Andrzej Zebrzydowski
 Andrzej Zebrzydowski – drzeworyt Jana Styfiego wg rys. Jana Matejki z 1876 roku | ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie | |
| Biskup krakowski | ||
| Okres sprawowania | 1551–1560 | |
| Biskup włocławski | ||
| Okres sprawowania | 1546–1551 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Sakra biskupia | 30 marca 1543 | |
| |
 Radwan | |
| biskup | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | Wojciech Zebrzydowski |
| Matka | Elżbieta Krzycka (zm. 1553) |
| Rodzeństwo | Bartłomiej Zebrzydowski, Kasper Zebrzydowski, Mikołaj Zebrzydowski, starosta raciąski, Katarzyna, Anna, Dorota, Barbara, Małgorzata i Jadwiga |
Andrzej Zebrzydowski herbu Radwan (ur. 1496 w Więcborku, zm. 23 maja 1560 we Wrześni) – biskup krakowski od 25 lutego 1551, kujawski w latach 1546–1551, chełmski od 8 czerwca 1545 do 19 marca 1546, kamieniecki od 1543, sekretarz Zygmunta I Starego, kanonik kapituły katedralnej poznańskiej instalowany w 1525 roku[1].
W 1518 rozpoczął studia w Akademii Krakowskiej skąd przeniósł się do Bazylei, gdzie był uczniem Erazma z Rotterdamu, a następnie w 1529 do Paryża, gdzie studiował prawo i teologię. Ostatecznie studia zakończył w 1530 w Padwie. Koszty jego kształcenia pokryli: biskup krakowski Piotr Tomicki oraz prymas Andrzej Krzycki, który był jego wujem.
W 1530 został kanonikiem krakowskim, a rok później płockim. Pełnił także funkcje kapelana królowej Bony. W 1555 już jako biskup krakowski próbował zatrzymać ją w Polsce prosząc by nie wyjeżdżała do Bari.
Był posłem Zygmunta I Starego na sejmik województwa poznańskiego i kaliskiego w Środzie w 1542 i 1543 roku[2].
Sprawowanie przez niego biskupstwa nastąpiło w okresie masowego przechodzenia szlachty na kalwinizm a mieszczaństwa na luteranizm. Oburzony na króla Zygmunta II Augusta, iż ten nie próbuje temu zapobiegać w 1558 opuścił Kraków i przeniósł się do rodzinnego Więcborka. Jednak on sam wyznawał zasadę, cyt. A wierz sobie i w kozła, bylebyś dziesięcinę płacił[3]. Zmuszony do powrotu przez kapitułę krakowską zmarł w trakcie podróży. Został pochowany w katedrze wawelskiej w kaplicy obok zakrystii.
W Krakowie jako kanonik, a później jako biskup, mieszkał przy ulicy Kanoniczej 12.
W krużgankach klasztoru OO Franciszkanów zachował się jego portret, a w katedrze pomnik nagrobny autorstwa Jana Michałowicza z Urzędowa.
Przypisy
- ↑ Kazimierz Miaskowski. Kanonicy katedralni poznańscy instalowani w latach 1524–1532, w: Przegląd Kościelny, T. 6, 1904, s. 277.
- ↑ Andrzej Wyczański, Posłowie Zygmunta I na sejmiki, w: Władza i społeczeństwo XVI i XVII w., Warszawa 1989, s. 196.
- ↑ Paweł Jasienica, Polska Jagiellonów, Warszawa 1983, s. 391.
Bibliografia
- Ks. Bolesław Przybyszewski, Krótki zarys dziejów diecezji krakowskiej, t. II, Kraków 1993.
Linki zewnętrzne
- Andrzeja na Więcborku Zebrzydowskiego, biskupa włocławskiego i krakowskiego korespondencyja z lat 1546–1553 : z przydaniem Synodów z r. 1547 i 1557, jako téż innych dokumentów współczesnych. seria Acta Historica res gestas Poloniae illustrantia ab anno 1507 ad annum 1795 t. 1, wyd. Władysław Ignacy Wisłocki, Kraków 1878
- Działalność publiczna biskupa włocławskiego Andrzeja Zebrzydowskiego w latach 1546–1551 w świetle jego korespondencji. pther.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-21)]. Warszawa 2012
- Z dziejów Więcborka. pobocza.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-05)].
- Andrzej Zebrzydowski – dzieła w bibliotece Polona
Media użyte na tej stronie
Autor: Vector image created by Bogaty. Based in part on the vector images created by Bastianow. Original work published by Tadeusz Gajl in "Herby szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów" (Gdańsk, 2003, ISBN 8388595121)., Licencja: CC BY-SA 4.0
W polu czerwonym chorągiew kościelna złota o trzech strefach z krzyżykiem tejże barwy na szczycie.