Angermünde

	Angermünde
	Angermünde
	; Ratusz i rynek w Angermünde
	Herb
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Brandenburgia
Powiat	Landkreis Uckermark
Powierzchnia	326,44 km²
Wysokość	50 m n.p.m.
Populacja (31.12.2013); • liczba ludności; • gęstość	; 13 597; 42 os./km²
Nr kierunkowy	03331
Kod pocztowy	16278
Tablice rejestracyjne	UM
	Położenie na mapie Brandenburgii Angermünde
	Położenie na mapie Niemiec Angermünde
	53°02′N 14°00′E/53,033333 14,000000
	Strona internetowa
	Portal Niemcy

Angermünde – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Brandenburgia, w powiecie Uckermark. Według stanu na 31 grudnia 2013 r. liczba mieszkańców wynosiła 13 597. Zajmując powierzchnię 326,44 km² miasto znajduje się na dziewiątym miejscu wśród stu największych powierzchniowo miast Niemiec. Znajdująca się tu stacja kolejowa na linii Berlin – Szczecin pełni rolę punktu przesiadkowego dla linii do Szczecina, Stralsundu i Schwedt/Oder. Miasto należy do Stowarzyszenia Miast Brandenburgii posiadających zabudowę historyczną.

Położenie

Miasto Angermünde leży około 80 km na północny wschód od Berlina na Pojezierzu Uckermark, na równinie polodowcowej, pomiędzy obszarami leśnymi Schorfheide a Odrą. Miasto jest siedzibą administracji Rezerwatu biosfery Schorfheide-Chorin, którego obszar zajmuje również południową i zachodnią część miasta. Na południu Angermünde graniczy z powiatem Barnim, a na wschodzie z Polską.

Jeziora w mieście: Grumsinsee, Heiliger See, Kalkbude, Mudrowsee, Mündesee, Parsteiner See (Nordbecken), Peetzigsee, Plunz, Wolletzsee, Bauernsee

Rynek i ratusz
Drewniany dom
Miasto Kościół św. Mariacki
Drogowskazy informacji miejskiej
Rosenstrasse w centrum
Główna droga
Muzeum Miejskie i Ehm Welk

Historia

Średniowiecze

W średniowieczu okolice Angermünde porastały słabo zaludnione puszcze^[1]. Od 1210 do 1230 jest wymieniane jako osada na skrzyżowaniu szlaków handlowych, w której znajdował się zamek. Wtedy też (1210) zostało odnotowane rozpoczęcie budowy pierwszego kamiennego kościoła – pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Prawdopodobnie w 1233 miejscowość otrzymała prawa miejskie. Jeszcze w pierwszej połowie XIII w. (lata 1245–1250) w mieście wzniesiono kolejny, tym razem murowany, kościół franciszkanów pw. Piotra i Pawła. W toku walk o Brandenburgię w latach 1320–1323 po wymarciu przedstawicieli dynastii askańskiej, miasto przejściowo znalazło się pod władzą meklemburską (zgodnie z postanowieniami rozejmu z 20 lipca 1323)^[2]. W 1354 książę szczeciński Barnim III Wielki pozyskał Angermünde wraz z całą wschodnią częścią Ziemi Wkrzańskiej w zamian za zamki Marchii Wkrzańskiej zajęte w toku działań wojennych pięć lat wcześniej^[3]. W drugiej połowie XIV w. rzemieślnicy i ubożsi mieszkańcy miasta wspierali ruch waldensów (stąd określano je wówczas Ketzer-Angermünde)^[4]. W nocy z 27 na 28 marca 1420 pod miastem doszło do bitwy sił polsko-pomorskich z brandenburskimi, która rozstrzygnęła kwestię przynależności Marchii Wkrzańskiej do Brandenburgii^[5]. Dwanaście lat później, w 1432, dotarł tutaj jeden z najazdów husyckich^[6].

XIX i XX w.

1817 r. – rozpoczął się rozwój współczesnego miasta;
1842 r. – przez miasto przebiegała linia kolejowa Berlin – Szczecin;
1938 r. – Kryształowa noc, synagoga przy Klosterstraße oraz kirkut przy Puschkinallee zostały zniszczone;
1944 r. – w lutym małżeństwo Bruhn oraz dwie inne osoby zostały skierowane do KL Neuengamme;
1945 r. – 22 lutego trzech żołnierzy Wehrmachtu dezerterowało, za co zostają rozstrzelani;
1945 r. – 27 kwietnia miejscowy piekarz Miers i jubiler Nölte przy drodze do Schwedt/Oder podpisali przy Armii Czerwonej w imieniu miasta kapitulację, co zakończyło krótkie walki o utrzymanie miasta w rękach hitlerowców.

Podział administracyjny

1974 r. – przyłączenie Dobberzin;
2000 r. – przyłączenie Altkünkendorf;
2003 r. – miasto stało się związkiem 26 gmin z wyłączeniem Polßen.

Dnia 1 stycznia 2003 roku do Angermünde przyłączono 26 okolicznych gmin, wyjątek stanowi dawne miasto Greiffenberg, które nie utraciło swoich praw miejskich i obecnie jest „miastem w mieście”.

Obecnie w skład gminy Angermunde wchodzą następujące części gminy:


Altkünkendorf Biesenbrow Bruchhagen Bölkendorf Crussow Dobberzin Frauenhagen Gellmersdorf	Greiffenberg Günterberg Görlsdorf Herzsprung Kerkow Mürow Neukünkendorf Schmargendorf	Schmiedeberg Steinhöfel Stolpe Welsow Wilmersdorf Wolletz Zuchenberg

Zabytki i obiekty historyczne

Kościół św. Marii z XIII wieku, przebudowany w XV w.;
Ratusz;
Dawny klasztor franciszkański;
Mury miejskie z Bramą Prochową;
Ruiny zamku, który zbudowano w XIII wieku;
Kaplica pw. Ducha Świętego z XV wieku;
Kościół ewangelicki z 1854 r.;
Zespoły pałacowe w kilku lokalizacjach;
Centrum przyrody „Blumberger Mühle”;
Rzeźby na Marktbrunnen, plenerowa wystawa rzeźb sztuki współczesnej.

Pomniki

Ofiar faszyzmu, w Parku Pokoju – odsłonięty w 1950 r. w miejscu pierwszych mogił trzech rozstrzelanych żołnierzy, którzy zdezerterowali z Wehrmachtu;
Pomnik upamiętniający zniszczony cmentarz żydowski, założony w 1809 roku dla Żydów z Greiffenberg, monument odsłonięto w 1964 r.

Kultura i sztuka

Najstarsza część miasta przetrwała II Wojnę światową, dzięki czemu Angermünde należy do Związku Miast Zabytkowych. W latach 1990–2007 przeprowadzono gruntowną konserwację starej zabudowy. Największą wartość zabytkową posiada klasztor franciszkański i kościół pw. NMP. Budynki poklasztorne pełnią obecnie funkcje kulturalne, odbywają się tam wystawy i koncerty. Od 1991 roku miejscowy artysta rzeźbiarz Joachim Karbe co dwa lata organizuje zjazdy rzeźbiarzy z całej Europy. Jako materiał używany do realizacji ich dzieł używany jest granit z tutejszych złóż.

W mieście znajdują się dwa muzea:

pisarza Ehm Welka
etnograficzne

oraz ogród zoologiczny.

Transport

Drogi

Przez miasto prowadzą drogi:

W odległości 16 km od centrum wiedzie autostrada A11 (Berlin – Szczecin).

Kolej

Angermünde jest jedną z najważniejszych stacji w północno-wschodniej części Brandenburgii. Tu linia z Berlina dzieli się na trasę do Stralsundu, do Schwedt/Oder i do Szczecina. Ponieważ trasa do Szczecina nie jest zelektryfikowana, tutejsza stacja jest miejscem przesiadki lub zmiany elektrowozu na spalinowóz. Do 1997 roku istniało jeszcze połączenie z Bad Freienwalde (Oder), ale zostało zawieszone.

Współpraca

Miejscowości partnerskie^[7]:

Przypisy

↑ K. Ślaski, Okres II: Zwycięstwo stosunków feudalnych na Pomorzu Zachodnim (1124-1295), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 19.
↑ B. Zientara, Okres III: Rozdrobnienie feudalne (1295-1464), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 208.
↑ B. Zientara, Okres III: Rozdrobnienie feudalne (1295-1464), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 214.
↑ B. Zientara, Okres III: Rozdrobnienie feudalne (1295-1464), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 272.
↑ B. Zientara, Okres III: Rozdrobnienie feudalne (1295-1464), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 289.
↑ B. Zientara, Okres III: Rozdrobnienie feudalne (1295-1464), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 293.
↑ Współpraca.

Linki zewnętrzne

Historia miasta

[1] K. Ślaski, Okres II: Zwycięstwo stosunków feudalnych na Pomorzu Zachodnim (1124-1295), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 19.

[2] B. Zientara, Okres III: Rozdrobnienie feudalne (1295-1464), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 208.

[3] B. Zientara, Okres III: Rozdrobnienie feudalne (1295-1464), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 214.

[4] B. Zientara, Okres III: Rozdrobnienie feudalne (1295-1464), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 272.

[5] B. Zientara, Okres III: Rozdrobnienie feudalne (1295-1464), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 289.

[6] B. Zientara, Okres III: Rozdrobnienie feudalne (1295-1464), [w:] Dzieje Pomorza, red. G. Labuda, t. I, cz. 2, Poznań 1969, s. 293.

[7] Współpraca.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Miasta	Angermünde Brüssow Gartz (Oder) Lychen Prenzlau Schwedt/Oder Templin
Gminy (Amtsfreie Gemeinde)	Boitzenburger Land Nordwestuckermark Uckerland
Urzędy (Amt)	Brüssow (Uckermark) Gartz (Oder) Gerswalde Gramzow Oder-Welse

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne