Andrzej Tomczak

Andrzej Tomczak
Data i miejsce urodzenia

12 września 1922
Bisiekierz-Górzewo

Data i miejsce śmierci

8 lutego 2017
Toruń

profesor nauk historycznych
Specjalność: archiwistyka, historia nowożytna
Alma Mater

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Doktorat

1950

Habilitacja

1964

Profesura

1974

Doktor honoris causa
Uniwersytet Szczeciński2014
Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż z Mieczami Orderu Krzyża Niepodległości Medal „Pro Patria”

Andrzej Kazimierz Tomczak (ur. 12 września 1922 w Biesiekierzu–Górzewie, zm. 8 lutego 2017 w Toruniu[1]) – polski historyk, archiwista, profesor nauk humanistycznych, w czasie II wojny światowej działacz ZWZ.

Życiorys

Jego rodzicami byli: Józef i Aniela z domu Twardowska. Jego dziadek Kazimierz Twardowski był twórcą polskiej filozofii uniwersyteckiej i profesorem filozofii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, a jego stryj, Kazimierz Tomczak, biskupem sufraganem łódzkim.

Edukację rozpoczął w szkole podstawowej i Prywatnym Gimnazjum Męskim A. Zimowskiego w Łodzi, naukę w liceum humanistycznym przerwał wybuch II wojny światowej. W 1942 uzyskał maturę w warszawskim tajnym Liceum im. Św. Stanisława. Po maturze uczył na tajnych kompletach w zakresie czteroklasowego gimnazjum (m.in.: polskiego, historii, geografii). W 1945 rozpoczął studia historyczne w Łodzi, które kontynuował od 1946 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie prof. Ludwik Kolankowski zaproponował mu stanowisko zastępcy asystenta. Podczas studiów zainteresował się archiwistyką. W 1947 i 1948 odbył praktykę w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie pod kierunkiem Adama Stebelskiego i Jadwigi Karwasińskiej. W 1948 uzyskał magisterium z filozofii w zakresie historii, na podstawie pracy Walenty Dembiński, ostatni kanclerz Polski Jagiellońskiej (promtorem był Ludwik Kolankowski). Po studiach jako młodszy asystent, a później asystent, kontynuował pracę naukową i dydaktyczną na UMK. Na podstawie pracy Walenty Dembiński i jego ród uzyskał w 1950 stopień doktora nauk humanistycznych (jej promotorem był prof. Ludwik Kolankowski). W tym samym roku, ze względów politycznych, zmuszony był do opuszczenia UMK. Przeniósł się do Łodzi, gdzie od sierpnia podjął pracę na stanowisku archiwisty w tamtejszym Wojewódzkim Archiwum Państwowym.

Od 1955 był kustoszem w Wojewódzkim Archiwum Państwowym i kierował Oddziałem Zbiorów i Kolekcji. W tym okresie zajął się też metodyką archiwalną. W 1957 wrócił na UMK, gdzie objął stanowisko adiunkta w Katedrze Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii. Rada Wydziału Humanistycznego UMK w 1964, na podstawie rozprawy pt. Kancelaria biskupów włocławskich w okresie księgi wpisów (XV–XVIII w.) oraz kolokwium habilitacyjnego, nadała mu stopień doktora habilitowanego w zakresie historii nowożytnej i nauk pomocniczych historii. W 1965 został docentem w Instytucie Historii UMK, a następnie kierownikiem Zakładu Archiwistyki. Od 1973 był zastępcą dyrektora Instytutu Historii i Archiwistyki, a w latach 1973–1990 kierownikiem Studium Podyplomowego Archiwistyki. Dzięki jego staraniom, w 1969 Instytut Historii UMK, jako jedyny w Polsce, został przekształcony w Instytut Historii i Archiwistyki. 4 kwietnia 1974 uchwałą Rady Państwa uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego nauk humanistycznych, a 19 lutego 1981 profesora zwyczajnego. Z jego inicjatywy doszło do podpisania umowy o współpracy między UMK a Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych w Warszawie.

Głównym kierunkiem jego badań była archiwistyka, a ponadto: historia polityczna Polski XVI stulecia, dyplomatyka nowożytna, geografia historyczna i kartografia, historia regionalna (głównie Łęczyckie) oraz edytorstwo źródeł historycznych.

Autor 12 biogramów w Polskim Słowniku Biograficznym[2].

Spoczywa w miejscowości w miejscowości Gieczno koło Łodzi.

Działalność

Członek licznych Rad i Stowarzyszeń, m.in.:

Odznaczenia i wyróżnienia

Przypisy

  1. Instytut Historii i Archiwistyki - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, home.umk.pl [dostęp 2021-05-06] (pol.).
  2. 8 lutego zmarł Andrzej Tomczak. [dostęp 2017-02-16].
  3. Uchwała XVIII Walnego Zjazdu PTTK z dnia 14 września 2013 r. w sprawie nadania godności Członka Honorowego PTTK, „Gościniec PTTK”, nr 4(46)/2013, s. 8 [dostęp 2021-05-06].
  4. Odznaczenia z okazji Święta Narodowego 3 Maja. prezydent.pl, 3 maja 2013. [dostęp 2013-05-03].
  5. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 stycznia 2013 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2013 r. poz. 372)
  6. Prof. dr hab. Andrzej Tomczak. [dostęp 2015-03-11].
  7. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 marca 2015 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2015 r. poz. 441)

Bibliografia

  • A. Tomczak, Studia Historico – Archivistica, Toruń 2002

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Order Krzyża Niepodległości 1 Klasy BAR.svg
Baretka Krzyża z Mieczami Orderu Krzyża Niepodległości.
POL Medal Pro Patria BAR.png
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Baretka Medalu "Pro Patria"