Andrzej Zieliński (aktor)

Andrzej Zieliński

Data i miejsce urodzenia	14 października 1962 Tarnów
Zawód	aktor
Lata aktywności	od 1983
Zespół artystyczny
Teatr Współczesny w Warszawie

Andrzej Zieliński (ur. 14 października 1962 w Tarnowie) – polski aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i dubbingowy. Rozpoznawalność zapewniła mu rola doktora Adama Pawicy w serialu Na dobre i na złe (1999-2011). Wystąpił jako gangster grupy pruszkowskiej – Andrzej Basiak „Mnich” w serialu sensacyjnym Odwróceni. Ojcowie i córki (2019).

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się i wychowywał w Tarnowie. Jego rodzice pracowali w zakładach chemicznych Azoty^[1]. Po raz pierwszy poczuł, że publiczne występy przynoszą mu satysfakcję, gdy nagrał z radia zabawny monolog Wiesława Michnikowskiego, nauczył się go na pamięć, a potem wygłaszał na koloniach i w szkole^[1]. Ukończył III Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie. Jako uczeń drugiej klasy liceum wraz z trzema kolegami statystował przy Zmorach (1978), ale ujęcie zostało wycięte^[2]. Nie dostał się za pierwszym do Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie^[2]. Po powrocie do Tarnowa zatrudnił się jako maszynista w lokalnym Teatrze im. Ludwika Solskiego i zamieszkał samodzielnie w tamtejszym Domu Aktora^[1]. Ponowna próba dostania się do szkoły zakończyła się sukcesem, ukończył studia na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie w 1986^[3]. Obronił dyplom aktorski występując w sztuce Marka Hłaski Sceny z Jaffy w reżyserii Jerzego Jarockiego i dzięki roli Tobiasza Czkawki w komedii Williama Shakespeare’a Wieczór Trzech Króli w reż. Haliny Gryglaszewskiej, za którą otrzymał wyróżnienie na IV Ogólnopolski Przegląd Spektakli Dyplomowych Szkół Teatralnych w Łodzi.

Kariera

Jeszcze jako student zadebiutował w filmie telewizyjnym Jerzego Kołodziejczyka Wakacje z Madonną (1983) z Krzysztofem Kiersznowskim i Martą Klubowicz. W produkcji Radosława Piwowarskiego Yesterday (1984) jako młody muzyk zafascynowany zespołem The Beatles przyjął pseudonim „John” od Johna Lennona. W miniserialu Jacka Butrymowicza Śmieciarz (1987) wystąpił jako żołnierz podziemia.

W latach 1987–1989 był związany z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie^[3], gdzie debiutował w sztuce Juliusza Słowackiego Balladyna. W latach 1989–2001 występował w Teatrze Ateneum w Warszawie^[3].

Można go było zobaczyć w filmach takich jak Anioł śmierci (1994) z Rutgerem Hauerem, Złoto dezerterów (1998), Quo vadis (2002), Chopin – Pragnienie miłości (2002), Pianista (2002), Zróbmy sobie wnuka (2003) i Świadek koronny (2007).

Od 1 września 2001, jest aktorem warszawskiego Teatru Współczesnego^[3].

Za rolę Lilka Czecha w spektaklu Wniebowstąpienie Tadeusza Konwickiego w reż. Macieja Englerta zdobył Feliksa Warszawskiego za sezon 2001/2002 w kategorii „za najlepszą pierwszoplanową rolę męską”^[3] oraz wyróżnienie w IX Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej w Warszawie^[3].

Spektakle teatralne (wybór)

• 1987: Balladyna (reż. Jerzy Wróblewski)
• 1987: Krótka noc jako młody aktor (reż. Michał Orski)
• 1987: Noc listopadowa jako Wysocki (reż. Andrzej Maria Marczewski)
• 1990: Zemsta jako Śmigalski (reż. Gustaw Holoubek)
• 1991: Burza jako Adrian (reż. Krzysztof Zaleski)
• 1992: Słomkowy kapelusz jako Rosalba (reż. K. Zaleski)
• 1993: Antygona w Nowym Jorku jako policjant (reż. Izabella Cywińska)
• 1993: Kubuś Fatalista i jego pan jako Kawaler de Saint-Quin (reż. Andrzej Pawłowski)
• 1994: Opera za trzy grosze jako Jimmy, Konstabl II (reż. K. Zaleski)
• 1994: Fantazy jako Kamerdyner (reż. G. Holoubek)
• 1997: Korowód jako mąż (reż. Agnieszka Glińska)
• 1997: Szalony dzień... jako don Guzman Gąska (reż. Waldemar Śmigasiewicz)
• 1998: Opowieści Lasku Wiedeńskiego jako Alfred (reż. A. Glińska)
• 2001: Bambini di Praga jako Wiktor (reż. A. Glińska)
• 2002: Wniebowstąpienie jako Lilek Czech (reż. Maciej Englert)
• 2003: Namiętna kobieta jako Craze (reż. M. Englert)
• 2003: Stracone zachody miłości jako Ferdynand (reż. A. Glińska)
• 2005: Transfer jako Aleksiej Curikow (reż. M. Englert)
• 2006: Wasza ekscelencja jako Foma Fomicz Opiskin, rezydent (reż. Izabella Cywińska)^[4]
• 2006: Udając ofiarę jako kapitan (reż. M. Englert)
• 2008: Proces jako kapitan więzienny (reż. M. Englert)
• 2009: Ludzie i anioły jako Niejaki Stroncyłow (reż. Wojciech Adamczyk)
• 2009: Sztuka bez tytułu jako Osip, koniokrad (reż. Agnieszka Glińska)
• 2012: Hamlet jako Klaudiusz, król Danii (reż. M. Englert)

Spektakle Teatru Telewizji

• 1985: Brytannik jako Brytanik (reż. Jan Błeszyński)
• 1993: Drobne przyjemności jako Dave (reż. Marcin Sławiński)
• 1994: Zatrute pióro jako Larry Rider (reż. Jerzy Gruza)
• 1996: Don Juan jako Don Alonso (reż. Leszek Wosiewicz)
• 1996: Grzeszki tatusia jako Richard (reż. Marek Sikora)
• 1998: Perła jako pan de Nemours (reż. Piotr Mikucki)
• 1998: Jej historia jako John (reż. Maria Zmarz-Koczanowicz)
• 2000: Przylądek Czterech Wiatrów jako Elder Trewin (reż. A. Glińska)
• 2000: Niektóre gatunki dziewic jako Jacek (reż. A. Glińska)
• 2002: Krótki kurs medialny jako Chris (reż. Tomasz Wiszniewski)
• 2003: Czwarta siostra jako Misza (reż. A. Glińska)
• 2003: Edward II jako Lancaster (reż. Maciej Prus)
• 2004: Komedia na dworcu jako Vincent (reż. Witold Adamek)
• 2004: Kąpielisko Ostrów jako Błażej (reż. M. Englert)
• 2005: Wniebowstąpienie jako Lilek (reż. M. Englert)
• 2005: Profesjonalista jako Teja Kraj (reż. Ryszard Bugajski)
• 2007: Rozmowy z katem jako Kazimierz Moczarski (reż. M. Englert)
• 2010: Komedia Romantyczna jako Tadeusz Zasępa (reż. Michał Gazda)

Filmografia

• 1983: Wakacje z Madonną jako Jurek
• 1984: Yesterday jako „John”
• 1987: Śmieciarz jako żołnierz podziemia
• 1987: Sala nr 6 jako awanturnik w lokalu
• 1987: Dorastanie jako Staszek Kula
• 1988-1986: Teatrum wiele tu może zmienić jako aktor w „Krakowiakach i góralach”
• 1988: Pięć minut przed gwizdkiem jako piłkarz Zbig Poltera
• 1989: Mefisto Walc jako Janek
• 1990: Havet Stiger jako Lep
• 1991: Dzieci wojny (Les Enfants du vent)
• 1992: Mucha
• 1992: Wiatr ze wschodu (Vent d'est) jako porucznik Sochin
• 1993: Kuchnia polska jako dźwiękowiec Jeremiasz (odc. 5)
• 1993: Lazarus jako policjant
• 1994: Anioł śmierci (Blood of the Innocent) jako Bielski
• 1996: Ekstradycja 2 jako Sachar
• 1997: Pułapka jako gangster 'Baba'
• 1998: Złoto dezerterów jako Prosty1998: Sto minut wakacji (One Hundred Minutes of Holidays) jako Tata Piotrka
• 1998: Biały Kruk (The White Raven) jako sierżant w więzieniu
• 1999: Sto minut wakacji (serial) jako Tata Piotrka, operator telewizyjny
• 1999: Operacja Samum jako Thomas, agent CIA w Iraku
• 1999-2011 Na dobre i na złe jako doktor Adam Pawica
• 2000: Nieznana opowieść wigilijna jako Boruń
• 2000: Chłopaki nie płaczą jako Silnoręki
• 2000: To my jako Gangster
• 2000: Kalipso jako pisarz
• 2001: Zostać miss jako komentator
• 2001: Zobaczyć jak najwięcej jako Lektor (głos)
• 2002: Quo vadis jako Epafrodyt, sługa Nerona
• 2002: Gdzie jesteś, Paititi? jako Lektor (głos)
• 2002: Chopin – Pragnienie miłości jako Albert Grzymała
• 2002: Pianista (The Pianist) jako Żydowski policjant
• 2003: Zróbmy sobie wnuka jako Juliusz
• 2004: Czwarta władza jako Roman Tryskowski
• 2005: Boża podszewka II jako Ursynowicz
• 2005: Dom niespokojnej starości jako ksiądz Migdalski
• 2006: Wszyscy jesteśmy Chrystusami jako kolega Adasia w młodości
• 2007: Świadek koronny jako Andrzej Basiak „Mnich”
• 2007: Odwróceni jako Andrzej Basiak „Mnich”
• 2008: Jeszcze raz jako Tadeusz
• 2009: Naznaczony jako Dominik Lewandowski (odcinek 7)
• 2009: Sprawiedliwi
• 2011: Och, Karol 2 jako szef Karola
• 2012: Obława jako Porucznik „Mak”
• 2012: Paradoks jako podinspektor Piotr Zieliński
• 2013: Lekarze jako Michał Zduniak, mąż Janiny
• 2014: Prawo Agaty jako Górecki
• 2014, 2017, 2019: Wataha jako komendant mjr Konrad Markowski
• 2014: Kebab i horoskop jako Szef
• 2014–2017: O mnie się nie martw jako Wiktor Zarzycki, ojciec Joanny, szef Marcina
• 2015: Ziarno prawdy jako Jerzy Szyller
• 2017: Volta jako Bruno Volta
• 2018: W rytmie serca jako Jeremi Gałczyński
• 2019: Czarny Mercedes jako nadkomisarz Rafał Król
• 2019: Odwróceni. Ojcowie i córki jako Andrzej Basiak „Mnich”
• 2020: Mały zgon jako Jan Małecki (odc. 7)
• 2020: Bez skrupułów jako Melchior, komendant CBŚ
• od 2021: Tajemnica zawodowa jako Wiktor Bielski, ojciec Julii

Polski dubbing

• 1970: Aryskotraci (The Aristocats) jako Tomasz O’Malley
• 1987: Smerfy
• 1991: Słoń Benjamin jako przewodnik
• 1996: Dzwonnik z Notre Dame (The Hunchback of Notre Dame) jako Febus
• 1996: Kosmiczny mecz jako Patrick Ewing
• 2004: Nascar 3D (NASCAR 3D: The IMAX Experience) jako narrator
• 2008: Quantum of Solace (gra komputerowa) jako James Bond
• 2009: Załoga G jako Darwin

Nagrody i wyróżnienia

Nagrody[5]
Rok	Nagroda
1986	IV Ogólnopolski Przegląd Spektakli Dyplomowych Szkół Teatralnych w Łodzi – wyróżnienie za rolę Tobiasza Czkawki w spektaklu Wieczór Trzech Króli Williama Shakespeare’a w reż. Haliny Gryglaszewskiej
2002	Feliks Warszawski za rolę Lilka Czecha w przedstawieniu Wniebowstąpienie Tadeusza Konwickiego w reż. Macieja Englerta za sezon 2001/2002 w kategorii „za najlepszą pierwszoplanową rolę męską”
2003	IX Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej w Warszawie – wyróżnienie za rolę Lilka Czecha we Wniebowstąpieniu
2004	IV Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa teatry” w Sopocie – nagroda honorowa za rolę Błażeja w spektaklu Kąpielisko Ostrów Pawła Huellego w reż. Macieja Englerta
2005	Feliks Warszawski – nominacja za najlepszą pierwszoplanową rolę męską – za rolę Aleksieja Curikowa w spektaklu Transfer Maksyma Kuroczkina w reż. Macieja Englerta w Teatrze Współczesnym w Warszawie
2006	Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza – przyznawana przez redakcję miesięcznika „Teatr” za sezon 2005/2006 – za rolę Fomy Fomicza w przedstawieniu Wasza Ekscelencja według Fiodora Dostojewskiego w reż. Izabelli Cywińskiej w Teatrze Współczesnym w Warszawie
2007	Feliks Warszawski – za rolę Kapitana w spektaklu Udając ofiarę autorstwa braci Olga i Władimira Presniakow w reż. Macieja Englerta w Teatrze Współczesnym w Warszawie
2009	Feliks Warszawski – w kategorii pierwszoplanowa rola męska – nagroda za rolę Niejakiego Strocyłowa w Ludziach i aniołach Wiktora Szenderowicza w reż. Wojciecha Adamczyka w Teatrze Współczesnym w Warszawie
2010	X Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa teatry” w Sopocie – Grand Prix za rolę doktora Alexa Gormana w spektaklu W roli Boga Marka St. Germaina w reż. Tomasza Wiszniewskiego
2012	XVI Ogólnopolski Festiwal Komedii Talia w Tarnowie – I nagroda aktorska za rolę Bena Hechta w spektaklu Księżyc i magnolie Rona Hutchinsona w reż. Macieja Englerta w Teatrze Współczesnym w Warszawie
2016	XVI Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa teatry” w Sopocie – nagroda za najlepszą rolę męską – za rolę Niejakiego Strocyłowa w Ludziach i aniołach
2017	XVIII Polkowickie Dni Teatru „Oblicza Teatru” w Polkowicach – Złoty Miedziak za rolę Thierry’ego w przedstawieniu Taniec albatrosa Géralda Sibleyrasa w reż. Macieja Englerta w Teatrze Współczesnym w Warszawie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Andrzej Zieliński w bazie IMDb (ang.)
• Andrzej Zieliński w bazie Filmweb
• Andrzej Zieliński w bazie filmpolski.pl
• Andrzej Zieliński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
• Andrzej Zieliński na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”