Andrzej Rzymkowski

Andrzej Maria Rzymkowski
Data i miejsce urodzenia

21 czerwca 1911
Kraków

Data i miejsce śmierci

30 czerwca 1986
Koszalin

profesor nauk inżynieryjnych
Specjalność: architektura
Alma Mater

Politechnika Lwowska

Doktorat

1950
Politechnika Warszawska

Profesura

1965

Uczelnia

AGH
Uniwersytet Jagielloński
Politechnika Wrocławska
Politechnika Krakowska
Politechnika Koszalińska

Okres zatrudn.

1945-1981

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”

Andrzej Maria Rzymkowski (ur. 21 czerwca 1911 w Krakowie, zm. 30 czerwca 1986 w Koszalinie) – polski architekt, profesor Politechniki Wrocławskiej i Krakowskiej oraz Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie.

Życiorys

Był synem krakowskiego architekta Jana Rzymkowskiego i Ludwiki z Zoernerów. Ukończył gimnazjum w Krakowie, w 1939 uzyskał dyplom inżyniera architekta na Politechnice Lwowskiej[1]. Podjął pracę jako architekt miejski w Katowicach, ale wkrótce (po wybuchu wojny) powrócił do Krakowa i pracował w budownictwie. Od 1945 był wykładowcą krakowskich uczelni – Akademii Górniczo-Hutniczej (w Katedrze Projektowania Architektury w Regionie na Wydziale Politechnicznym) i Uniwersytetu Jagiellońskiego (prowadził zajęcia z budownictwa wiejskiego na Wydziale Rolnym i Wydziale Leśnym). W 1950 na Politechnice Warszawskiej obronił pracę doktorską Planowanie osiedli wiejskich w terenach górskich. W latach 1952–1953 był profesorem Politechniki Wrocławskiej i kierownikiem Katedry Budownictwa Wiejskiego, 1953–1968 profesorem Politechniki Krakowskiej i kierownikiem Katedry Projektowania Budowli Wiejskich; początkowo profesor kontraktowy, od 1954 nadzwyczajny, od 1965 zwyczajny[2].

Był współautorem wynalazku opatentowanego w 1954 przez Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie dotyczącego „urządzenia do samoczynnego polepszenia klimatu pomieszczeń dla zwierząt dużych”[3]. Był propagatorem budownictwa z użyciem gliny i słomy stosowanego od XVIII wieku do stawiania dworów, kościołów i pałaców[4].

Na Politechnice Krakowskiej pełnił funkcję prodziekana Wydziału Architektury (1953–1955). Od 1968 był profesorem Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie (późniejszej Politechniki Koszalińskiej), kierował Katedrą Budownictwa Wiejskiego na Wydziale Inżynierii Lądowej i Sanitarnej. W tym czasie był jedynym pracownikiem uczelni z tytułem profesora[5]. Prowadził wykłady ponadto na Politechnice Szczecińskiej i Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie. Przeszedł na emeryturę w 1981[2][6].

W pracy naukowej zajmował się głównie budownictwem użytkowym, budownictwem zagrodowym, projektowaniem osiedli wiejskich[7]. Podkreślał rolę budownictwa inwentarskiego w krajobrazie wsi[8]. Zalecał planowanie i projektowanie we wszystkich skalach na zasadach bioklimatycznych[9]. Publikował również artykuły poświęcone ergonomii, ochronie przyrody i środowiska, na łamach m.in. „Arkad”, „Architektury”, „Informatora Budownictwa Rolniczego”, „Muratora”, „Mojego Domu”. Pisał do prasy codziennej. Był laureatem I nagrody w konkursie architektonicznym na cmentarza wojenny w Siekierkach[10]. Był autorem artykułów dotyczących żeglarstwa (w „Przekroju”[11], „Żaglach”, „Morzu”), wygłaszał prelekcje w radiu i telewizji. Część prac ukazała się w obcych językach. Z publikacji[12] można wymienić m.in.:

  • Budynki dla zwierząt gospodarskich (1954, kolejne wydania 1958, 1963)
  • Planowanie i budownictwo osiedli wiejskich (1954, kolejne wydanie 1956)
  • Planowanie przestrzenne w górach (1966, kolejne wydanie 1967)
  • Ruralistyka. Planowanie obszarów rolniczych i budownictwo wiejskie (1972)
  • Modernizacja budynków dla trzody chlewnej (1973)
  • Takie sobie ziemskie sprawy. Człowiek i jego środowisko (1973)
  • Planowanie i budownictwo osiedli wiejskich (1954, redaktor)
  • Budynki dla zwierząt inwentarskich (1957, redaktor)
  • Metody planistyczne dla określenia zasięgu kultur rolnych w terenach górskich (1964, redaktor)
  • Nasze i wspólne (1975)
  • Szkice z natury (1976)
  • Konfrontacje koszalińskie (1979)
  • Moje powroty (1981)

Andrzej Rzymkowski był członkiem m.in. Stowarzyszenia Architektów RP, Krakowskiego Towarzystwa Plastyków, Koszalińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego. Działał w środowisku esperantystów, zorganizował klub esperanto w Koszalinie, należał do Polskiego Związku Esperantystów; uczestniczył w międzynarodowych zjazdach esperantystów[13], wygłaszając referaty dotyczące ochrony przyrody. Propagował budownictwo drewniane[14]. Malarz amator, kilkakrotnie wystawiał swoje akwarele pejzażowe. Był założycielem i pierwszym komandorem Yacht Clubu Politechniki Koszalińskiej[15]. Został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz tytułami Zasłużonego Nauczyciela PRL, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 10-lecia Polski Ludowej, Złotą Odznaka SARP i Zasłużonego Racjonalizatora Produkcji[2].

Był trzykrotnie żonaty (z Lidią z Harasiewiczów, Marią Zellner-Kątską i Krystyną z Kopańskich); z małżeństwa z Marią Zellner-Kątską miał córkę Annę (zamężną Millerową)[2].

Zmarł 30 czerwca 1986 i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Koszalinie[16] w Alei Zasłużonych (II, rząd 2, grób 50)[17].

Upamiętnienie

Płaskorzeźba z wizerunkiem prof. Rzymkowskiego znajduje się przed audytorium Politechniki Koszalińskiej (w budynku przy ul. Racławickiej)[5][18][19], jego imię nosi jedna z ulic Koszalina. Z okazji 35-lecia Politechniki Koszalińskiej pismo uczelniane przypomniało w kolejnych numerach w 2003 jego felietony i przedrukowało fragment podręcznika Ruralistyka[20].

(...) uwielbiany przez brać studencką. Znamienity erudyta, facecjonista i wspaniały gawędziarz, umiał śmiać się z siebie – a to rzadka cecha, propagator naturalnego życia i sportu („boso Panowie po rannej rosie !”), doskonale rysował piórkiem, miał receptę na oczyszczenie Jamna, wspaniały felietonista (...)

ze wspomnienia o prof. Andrzeju Rzymkowskim[21]

Przypisy

  1. ↑ Marcin Chrzanowski (red.), Dziedzictwo akademickiego Lwowa na Politechnice Krakowskiej, „Zeszyty Historyczne Muzeum Politechniki Krakowskiej”, 1 (1), 2017, s. 83, ISSN 2544-1833.
  2. ↑ a b c d Stanisław Marian Brzozowski, Andrzej Maria Rzymkowski, Internetowy Polski Słownik Biograficzny (biogram został opublikowany w latach 1992–1993 w XXXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego), 1992–1993 [dostęp 2020-06-15].
  3. ↑ Patent 36409 – Urządzenie do samoczynnego polepszenia klimatu pomieszczeń zwierząt dużych, Urząd Patentowy PRL, 30 września 1954 [dostęp 2019-12-30].
  4. ↑ Zdrowy i ekologiczny, „Inżynier Budownictwa” (2), 2019, s. 97, ISSN 1732-3428 [dostęp 2019-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-28].
  5. ↑ a b Z dziejów Wydziału Mechanicznego Politechniki Koszalińskiej w okresie 1968–2017, Politechnika Koszalińska, 5 października 1968 [dostęp 2019-12-27].
  6. ↑ Adam Chmielewski i inni red., Wrocławskie Środowisko Akademickie – Twórcy i ich Uczniowie 1945–2005, Wydziały Architektury, Budownictwa Lądowego i Wodnego, Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii oraz Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 536, ISBN 978-83-04-04823-2 [dostęp 2019-12-30].
  7. ↑ Dariusz Kronowski, Wpływ architektury neoregionalnej i nowoczesnej na kształtowanie myśli krakowskiej szkoły projektowania architektonicznego, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury O/PAN w Krakowie”, XLII, Oddział PAN w Krakowie, 2014, 101–104 (wydawnictwo elektroniczne), ISSN 2450-0038 [dostęp 2019-12-27].
  8. ↑ Irena Niedźwiecka-Filipiak, Wyróżniki krajobrazu w architektury wsi Polski Południowo-Zachodniej, t. Monografie LXXV, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, 2009, s. 15, ISBN 978-83-60574-71-3 [dostęp 2020-06-15].
  9. ↑ Andrzej Jan Cząstka, Współczesne przekształcenia krajobrazowe w obszarze ekumeny graniczącej w Pienińskim Parkiem Narodowym ze szczególnym uwzględnieniem historycznych układów osadniczych, „Czasopismo Techniczne – Architektura”, 106 (10, 2–A), Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 2009, s. 112 [dostęp 2020-06-15].
  10. ↑ Andrzej Rzymkowski (wspomnienie), facsimile wspomnienia opublikowanego w „Glosie Pomorza” – portal Stowarzyszenia Architektów RP w Koszalinie, 4 lipca 1986 [dostęp 2019-12-27].
  11. ↑ Andrzej Rzymkowski, O pożytkach ze spacerów nad wzburzonym morzem płynących, „Przekrój” (4), 1976, s. 10 [dostęp 2019-12-30].
  12. ↑ Rzymkowski, Andrzej – publikacje, portal WorldCat [dostęp 2019-12-27].
  13. ↑ Andreas Künzli, Polen: Esperanto-Propaganda in eigener Sache und im Sog der Politik, „Unabhängige Schweizer Interlinguistische Studien” (5), 2016, s. 104 [dostęp 2020-06-15] (niem.).
  14. ↑ Hubert Ossadnik, „Przeworski Zamysł” zajazd – camping – skansen „Pastewnik” w Przeworsku, „Biuletyn Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce”, 11, Wdzydze 2009, s. 127 [dostęp 2020-06-15].
  15. ↑ Yacht Club Politechniki Koszalińskiej – o nas [dostęp 2019-12-27].
  16. ↑ Pamięci architektów polskich – prof. dr hab. inż. arch. Andrzej Maria Rzymkowski, Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej – Stowarzyszenie Architektów Polskich, 2011 [dostęp 2019-12-27].
  17. ↑ archiwum Stowarzyszenia Przyjaciół Koszalina, poz. 761– biogram prof. Andrzeja Rzymkowskiego i fotografia grobu [dostęp 2019-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-15].
  18. ↑ Tablica Andrzeja Rzymkowskiego, Pomniki Koszalina – historia w kamieniu wyryta, 15 czerwca 1988 [dostęp 2019-12-27].
  19. ↑ Leszek Laskowski, Pomniki Koszalina, Koszalin: Koszalińska Biblioteka Publiczna im. Joachima Lelewela, 2009, s. 115, ISBN 978-83-87317-65-2 [dostęp 2019-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-15].
  20. ↑ Andrzej Maria Rzymkowski, My home is my castle!, „Na Temat – PIsmo Politechniki Koszalińskiej”, 2 (34), 2003, s. 18–19, ISSN 1509-2771 [dostęp 2020-06-15].
  21. ↑ Mariusz Meller, Pierwszy Profesor, „Na Temat – Pismo Politechniki Koszalińskiej”, 2 (34), 2003, s. 17–18, ISSN 1509-2771 [dostęp 2020-06-15].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie