Andrzej Rieger

Andrzej Rieger
Data i miejsce urodzenia

1 listopada 1906
Witkowice

Data i miejsce śmierci

23 lub 24 kwietnia 1940
Katyń

Zawód, zajęcie

prokurator

Narodowość

polska

Andrzej Rieger (ur. 1 listopada 1906 w Witkowicach, zm. 23 lub 24 kwietnia 1940 w Katyniu) – polski prokurator, doktor prawa, podporucznik kawalerii rezerwy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się jako syn Romana Riegera i Wandy z domu Michejda, wnuk Franciszka Michejdy. Miał rodzeństwo: Zygmunta (1902–1971), inżyniera, podporucznika rezerwy 12 pułku ułanów[1], Jadwigę (1905–1987), Adama (1909–1998) i Jerzego (1919–1986), podchorążego rezerwy kawalerii.

W latach 1916–1918 uczęszczał do gimnazjum w Cieszynie, gdzie w trakcie roku szkolnego wraz z rodzeństwem mieszkał na stancji u Olgi Stonawskiej, siostry swojej matki. Następnie przeprowadził się do Krakowa, dzieląc ponownie wraz z rodzeństwem mieszkanie rodziców przy ul. Helclów 21. W 1924 roku zdał z wyróżnieniem maturę w II Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego[2].

W latach 1924–1928 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując dyplom magistra praw w 1928 roku. W latach 1925–1927 uczęszczał do Polskiej Szkoły Nauk Politycznych, którą ukończył z dyplomem. W roku akademickim 1924/1925 przebywał we Francji. Wakacje 1926 roku spędził na kursie Uniwersytetu w Grenoble[2].

Od 25 lipca 1928 do 23 kwietnia 1929 odbywał jednoroczną służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (III promocja), a następnie odbył dwumiesięczną praktykę w 3 pułku ułanów w Tarnowskich Górach[3][2]. Absolwentami grudziądzkiej szkoły byli również jego bracia Zygmunt (I promocja) i Jerzy (XIII promocja)[4].

Został mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i przydzielony w rezerwie do 24 pułku ułanów w Kraśniku[5].

28 czerwca 1932 zawarł ślub z Antoniną Latinik, córką generała Franciszka Latinika. Ślub odbył się w kościele św. Anny w Krakowie, a następnie z uwagi na wyznanie Riegera para udała się do kościoła ewangelicko-augsburskiego św. Marcina, gdzie została pobłogosławiona przez pastora. Mieli dwóch synów: Janusza (ur. 1934) i Jerzego (ur. 1938)[2]. Andrzej Rieger amatorsko grał na skrzypcach, a także uprawiał sporty, m.in. grał w tenisa, pływał, chodził po górach i jeździł na nartach. Pracował w Polskim Związku Narciarskim. Według relacji jego syna, był człowiekiem głęboko wierzącym[2].

Odbył krótką praktykę w firmach węglowych w Gdańsku i w Wiedniu, po czym przeszedł do pracy w sądownictwie. Pracował w prokuraturze, był podprokuratorem, a od sierpnia 1936 roku wiceprokuratorem w Sądzie Okręgowym Katowicach[6]. 1 października 1938 roku przeszedł do Generalnej Dyrekcji Górniczo-Hutniczej Spółki Akcyjnej Karwina-Trzyniec w Cieszynie, gdzie był kierownikiem Działu Personalnego. Zamierzał otworzyć kancelarię adwokacką, ale plany te pokrzyżował wybuch II wojny światowej[2].

Wiosną 1939 roku brał udział w ćwiczeniach 24 pułku ułanów, który został już zmotoryzowany. 31 sierpnia zarządzono ewakuację jego biura w Cieszynie. Jako podporucznik rezerwy próbował dotrzeć do punktu zapasowego swojego pułku na Wołyniu. Jak wielu oficerów, wraz z rodziną jechał na wschód. Po drodze meldował się w komendzie uzupełnień w Rawie Ruskiej i w starostwie w Kowlu. Z rodziną rozłączył się 14 września 1939 w Turzysku pod Kowlem. Zameldował się w komendzie garnizonu w Łucku, potem w komendzie w Równem. Dostał skierowanie do Ostroga, gdzie nocował w koszarach 19 pułku artylerii. 17 września, w momencie zgłoszenia się do koszar Korpusu Ochrony Pogranicza, został aresztowany przez Sowietów[2].

Przebywał w obozie jenieckim w Kozielsku, skąd pisał do rodziny. Wpisany na LW z Kozielska 040/2 z 20 kwietnia 1940, poz. 56, t. 3656. Został rozstrzelany w Katyniu 23 lub 24 kwietnia 1940. Zidentyfikowany pod numerem AM 2431. Przy jego zwłokach znaleziono dowód osobisty, kartę mobilizacyjną, kartę szczepień, legitymację oficera rezerwy, dwie odznaki i notatnik z dziennikiem[6].

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień porucznika[7]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Dziennik

Od 1 września 1939 do 23 kwietnia 1940 Andrzej Rieger prowadził regularny dziennik, w którym opisywał najpierw podróż na wschód do jego pułku zapasowego, a potem niewolę sowiecką[8]. Oryginał zapisków został znaleziony w 1943 roku w czasie ekshumacji przy zwłokach Riegera, a następnie w 1944 roku przepisany na maszynie w Instytucie Medycyny Sądowej w Krakowie. W 2015 roku nakładem Narodowego Centrum Kultury ukazała się książka Zapiski z Kozielska... zawierająca dziennik Andrzeja Riegera w opracowaniu jego syna Janusza Riegera, który otrzymał w 1990 roku do zeskanowania maszynopis przechowywany przez Annę i Tadeusza Lutoborskich[9]. W ocenie historyka Mečislava Boráka dziennik „stanowi dzisiaj jedno z podstawowych źródeł opisujących obóz w Kozielsku”[10].

Przypisy

  1. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 129, 594.
  2. ↑ a b c d e f g Zapiski z Kozielska 2015 ↓, s. 27–31.
  3. ↑ Radomyski 1992 ↓, s. 29, 51, 109.
  4. ↑ Radomyski 1992 ↓, s. 48, 83, 109.
  5. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 128, 604.
  6. ↑ a b Mečislav Borák: Ofiary Zbrodni Katyńskiej z obszaru byłej Czechosłowacji. Opava: Slezské zemské muzeum, 2011, s. 82–83. ISBN 978-80-86224-81-7.
  7. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  8. ↑ Otylia Toboła. Notatnik ppor. Andrzeja Riegera z Witkowic. „Głos Ludu”, s. 4, 9 czerwca 1990. 
  9. ↑ Zapiski z Kozielska 2015 ↓, s. 35–36.
  10. ↑ Mečislav Borák: Ofiary Zbrodni Katyńskiej z obszaru byłej Czechosłowacji – Resume. Ministerstvo zahraničních věcí České republiky. [dostęp 2018-12-01].

Bibliografia

  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.
  • Andrzej Rieger, Janusz A. Rieger (oprac.): Zapiski z Kozielska.... Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2015. ISBN 978-83-7982-158-7.
  • Ołeksandr Zinczenko: Katyń Śladami polskich oficerów. Bosz, 2015. ISBN 978-83-757-6254-9.