Anisakis simplex
| Anisakis simplex | |
| (Rudolphi, 1809) | |
 Anisakis sp. | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| (bez rangi) | pierwouste |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | Anisakidae |
| Rodzaj | |
| Gatunek | Anisakis simplex |
Anisakis simplex – gatunek stosunkowo dużego pasożytniczego nicienia (Nematoda). Postacie dorosłe są białożółte, długość ciała samców waha się w przedziale 34–70 mm, zaś samic – 45–140 mm[1]. Tylny koniec ciała zaopatrzony jest w tzw. mukron, czyli stożkowaty, kurczliwy wyrostek. Gatunek ten posiada dobrze wykształcony przewód pokarmowy złożony z mięśniowej gardzieli o cylindrycznym kształcie, owalnego (lub niemal cylindrycznego) żołądeczka i prostego jelita. Larwy są przezroczyste, o lekko różowym zabarwieniu, a przez ich ścianę ciała prześwituje jedynie biały żołądeczek[2].
Jest gatunkiem kosmopolitycznym[3]. Występuje w morzach i oceanach półkuli północnej[1], w strefie umiarkowanej i podbiegunowej. Preferuje zimne wody północnego Atlantyku[2]. W Morzu Bałtyckim jego larwy występują u śledzi, które migrują na tarło z Cieśnin Duńskich i Morza Północnego[4]. W Polsce obecność tego pasożyta odnotowywano u śledzia, sandacza, dorsza bałtyckiego, belony, ciernika i storni[2].
Ekologia
Jego pierwszym żywicielem pośrednim są szczętki (Euphausiacea). W ich ciele osiąga długość 15–25 mm i linieje do stadium L2. Kiedy nosiciel zostanie zjedzony przez rybę planktonożerną, nicień w jej ciele linieje po raz drugi. Żywicielami larw L3 są ryby morskie (głównie z rodzin śledziowatych, makrelowatych i dorszowatych), w których występują wzdłuż przewodu pokarmowego, a także na otrzewnej oraz pod torebką wątroby i gonad[2]. W ciele tych ryb larwy osiągają długość 30–50 mm, średnicę 1–2 mm[1] i mają postać płaskiej spirali otoczonej cienką torbielą[2].
Formy dorosłe pasożytują w jelitach waleni (w szczególności delfinów) oraz fok, które zjadły zarażoną rybę[2]. Czasami odnotowuje się także przypadki rybożernych ptaków i dużych ryb zarażonych dorosłą postacią Anisakis simplex. Wraz z kałem żywicieli ostatecznych do wody dostają się jaja o wymiarach 41–43 × 39–42 μm, składane przez dojrzałe samice. Z jaj tych rozwijają się larwy, zwane potocznie „robakami śledziowymi” (ang. herring worm), które żyją w planktonie aż do zjedzenia przez pierwszego żywiciela pośredniego[3].
Zagrożenia
Dla nicieni z rodzaju Anisakis ryby drapieżne często są żywicielem paratenicznym[2], tak samo jak człowiek[1].
Larwy w postaci L3 pasożytują w rybach będących pożywieniem dla ludzi. Ich występowanie stwierdzono u około 200 gatunków. Człowiek może zarazić się, zjadając surowe ryby. Larwa ta może przebywać przez długi czas w śluzówce żołądka, powodując chorobę zwaną anisakidozą, objawiającą się rozległymi flegmonami (ropowicami), możliwymi do usunięcia jedynie operacyjnie. Pod koniec XX w. odnotowywano wiele przypadków zachorowań, głównie w Japonii, Holandii, USA, Niemczech[5] i Korei[1]. Skłoniło to rządy wielu krajów do wprowadzenia odpowiednich procedur kontroli poławianych ryb[5].
Przypisy
- ↑ a b c d e Alicja Buczek: Atlas pasożytów człowieka. Wyd. I. Lublin: Wydawnictwo Koliber, 2005, s. 87, 91. ISBN 83-921869-6-6.
- ↑ a b c d e f g Bożena Grabda-Kazubska, Anna Okulewicz A: Pasożyty ryb Polski (klucze do oznaczania): Nicienie – Nematoda. Warszawa: Polskie Towarzystwo Parazytologiczne, 2005, s. 60–62. ISBN 83-901349-7-7.
- ↑ a b Barbara Grytner-Zięcina: Typ: Obleńce. W: Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Antoni Deryło (red. nauk.). Warszawa: PWN, 2002, s. 262–264. ISBN 83-01-13804-1.
- ↑ Jadwiga Grabda. The dynamics of the nematode larvae Anisakis Simplex (Rud.) invasion in the South-Western Baltic herring (Clupea harengus L.). „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 4, s. 3–21, 1974. (ang.).
- ↑ a b Witold Stefański: Nemathelminthes – obleńce. W: Zoologia. Bezkręgowce. Eugeniusz Grabda (red.). Wyd. III. Warszawa: PWN, 1989, s. 580–581.
Media użyte na tej stronie
Anisakis simplex in a characteristic "watch-spring coil" shape