Peruvian Andes = Ensayos sobre arqueología y etnología de los Andes peruanos, Cracow: Jagiellonian University Press, s. 299, 2016.
  • The Nature and Culture of Latin America. Review of Polish Studies. (redakcja tomu wspólnie z Z. Mirek, A. Flakus i A. Paulo), W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, s. 286, 2009.
  • Kultura Chancay: środkowe wybrzeże Peru u schyłku epoki prekolumbijskiej (X–XVI w.). Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Polskie Towarzystwo Studiów Latynoamerykanistycznych, Kraków; Warszawa. s. 225, 2008.
  • Sitios arqueológicos en la región de Alto Chicama, Perú. Polska Akademia Umiejętności – Union Académique Internationale, seria Corpus Antiquitatum Americanensium vol. III, Kraków, s. 317, 2006.
  • Andes. Radiocarbon database for Bolivia, Ecuador and Peru, (współautorzy: M. Ziółkowski, M. Pazdur, A. Michczyński), Uniwersytet Warszawski; Politechnika Śląska, Warszawa; Gliwice, s. 604, 1994.
  • Estudios sobre la cultura Chancay, Perú, (editor), Uniwersytet Jagielloński, Kraków, s. 284, 1991.
  • Cayash prehispánico. Primera parte del informe sobre las investigaciones arqueológicas de la Expedición Científica Polaca a los Andes. proyecto Huaura-Checras (Perú – 1978), (editor), Prace Komisji Archeologicznej PAN nr. 25, Kraków, s. 277, 1986.
  • Prahistoria andyjskiej doliny. Studium przedhiszpańskiego osadnictwa w dolinie Alto Chicamy w północnych Andach, Peru, Ossolineum, Wrocław, s.232, 1984.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k Andrzej Krzanowski – biogram, bg.agh.edu.pl [dostęp 2019-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-10].
  2. ↑ Polskie Towarzystwo Studiów Latynoamerykanistycznych - Władze, www.ptsl.pl [dostęp 2019-08-06].
  3. ↑ Władze – Instytut Kultury Latynoamerykańskiej [dostęp 2019-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-07] (pol.).
  4. ↑ Condecoran a destacado arqueólogo polaco experto en cultura Chancay, gob.pe, 9 sierpnia 2017 [dostęp 2019-07-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-10] (hiszp.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie