Andrzej Kuśniewicz

Andrzej Kuśniewicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

30 listopada 1904
Kowenice

Data i miejsce śmierci

14 maja 1993
Warszawa

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła
  • Lekcja martwego języka
  • Król Obojga Sycylii
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi
Nagrody

nagroda Polskiego Radia (1968,1969), Nagroda Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (1974), nagroda Ministra Spraw Zagranicznych (1979), nagroda I stopnia Trybuny Ludu (1979), Nagroda Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego (1991)

Andrzej Kuśniewicz (ur. 30 listopada 1904 w Kowenicach koło Sambora, zm. 14 maja 1993[1] w Warszawie) – polski prozaik, eseista, poeta, redaktorMiesięcznika Literackiego”.

Życiorys

Studiował na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1929-1931), a następnie prawo i nauki polityczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (od 1931-1935). Magisterium uzyskał w 1935[2]. W latach 1925–1928 podróżował po Europie jako przedstawiciel firmy samochodowej. Od 1936 pracował w służbie dyplomatycznej w Czechosłowacji i we Francji, gdzie zastała go wojna. W latach 1940–1943 pracował w Biurze Opieki nad Polakami i był działaczem francuskiego ruchu oporu. W czasie wojny został aresztowany przez gestapo i więziony w obozach we Fresnes, w Neue Bremm pod Saarbrücken i Mauthausen (od kwietnia 1944). W 1943 został członkiem Francuskiej Partii Komunistycznej.

Po wojnie pracował w ambasadzie polskiej w Paryżu. Od 1947 do 1949 kierował Konsulatem Generalnym RP w Lille. W styczniu 1946 wstąpił do PPR a w 1948 został członkiem PZPR. W 1950 odsunięty od pracy w dyplomacji i wyrzucony z partii pod zarzutem współpracy z kontrwywiadem francuskim. W 1953 Komisja Kontroli Partyjnej przychyliła się do jego wielokrotnie ponawianych próśb i przywróciła mu prawa członka partii.

Większa część jego twórczości związana jest z Galicją.

Dzięki przekładowi Krzysztofa Jeżewskiego na francuski powieść Król obojga Sycylii otrzymała w 1978 Prix Séguier de littérature étrangère.

Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, w 1991 roku został laureatem nagrody literackiej polskiego PEN Clubu im. J. Parandowskiego[3]. Był członkiem Związku Literatów Polskich.

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera D-1b-12)[4].

Życie prywatne

Jego pierwsza żona, Maria Ukniewska (1907–1962) była pisarką, druga – Anna Lechicka-Kuśniewicz (1918–2002) – satyrykiem (m.in. w redakcji „Szpilek”).

Współpraca ze Służbą Bezpieczeństwa

Od 1953 wykorzystywany był przez bezpiekę do rozpracowywania środowisk emigracyjnych. W 1960 zarejestrowany jako kontakt poufny Służby Bezpieczeństwa o kryptonimie Andrzej (IPN BU 00328/349). Był autorem pisanych dla SB charakterystyk m.in. Jerzego Andrzejewskiego i Ireny Jurgielewiczowej. Według oceny SB jego donosy były konkretne, obiektywne, posiadały wartość operacyjną. Po wydarzeniach marca 1968 denuncjował swoich kolegów pisarzy i dziennikarzy pochodzenia żydowskiego, którzy planowali emigrację z PRL[5].

Odznaczenia

21 lipca 1977 roku odznaczony Orderem Sztandaru Pracy II. klasy[6]. W dniu Narodowego Święta Odrodzenia Polski w 1974 roku otrzymał nagrodę państwową I. stopnia[7].

Zbiory wierszy

  • 1956 – Słowa o nienawiści (poemat)
  • 1959 – Diabłu ogarek
  • 1962 – Czas prywatny
  • 1975 – Piraterie (wybór wierszy)

Proza

  • 1961 – Korupcja – opis działalności konspiracyjnej w okupowanej przez hitlerowców Francji
  • 1963 – Eroica
  • 1964 – W drodze do Koryntu
  • 1970 – Król Obojga Sycylii (proza reprezentująca nurt galicyjski)
  • 1971 – Strefy (proza reprezentująca nurt galicyjski)
  • 1973 – Stan nieważkości
  • 1975 – Trzecie królestwo (opis realiów RFN)
  • 1977 – Lekcja martwego języka (proza reprezentująca nurt galicyjski)
  • 1980 – Witraż (rozrachunek z międzywojniem w Europie)
  • 1985 – Mieszaniny obyczajowe (kryptopamiętnik)
  • 1987 – Nawrócenie
  • 1992 – Puzzle pamięci

Eseje

  • 1980 – Moja historia literatury

Filmy

Przypisy

  1. Elżbieta Dutka: Okolice nie tylko geograficzne. O twórczości Andrzeja Kuśniewicza. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2008, s. 13. ISBN 978-83-226-1713-7.
  2. Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. Tom czwarty. K, wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1996, s. 501-502
  3. Nagroda im. Jana Parandowskiego. Dotychczasowi laureaci. Penclub. [dostęp 2019-09-18].
  4. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  5. Joanna Siedlecka Andrzej Kuśniewicz, pisarz i agent w świetle dokumentów IPN Rzeczpospolita 7-9 kwietnia 2007
  6. Nowiny, nr 165 (8951), 22-23-24 lipca 1977, s. 2.
  7. Dziennik Polski r. XXX, nr 165 (9446), s. 2.

Bibliografia

  • Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, t. 4, pod red. J. Czachowskiej, A. Szałagan. Warszawa: WSiP, 1996, s. 501–502. ISBN 83-02-05974-9.

Media użyte na tej stronie

Andrzej Kusniewicz monument.jpg
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 2.5
Andrzej Kuśniewicz's monument (Powązki Cemetery; Cmentarz Komunalny, d. Wojskowy)
Andrzej Kusniewicz Polish writer.jpg
Andrzej Kuśniewicz, Polish writer