Andrzej Więckowski (chemik)

Andrzej Bolesław Więckowski

Andreas Wienckowski

Data i miejsce urodzenia	9 sierpnia 1934 Częstochowa
Zawód, zajęcie	fizykochemik
Miejsce zamieszkania	Poznań
Narodowość	niemiecka
Tytuł naukowy	profesor nauk chemicznych
Edukacja	Technikum Chemiczne w Szczecinie
Alma Mater	Politechnika Szczecińska Wydział Chemii
Uczelnia	Uniwersytet Zielonogórski
Wydział	Fizyki i Astronomii
Stanowisko	professor emeritus
Rodzice	Feliks Teodor Więckowski Zofia Rozalia Więckowska de domo Dudniczek
Małżeństwo	Danuta Więckowska de domo Opończewska
Dzieci	Paulina Więckowska
Krewni i powinowaci	Halina Więckowska (siostra), Jerzy Więckowski (brat), Jadwiga Więckowska (siostra), Władysław Więckowski (brat)
Odznaczenia
Strona internetowa

Andrzej Bolesław Więckowski, alias Andreas Wienckowski (ur. 9 sierpnia 1934 w Częstochowie) – fizykochemik, professor emeritus Uniwersytetu Zielonogórskiego, działacz mniejszości niemieckiej.

Życiorys

Urodził się, jako piąte (najmłodsze) dziecko, w rodzinie Feliksa Teodora Więckowskiego (1899–1984), podoficera zawodowego, oraz Zofii Rozalii Więckowskiej, de domo Dudniczek (1901–1969).

Dzieciństwo (1939–1948)

Z wybuchem II wojny światowej we wrześniu 1939 rodzina, jako rodzina wojskowa, została ewakuowana z Częstochowy do Kowla. Po agresji Armii Czerwonej ojciec, będąc w mundurze wojskowym i z bronią, został zatrzymany przez sowieckie władze wojskowe. Po zwolnieniu ojca, wobec bezpośredniego i realnego zagrożenia represjami lub utratą życia, rodzina przedostała się przez linię demarkacyjną z powrotem do Częstochowy.

W latach 1940–1948 Andrzej B. Więckowski był uczniem szkół powszechnych w miejscowościach: Częstochowa, Lubliniec (Górny Śląsk), Zakopane, Praha, Chrudim, Domažlice, Sušice (Czechy), Regen (Las Bawarski) oraz Prien am Chiemsee (Górna Bawaria). W roku 1948 wyjechał z Niemiec do Polski i zamieszkał w Koszęcinie (Górny Śląsk).

Lata 1953–1962: Gmach Wydziału Chemii Szkoły Inżynierskiej (od 1955 Politechniki Szczecińskiej), Szczecin, ul. Pułaskiego 10

Lata 1962–1967: Gmach Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii UAM, Collegium Chemicum, Poznań, ul. Grunwaldzka 6

Lata 1967–1973: Oddział Poznański IF PAN w dziedzińcu gmachu Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, ul. Mielżyńskiego 27/29

Lata 1993–2002: Gmach Instytutu Fizyki WSP (od 2001 UZ), Zielona Góra, Plac Słowiański 6

Lata 2002–2008: Gmach Wydziału Nauk Ścisłych (od 2004 Wydziału Fizyki i Astronomii) UZ, Zielona Góra, ul. Szafrana 4a

Okres nauki w szkole średniej (1948–1953)

W roku szkolnym 1948/49 uczęszczał do 8 klasy szkoły ogólnokształcącej w Lublińcu. Ówczesnymi uczniami tej klasy byli m.in.^[1] Ludgarda Buzek, de domo Czapla vel Czaplanka, primo voto Lipowska, secundo voto Buzek (ur. 1935)^[2] oraz ksiądz Jόzef Żurek (1933–2009)^[3][4]. W roku szkolnym 1949/50 uczęszczał do 9 klasy szkoły ogólnokształcącej w Dębnie Lubuskim. Ówczesnymi uczniami tej klasy byli m.in. Kazimierz Kałucki (1935–2005)^[5], Juliusz Mateńko (ur. 1935)^[6] oraz Eugen Szuwalski (1932–2014)^[7][8]. W roku 1950 przeniósł się (podobnie jak Juliusz Mateńko i Eugen Szuwalski) do Technikum Chemicznego^[9] w Szczecinie. Maturę zdał w roku 1953, jako technik–technolog przemysłu kwasu siarkowego i nawozów fosforowych.

Okres studiów wyższych (1953–1959)

W roku 1953 podjął studia wyższe na Wydziale Chemii Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie (obecnie Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie^[10]). Na tym samym roku studiowali wówczas m.in. Juliusz Mateńko, Leon Parus (1934–2020)^[11] oraz Marian Plebankiewicz (ur. 1935). W okresie nauki i studiów odbywał liczne praktyki zawodowe w zakładach przemysłu chemicznego. W roku 1959 uzyskał dyplom magistra inżyniera chemii ze specjalnością projektowanie technologiczne (inżynieria chemiczna).

Okres pracy zawodowej (1959–2008)

Po ukończeniu studiów, w roku 1959 został asystentem w Katedrze Inżynierii Chemicznej Politechniki Szczecińskiej, której kierownikami naukowymi byli Tadeusz Rosner (1899–1972) i Fryderyk Stręk (1926–2018)^[12][13].

W roku 1962 rozpoczął studia doktoranckie w Katedrze Fizyki Doświadczalnej UAM w Poznaniu. W roku 1966 podjął pracę naukowo-badawczą w Oddziale Poznańskim Instytutu Fizyki PAN (IF PAN) w Warszawie, gdzie w roku 1970 uzyskał stopień doktora nauk fizycznych na podstawie dysertacji na temat badań rodników polisiarczkowych w ultramarynie metodą spektroskopii elektronowego rezonansu paramagnetycznego (EPR) (promotorem był Arkadiusz Piekara)^[14].

W roku 1975 Oddział Poznański Instytutu Fizyki PAN w Warszawie został przekształcony w Instytut Fizyki Molekularnej PAN (IFM PAN) w Poznaniu. W latach 1975–1980 Andrzej B. Więckowski był zastępcą dyrektora IFM PAN. W latach 1975–1977 i w roku 1984 jako stypendysta Fundacji Alexandra von Humboldta odbył staż na Wydziale Chemii Uniwersytetu Kraju Saary w Saarbrücken, gdzie kierownikiem naukowym był Fritz Seel (1915–1987), naukowiec w dziedzinie chemii nieorganicznej. W roku 1984 na Wydziale Chemii UAM w Poznaniu uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego nauk chemicznych w zakresie chemii fizycznej na podstawie pracy na temat centrów paramagnetycznych w glinokrzemianach^[14]. Był zatrudniony w IFM PAN do roku 1996.

W roku 1993 rozpoczął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Zielonej Górze, gdzie w latach 1993–1996 był dyrektorem Instytutu Fizyki^[15]. W roku 1995 uzyskał tytuł naukowy profesora nauk chemicznych^[14]. W latach 1996–1999 był członkiem senatu WSP, a w latach 1999–2001 prodziekanem Wydziału Matematyki, Fizyki i Techniki WSP. W roku 2001, po połączeniu WSP z Politechniką Zielonogórską, powstał Uniwersytet Zielonogórski. W latach 2001–2002 Andrzej B. Więckowski był tam prodziekanem Wydziału Nauk Ścisłych, a do roku 2008 był zatrudniony na Wydziale Fizyki i Astronomii.

Dorobek naukowy

Andrzej B. Więckowski jest specjalistą w dziedzinie spektroskopii elektronowego rezonansu (para-)magnetycznego (spinowego), EPR/EMR/ESR^[16]. Najbardziej znaczące wyniki uzyskał badając ultramaryny kolorowe, kationy paramagnetyczne w kryształach ferroelektrycznych oraz węgle kopalne (węgiel brunatny, węgiel kamienny, antracyt, macerały węglowe). Jego dorobek naukowy stanowi ponad 180 publikacji w dziedzinie matematyki, fizyki, chemii i techniki^[17], które cytowane były ponad 600 razy^[18]. Na kongresach i konferencjach naukowych w kraju i za granicą przedstawiał ponad 180 referatów i komunikatów. Był promotorem prac doktorskich oraz recenzentem prac doktorskich i habilitacyjnych. Był też recenzentem wydawnictw książkowych oraz artykułów w krajowych i zagranicznych czasopismach naukowych.

Nagrody i odznaczenia

Za swoje osiągnięcia naukowe był wielokrotnie nagradzany. Stał się laureatem nagród indywidualnych i zespołowych Sekretarza Naukowego PAN, a także nagród Rektorów Politechniki Szczecińskiej, Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze oraz Uniwersytetu Zielonogórskiego. Został wyróżniony następującymi odznaczeniami państwowymi: Złoty Krzyż Zasługi (1989), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta) (2002), Medal Komisji Edukacji Narodowej (2005).

Działalność pozazawodowa

Uprawiał strzelectwo sportowe, w latach 1958–1968 był pilotem szybowcowym i skoczkiem spadochronowym. W latach 1987–1994 był ławnikiem Sądu Rejonowego w Poznaniu.

W roku 1993 został członkiem Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Mniejszości Niemieckiej w Poznaniu^[19], gdzie w latach 2000–2003 był jego przewodniczącym^[20].

Jest członkiem wielu krajowych, zagranicznych i międzynarodowych towarzystw naukowych, w których pełnił różnorodne funkcje organizacyjne, są to m.in. Polskie Towarzystwo Chemiczne, Polskie Towarzystwo Fizyczne, Societas Humboldtiana Polonorum, Polska Grupa Elektronowego Rezonansu Magnetycznego, Polskie Towarzystwo Węglowe, Deutsche Physikalische Gesellschaft^[21], Gesellschaft Deutscher Chemiker, International Society of Magnetic Resonance, International EPR(ESR) Society.

Życie prywatne

W roku 1971 ożenił się z Danutą Opończewską (ur. 1945), mgr inż. chemii. Ma córkę Paulinę (ur. 1978), mgr ekonomii.

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

• Kto jest Kim – Poznański Słownik Biograficzny – Informator biograficzny, Redakcja: Joanna Płoszajska, Włodzimierz Świerzyński, Edycja 1, Wydawnictwo Intergraf, Łódź 1992, strony 178–179.
• Kto jest kim w fizyce – Polska 1993, Redakcja: Jan Stankowski, Jerzy Małecki, Andrzej Wójtowicz, Komitet Fizyki Polskiej Akademii Nauk, Ośrodek Wydawnictw Naukowych OWN, Poznań 1993, strona 327, ISBN 83-85481-25-7.
• Who is Who in Physics – Poland 1997, Editors: Jan Stankowski, Jerzy Małecki, Andrzej Wójtowicz, Committee of Physics, Polish Academy of Sciences, Scientific Publishers OWN, Poznań 1996, strony 537–538, ISBN 83-85481-22-2.
• Złota Księga Nauki Polskiej 2000 – Naukowcy przełomu wieków, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2001, strona 566, ISBN 83-7197-432-9.
• Kto jest kim w Polsce, Edycja IV, Wydawnictwo Polskiej Agencji Informacyjnej PAI, Warszawa 2001, strona 1020, ISBN 83-223-2691-2.
• Maciej Roman Bombicki, Kto jest Kim w Polsce Nowego Millenium (2000–2002), Encyklopedia Actus Purus, Polsko-Europejskie Towarzystwo Finansowe S.A. pol-euro-business, Polska Narodowa Oficyna Wydawnicza, Poznań 2002, strona 570, ISBN 83-89002-01-9.
• Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny, Tom IV, S–Ż, Ośrodek Przetwarzania Informacji OPI, Warszawa 2002, strona 663, ISBN 83-905295-7-2.
• Who is Who w Polsce ® (Hübners blaues Who is Who), Wydanie II uzupełnione, Who is Who, Verlag für Personenenzyklopädien AG, Zug, 2003, strony 4712–4713, ISBN 3-7290-0040-3.
• Who is Who in Physics – Poland 2005, Editors: Jan Stankowski, Jerzy Małecki, Andrzej Wójtowicz, Institute of Molecular Physics, Polish Academy of Sciences, Scientific Publishers OWN, Poznań 2005, strony 350–351, ISBN 83-7314-018-2.
• Złota Księga Nauk Ekonomicznych, Prawnych i Ścisłych 2005, Mastermedia, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2005, strona 366, ISBN 83-920014-3-5.
• Złota Księga Nauki Polskiej 2006 – Naukowcy Zjednoczonej Europy, Mastermedia, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2006, strona 897, ISBN 83-920014-7-8.
• Złota Księga Nauk Technicznych 2011, Mastermedia, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2011, strona 443, ISBN 978-83-930922-3-9.

Linki zewnętrzne

• Who is Who in Physics – Poland, Editors: Jan Stankowski, Jerzy Małecki, Committee of Physics, Institute of Molecular Physics, Polish Academy of Sciences (Instytut Fizyki Molekularnej PAN, Poznań) – Andrzej Bolesław Więckowski, who.is.who.physics.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-07-20]  (ang.).