Anita Lasker-Wallfisch

Anita Lasker-Wallfisch
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 lipca 1925
Wrocław

Zawód, zajęcie

wiolonczelistka

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN

Anita Lasker-Wallfisch (ur. 17 lipca 1925 we Wrocławiu) – wiolonczelistka ocalała z Holocaustu, członkini orkiestry obozowej w KL Auschwitz[1][2].

Życiorys

Urodziła się w niemieckiej rodzinie żydowskiego pochodzenia. Była jedną z trzech córek prawnika Alfonsa, brata cenionego szachmiastrza Edwarda Laskera. Matka była wiolonczelistką[2]. Oboje doświadczyli antysmemityzmu po dojściu do władzy nazistów w 1933, ale w uzyskaniu immunitetu pomógł fakt, że Alfons walczył w czasie I wojny światowej, za co otrzymał Krzyż Żelazny[1].

Najstarsza siostra Anity, Marianna, wyemigrowała do Anglii w 1939. W kwietniu 1942 rodzice Anity zostali zabrali do obozu w Majdanku. Siostry Anita i Renata nie zostały deportowane, gdyż pracowały w fabryce papieru. Po spotkaniu z francuskimi więźniami rozpoczęły podrabianie dokumentów, by pomóc im wrócić do ojczyzny. We wrześniu 1942 próbowały uciec do Francji, ale zostały zresztowane przez gestapo na stacji kolejowej we Wrocławiu. Były więzione przez rok[1].

Siostry trafiły do Auschwitz w grudniu 1943[3]. Umiejętność gry na wiolonczeli ocaliła Anitę. Dołączyła do żeńskiej obozowej orkiestry. Orkiestra grała marsze podczas codziennych apeli na początek dnia pracy więźniów i więźniarek. Dawała też koncerty dla SS[1].

W październiku 1944 Armia Czerwona wyzwoliła obóz. Anita została zabrana do Bergen-Belsen[4], który to obóz wyzwolili Brytyjczycy. Siostra Renata, znająca angielski, została tłumaczką[1].

Podczas procesu załogi obozu Bergen-Belsen w 1945 złożyła świadectwo na temat warunków w obozie[3].

W 1946 siostry z pomocą najstarszej Marianny przeprowadziły się do Wielkiej Brytanii[1]. Anita wyszła za mąż za pianistę Petera Wallfisch. Urodziła dwoje dzieci[2]: syn Raphael został wiolonczelistą, a córka Maya Jacobs-Wallfisch psychoterapeutką. Jej wnuk Benjamin Wallfisch jest kompozytorem.

Wallfisch współzałożyła Angielską Orkiestrę Kameralną. Występowała zarówno jako jej członkini, jak też solowa artystka. W 1994 podczas tournee orkiestry po raz pierwszy od zakończenia wojny przyjechała do Niemiec. Od tamtej pory odwiedzała niemieckie i angielskie szkoły jako świadkini historii[5]. W Polsce promowała działalność New Kreisau, podobnie jak działania Fundacji Freyi von Moltke i Kreisau Circles legacy[6]. W 1996 opublikowała pamiętnik pt. Inherit the Truth[7]. Swoją historię opowiadała wielokrotnie, m.in. w relacjach przechowywanych w Shoah Foundation i dostępnych online[8].

W 2011 otrzymała honororowy tytuł doktora na Uniwersytecie w Cambridge[9].

W 2018 wygłosiła przemowę w Bundestagu upamiętniającą 73 rocznicę wyzwolenia KL Auschwitz[10].

W grudniu 2019 wzięła udział w nagraniu programu 60 Minutes o muzyce tworzonej przez więźniów i więźniarki Auschwitz, a także w trzech filmach dokumentalnych[11].

Rok później została wyróżniona Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec[12]. Pandemia koronawirusa opóźniła uroczystość, która odbyła się 20 maja 2021 w Ambasadzie Niemiec w Londynie[13].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Anita Lasker Wallfisch, the Guardian, 13 stycznia 2005 [dostęp 2021-09-21] (ang.).
  2. ↑ a b c Anita Lasker-Wallfisch – Inherit the Truth, web.archive.org, 21 lipca 2011 [dostęp 2021-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-21].
  3. ↑ a b Law reports of trials of war criminals, selected and prepared by the United Nations War Crimes Commission, t. 2, 1947.
  4. ↑ Była więźniarka Auschwitz Anita Lasker-Wallfisch: walczmy, by historia się nie powtórzyła – społeczeństwo, wnp.pl [dostęp 2021-09-21] (pol.).
  5. ↑ Schüler/innenradio, www.bmbwf.gv.at [dostęp 2021-09-21] (niem.).
  6. ↑ Cord Pagenstecher, Valentina Stefanski, Marc Heinitz, Forced Labor 1939 – 1945, www.zwangsarbeit-archiv.de, 11 czerwca 2008 [dostęp 2021-09-21] (ang.).
  7. ↑ Anita Lasker-Wallfisch, Lubimyczytać.pl [dostęp 2021-09-21] (pol.).
  8. ↑ Lasker-Wallfisch, Anita (1 of 11) The Living Memory of the Jewish Community – Jewish survivors of the Holocaust – Oral history | British Library – Sounds, sounds.bl.uk [dostęp 2021-09-21].
  9. ↑ Honorary Degrees 2011 nominations announced, University of Cambridge, 8 marca 2011 [dostęp 2021-09-21] (ang.).
  10. ↑ Deutsche Welle, Lasker-Wallfisch do młodzieży: bądźcie odważni | DW | 31.01.2018, DW.COM [dostęp 2021-09-21] (pol.).
  11. ↑ Anita Lasker-Wallfisch, Filmweb [dostęp 2021-09-21] (pol.).
  12. ↑ www.bundespraesident.de: Der Bundespräsident / Pressemitteilungen / Bundespräsident ehrt Holocaustüberlebende Anita Lasker-Wallfisch und Henrietta Kretz, www.bundespraesident.de [dostęp 2021-09-21].
  13. ↑ Auswärtiges Amt, Holocaust survivor Anita Lasker-Wallfisch decorated with Officer’s Cross of the Order of Merit at the German Embassy London, uk.diplo.de [dostęp 2021-09-21] (ang.).

Media użyte na tej stronie

GER Bundesverdienstkreuz 7 Grosskreuz.svg
Baretka: Order Zasługi RFN – Krzyż Wielki.
Anita Lasker-Wallfisch 2007.jpg
Autor: PumpingRudi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Anita Lasker-Wallfisch in Traun, Austria. She spoke at a concert with music of the Girl Orchestra of Auschwitz.