Ankajos

Ankajos albo Wielki Ankajos^[a] (gr. Ἀγκαῖος Ankajos) – król Tegei w Arkadii; jeden z Argonautów. Postać z mitologii greckiej.

Ankajos był synem Posejdona^[1] lub Likurga, władcy Tegei. Jego matką była Kleofyle (lub Euronyme)^[2]. Wziął udział w wyprawie Argonautów, występuje zarówno na liście Apolloniusza Rodyjskiego, jak i Apollodora^[3]. Po śmierci Tifysa, sternika „Argo”, zgłosił się wraz z Erginosem, Naupliosem i Eufemosem, by poprowadzić okręt. Ostatecznie to on został wybrany nowym sternikiem i dobrze wywiązał się z powierzonego mu zadania^[4].

Istnieją dwie wersje śmierci Ankajosa, w obydwu sprawcą śmierci jest dzik. Pierwsza wiąże się z wątkiem powrotu Argonautów. Ankajos powrócił do swego pałacu, gdzie przed wyprawą wieszczek przepowiedział mu, że nie skosztuje nigdy wina z winorośli, którą przed wyprawą zasadził. W dniu powrotu zawiadomiono Ankajosa, że jego marszałek zebrał właśnie pierwsze owoce z tego krzewu. Ankajos napełnił puchar i z wyrzutem przypomniał wieszczkowi, że fałszywie prorokował. Ten jednak odparł: Panie niejedno jeszcze może się wydarzyć między ustami a brzegiem pucharu!. W tej chwili wpadł sługa z wiadomością, że dzik wdarł się do winnicy i tratuje ją. Ankajos odstawił puchar, chwycił broń i wybiegł z pałacu. Dzik jednak ukrył się w winnicy, wypadł na Ankajosa z ukrycia i go zabił^[b][5].

Druga opowieść umieszcza Ankajosa wśród myśliwych zebranych na łowy kalidońskie wraz z Kefeusem, który uchodzi w niej za jego brata, i siostrzenicą Atalantą. Początkowo Kefeus i Ankajos nie chcieli się zgodzić na udział w łowach, w których uczestniczyć będzie również kobieta. Meleager, który w międzyczasie zakochał się w Atalancie, oznajmił jednak w imieniu króla Ojneusa, że jeśli Atalanta nie będzie mogła wziąć udziału w łowach, odwoła je. Kiedy rozpoczęły się łowy, Ankajos, widząc kłopoty innych, zaczął z nich drwić, wołając: Spójrzcie na mnie. Wyrzucił w stronę dzika topór, nie trafił weń jednak i po chwili leżał martwy z wyprutymi wnętrznościami^[6].

Mit o śmierci Ankajosa jest przypowieścią moralną mówiącą o niebezpieczeństwach związanych ze zbyt wielką sławą, bogactwem lub dumą. Królewska śmierć od kłów dzika nawiązuje do śmierci Adonisa, a wcześniej syryjskiego Tammuza czy Zeusa kreteńskiego^[7].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Robert Graves: Mity greckie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974.
• Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008. ISBN 83-04-04673-3.