Andrzej Prądzyński
| Data i miejsce urodzenia | 8 września 1872 Ruchocin |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 13 października 1938 Września |
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Farny we Wrześni |
| Zawód, zajęcie | księgarz, wydawca, działacz społeczny |
| Edukacja | Gimnazjum w Trzemesznie |
| Małżeństwo | Józefa Jaraczewska |
| Dzieci | Maria, Celina, Janusz, Zygmunt |
| Odznaczenia | |
 | |
Andrzej Prądzyński (ur. 8 września 1872 w Ruchocinie, zm. 13 października 1938 we Wrześni) – księgarz, wydawca, działacz społeczny.
Życiorys
Urodził się w rodzinie ziemiańskiej Józefa i Marii z Drzeńskich. Uczył się w domu oraz przez 3 lata w gimnazjum w Trzemesznie. W 1886 rozpoczął naukę zawodu L.G. Langego w Gnieźnie. Po odbyciu służby wojskowej w Berlinie praktykował tamże jako księgarz. W 1895 przeniósł się do Lwowa i przez 5 lat pracował w księgarni Seyfartha i Czajkowskiego. W 1900 prowadził w Inowrocławiu księgarnię: „Dziennika Kujawskiego”. W 1901 osiedlił się we Wrześni, gdzie 28 września 1901 otworzył pod własną firmą pierwszą polską księgarnię, a wkrótce potem wypożyczalnię książek. W 1905 założył wraz z Marianem Kapałczyńskim, przebywającym wtedy w Zurychu, drukarnię „Labor”, przeniesioną w 1913 do Inowrocławia. Był aktywnym działaczem patriotycznym na swoim terenie.
Z racji sprowadzania i sprzedaży objętych indeksem dzieł polskich popadł w liczne kolizje z policją pruską. Zmobilizowany w 1914, walczył na froncie. W 1918 powrócił do Wrześni. Po wybuchu powstania wielkopolskiego z polecenia Powiatowej Rady Ludowej objął nadzór nad miejscową niemiecką gazetą „Wreschener Stadt- und Kreisblatt”. Wybrany przewodniczącym Wydziału Wrzesińskiego Rady Robotniczej i Żołnierskiej, brał udział w przejmowaniu urzędów z rąk niemieckich i organizowaniu polskiej administracji. Reaktywował również działalność miejscowego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.
Wiosną 1920 wykupił z rąk niemieckiej rodziny Schenke drukarnię i księgarnię (istniejące od 1863) i rozpoczął wydawanie redagowanego przez siebie "Orędownika Wrzesińskiego". W latach II Rzeczypospolitej prowadził wszechstronną działalność społeczną, ukierunkowaną w znacznej mierze regionalnie. Przekształcił "Orędownika Wrzesińskiego" w pismo regionalne, które miało proendecki charakter. Przyczynił się do powołania „Wici Wielkopolskie” (1931–1937), miesięcznika poświęconego historii i kulturze Wielkopolski. W 1935 został zwolennikiem sanacji.
Żonaty z Józefą z Jaraczewskich, z którą miał czwórkę dzieci: Marię, Janusza, Celinę i Zygmunta.
Zmarł 13 października 1938. Został pochowany na Cmentarzu Farnym we Wrześni.
Ordery i odznaczenia
- Srebrny Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[1]
- Srebrna Odznaka Honorowa Związku Księgarzy Polskich (1933)
Upamiętnienie
Andrzej Prądzyński był patronem Gimnazjum nr 2 we Wrześni[2].
Przypisy
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 470 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ GIMNAZJUM NR 2 im. Andrzeja Prądzyńskiego we Wrześni, gimnazjum-2.wrzesnia.pl [dostęp 2021-02-16].
Bibliografia
- Ewa Hoffmann-Skibińska: Prądzyński Andrzej. W: Waldemar Śliwczyński (red.): Wrzesiński Słownik Biograficzny. Września: Wydawnictwo Kropka, 2002, s. 107–108. ISBN 83-906818-3-8.
- Barbara Wysocka: Patron szkoły. Prądzyński Andrzej (1872–1938) (pol.). Gimnazjum nr 2 im. Andrzeja Prądzyńskiego we Wrześni. [dostęp 2015-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-06)].
- Eleonora Rybak, Bożena Kończal: Andrzej Prądzyński (1872–1938) - księgarz, wydawca, działacz społeczny (pol.). [dostęp 2015-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-08)].