Andrzej Lubieniecki
| ||
Data i miejsce urodzenia | 1551 Oprawczyki | |
Data i miejsce śmierci | 6 lutego 1623 Siedliska Drugie | |
Wyznanie | kalwinizm |
Andrzej Lubieniecki tzw. starszy (ur. ok. 1551, zm. 6 lutego 1623 w Siedliskach) – duchowny, historyk i pisarz braci polskich.
Życiorys
Jego rodzina, pierwotnie osiadła na Kujawach przeniosła się do województwa lubelskiego. Był synem Stanisława, i Katarzyny z Sobieskich, wyznawców kalwinizmu. Jego braćmi byli Paweł, Krzysztof Lubieniecki (starszy) i Stanisław Lubieniecki (starszy). Uczęszczał od 1560 roku do gimnazjum kalwińskiego w Bychawie[1], w tym samym roku wziął wraz z ojcem udział w dwu synodach kalwińskich w Bychawie. W 1569 brał udział w obradach Sejmu w Lublinie, podczas którego została uchwalona Unia lubelska[2]. Od 1573 studiował w Paryżu, następnie był dworzaninem Henryka Walezego i Stefana Batorego.
Po roku 1583 Lubieniecki stał się wyznawcą doktryny braci polskich[3]. Gdy był duchownym zboru w Śmiglu, zaprzyjaźnił się i zaczął współpracować z Faustem Socynem. Następnie został duchownym (ministrem zboru) w Hoszczy na Wołyniu. Brał udział w synodach braci polskich w Rakowie w 1601 i 1602, gdzie zamieszkał. Mianowano go sekretarzem synodu i scholarchą Akademii Rakowskiej.
Około 1616 Lubieniecki napisał swoje najważniejsze dzieło: Poloneutichia abo Królestwa Polskiego szczęście, a przy tym i W. Księstwa Litewskiego. A potem tegoż szwankowanie w roku 1612 i 1613 (opublikowane po raz pierwszy w 1843 roku[4], a w całości w 1982). Dzieło opisuje historię Polski, ze szczególnym uwzględnieniem okresu 1506−1616. W tej książce Lubieniecki podkreślał, że za naruszanie swobód wyznaniowych Bóg zawsze karał Polskę klęskami w polityce zagranicznej i wewnętrznej. Pisał również poezje i pisma polemiczne. W latach 1617–1619 prowadził Księgę przyjaciół (Liber amicorum), która zawiera około 200 wpisów polskich i cudzoziemskich unitarian.
W 1620 Lubieniecki zamieszkał w majątku ziemskim swojego brata Pawła w Wysokiem, następnie mieszkał w Krupem i w Siedliskach, gdzie zmarł. Został pochowany w Suchodołach.
Jego synem był Andrzej Lubieniecki (młodszy), również historyk, zajmujący się dziejami unitarianizmu, autor dwutomowej Sylwy[5].
Przypisy
Bibliografia
- Henryk Barycz: Szlakami dziejopisarstwa staropolskiego. Studia nad historiografią w. XVI-XVIII. Wrocław: Wyd. PAN, 1981. ISBN 83-04-00598-0.
- J. Tazbir w: Polski Słownik Biograficzny, Wrocław-Warszawa-Kraków 1972, t.17 s.594-596.