Angmar

Angmar – królestwo ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Wspominają o nim bohaterowie Władca Pierścieni. Informacje na temat historii tego państwa znajdują się w Dodatkach do trzeciego tomu powieści. Obszar Angmaru jest zaznaczony na mapach Śródziemia dołączonych do powieści^[1].

Informacje wstępne

Carn Dûm (Matěj Čadil)

Angmar został założony około 1300 roku Trzeciej Ery^[2], na północnym krańcu Gór Mglistych, przez Wodza Nazgûli, przywódcę Upiorów Pierścienia, którego odtąd nazywano Czarnoksiężnikiem z Angmaru, bowiem ukrywał swoją prawdziwą tożsamość. Większość jego poddanych stanowili ludzie z gór i orkowie. Państwo to sięgało swoim obszarem w okolice Ettenmoors. Jego głównym ośrodkiem i stolicą było Carn Dûm. Ponieważ Czarnoksiężnik był sługą Saurona, uważa się, że wojny z państwami Dúnedainów, powstałymi w wyniku podziału królestwa Arnoru na Arthedain, Cardolan i Rhudaur, prowadzone były przez Angmar z rozkazu Władcy Ciemności. Skłócenie tamtejszych władców było dla Czarnoksiężnika bardzo korzystne.

Historia

Wkrótce po założeniu państwa władca Angmaru rozpoczął pierwsze, niewielkie jeszcze, ataki na Dúnedainów^[3]. W ciągu kolejnych lat Czarnoksiężnik wszedł w tajne porozumienie z wodzem górali z Rhudauru (plemiona te prawdopodobnie wywodziły się z rodu Ulfanga Czarnego), który po wygaśnięciu tam bocznej gałęzi Linii Północnej, dynastii Isildura, przejął władzę w tym królestwie.

Gdy król Arthedainu Argeleb I zaczął wysuwać roszczenia do panowania nad całym dawnym obszarem Arnoru, połączone siły Rhudauru i Angmaru zaatakowały go (w 1356 roku). Jednak jego synowi, Arvelegowi I, z pomocą Lindonu i Cardolanu, udało się odepchnąć natarcie wrogich wojsk i utrzymać linię obrony wzdłuż Wichrowych Wzgórz. Przez najbliższe kilkadziesiąt lat Dúnedainowie strzegli całej granicy przed następnymi atakami. Ponoć w tym czasie wojska Czarnoksiężnika oblegały Rivendell.

W 1409 roku nastąpił najazd armii Angmaru. Wojska Arvelega poniosły klęskę, a on sam zginął. Terytorium Cardolanu zostało spustoszone (jedynie na Kurhanach obronili się nieliczni Dúnedainowie), natomiast Rhudaur dostał się pod kontrolę popleczników Czarnoksiężnika. Ostatecznie jednak armia Angmaru została zmuszona do odwrotu przez króla Araphora, syna Arvelega, którego wsparł posiłkami Círdan. Wkrótce potem oddziały elfów z Lindonu, Rivendell i Lothlórien na dłuższy czas powstrzymały napór sił Czarnoksiężnika. Przez następne pięćset lat nie przeprowadzał ataku podobnego do tego z 1409 roku. Najprawdopodobniej w tym czasie miały miejsce głównie niewielkie najazdy.

Po Wielkim Morze z 1637 roku, kiedy to wymarła większość mieszkańców Cardolanu i państwo upadło, złe duchy z Angmaru opanowały teren Kurhanów. W 1851 roku Czarnoksiężnik zaatakował Arthedain, lecz został pokonany przez króla Aravala. Mimo to udało mu się utrzymać terytorium Cardolanu, odparł bowiem wyprawę elfów i Dúnedainów na te ziemie^[4]. Potęga Angmaru ponownie wzrosła, kiedy w Arthedainie rządził Araphant, który starał się stawiać opór przed coraz silniejszymi atakami.

Ostatecznie w 1974 roku, za panowania Arvedui, syna Araphanta, Czarnoksiężnik zgromadził ogromne siły i przypuścił atak na Arthedain, zdobywając jego stolicę Fornost i całkowicie niszcząc ostatnie królestwo Dúnedainów. Pokonany Arvedui uciekł na północ, gdzie później poniósł śmierć w wodach Zatoki Forochel.

Rok później (w 1975 roku) królewicz Eärnur z Gondoru przybył na pomoc Arthedainowi, choć była to już spóźniona odsiecz. Wojska Eärnura (wspomagane przez oddziały elfów z Lindonu i Rivendell pod wodzą Glorfindela) wprawdzie zmiażdżyły armię Angmaru w wielkiej bitwie pod Fornostem i państwo to przestało istnieć, lecz Czarnoksiężnika nie udało się zabić – uciekł do Mordoru i nigdy już nie powrócił do swego królestwa. Większość jego poddanych zginęła, jedynie garstce udało się przedostać na wschodnią stronę Gór Mglistych, na ziemie u podnóża Ered Mithrin i okolice źródeł Anduiny. Szybko jednak zostali stamtąd wyparci (w 1977 roku) przez plemię Éothéodów. Ziemie Angmaru pozostały opuszczone przez resztę Trzeciej Ery.

Nazwa Angmar pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Żelazny dom^[5], Żelazna siedziba^[6].

Przypisy

Bibliografia

• John Ronald Reuel Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria Skibniewska. T. 1: Drużyna Pierścienia. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2002. ISBN 83-7319-172-0.
• Dodatek A Kroniki królów i władców, Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich). W: John Ronald Reuel Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria Skibniewska. T. 3: Powrót króla. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2002. ISBN 83-7319-172-0.
• Karen Wynn Fonstad: Atlas Śródziemia. przeł. Tadeusz A. Olszański. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2007. ISBN 978-83-241-2845-7.
• Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia. przeł. Andrzej Kowalski, Tadeusz A. Olszański, Agnieszka Sylwanowicz. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2003. ISBN 83-241-0200-0.
• Arkadiusz Kubala: Przewodnik po nazwach miejscowych Śródziemia czyli Tłumaczenie i etymologia nazw miejscowych Śródziemia Trzeciej i Czwartej Ery według J.R.R. Tolkiena. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2003. ISBN 83-241-1143-3.

Linki zewnętrzne

• Forum dyskusyjne miłośników twórczości J.R.R. Tolkiena: Królestwo Angmaru (pol.). [dostęp 2009-08-10].
• A Map of Middle-earth (ang.). [dostęp 2009-08-10]. Obszar Angmaru widoczny u góry