Anna Świderkówna

Anna Świderkówna
Ilustracja
Anna Świderkówna
na Międzynarodowych Targach Książki
Warszawa, 20 maja 2006
Data i miejsce urodzenia

5 grudnia 1925
Warszawa

Data i miejsce śmierci

16 sierpnia 2008
Warszawa

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: papirologia
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1951
UW

Habilitacja

1960
UW

Profesura

1968

Funkcja Jednostka PAN

Członek
Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN[1]

Praca naukowa
Uczelnia

Uniwersytet Warszawski

Okres zatrudn.

1946–1997

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Dama Orderu Grobu Świętego

Anna Świderkówna, właśc. Anna Świderek, do lat 70. XX wieku publikowała pod tym nazwiskiem (ur. 5 grudnia 1925 w Warszawie, zm. 16 sierpnia 2008 tamże) – polska historyk literatury, filolog klasyczna, papirolog, biblista, tłumacz; profesor Uniwersytetu Warszawskiego, popularyzatorka wiedzy o antyku i Biblii. Ponad 30 lat kierowała Katedrą Papirologii (późniejszym Zakładem Papirologii) UW.

Życiorys

Była córką chemików Mariana Świderka i Haliny z domu Borkowskiej[2][3]. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej zainteresowała się kulturą antyczną. Brała udział w powstaniu warszawskim jako sanitariuszka. Była więźniem niemieckiego obozu jenieckiego.

Po wojnie podjęła studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku filologii klasycznej. Ukończyła je w 1949. W 1946, na pierwszym roku studiów, została zatrudniona na UW jako asystentka prof. Jerzego Manteuffla, pierwszego polskiego papirologa i organizatora Katedry Papirologii na Wydziale Historycznym UW. W 1951 obroniła doktorat z papirologii[4].

W 1957 przebywała na stypendium rządu francuskiego w Instytucie Papirologii paryskiej Sorbony. W 1959 przez dziewięć miesięcy pracowała naukowo w Egipcie. W 1960 habilitowała się na Wydziale Historycznym UW, w 1961 została tam docentem. W 1962 objęła kierownictwo Katedry Papirologii, które sprawowała do 1991. W 1968 mianowano ją profesorem nadzwyczajnym, a w 1986 została profesorem zwyczajnym. W 1997 przeszła na emeryturę. Wielokrotnie reprezentowała Polskę na międzynarodowych konferencjach i sympozjach poświęconych historii literatury i kultury antycznej.

W późniejszym okresie jej działalności naukowej i literackiej szczególną pozycję zajęła Biblia i jej rola w historii kultury. Tematyce tej, jak również popularyzacji wiedzy o Biblii, jej dziejach i bohaterach poświęciła wiele książek i publikacji; najbardziej znany z nich jest kilkuczęściowy cykl Rozmowy o Biblii (1994–2006). Publikowała artykuły m.in. w „Znaku”, „Tygodniku Powszechnym” i „Gazecie Wyborczej”.

W swoich publikacjach podejmowała również wielokrotnie wątki osobiste i autobiograficzne, m.in. sens i rolę wiary chrześcijańskiej, opisywała swój udział w powstaniu warszawskim oraz roczny pobyt w klasztorze benedyktynek (w 1978 w Żarnowcu[4]).

Mieszkała w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej. Została pochowana 21 sierpnia 2008 na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 242-4-13)[5].

Media i spotkania

Anna Świderkówna podczas cotygodniowego wykładu o Biblii (20 lutego 2006)
Grób Anny Świderkówny na cmentarzu Powązkowskim

Do końca życia współpracowała z warszawskim Radiem Józef, tworząc cotygodniową audycję z udziałem słuchaczy pt. Prawie wszystko o Biblii – nazwa audycji pochodziła od tytułu jednej z książek Anny Świderkówny. Miała także audycje o tematyce biblijnej w Radiu Maryja.

Prowadziła poświęcone Biblii cotygodniowe spotkania, które odbywały się na plebanii sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie przy ul. Rakowieckiej.

Brała udział w organizowanych przez Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci obozach dla młodzieży wybitnie uzdolnionej[6].

Członkostwo

Nagrody

Twórczość (wybór)

  • W „państwie” Apolloniosa (1959, rozprawa habilitacyjna)
  • Kiedy piaski egipskie przemówiły po grecku (1959)
  • Historie nieznane historii (1962)
  • Hellada królów (1969)
  • Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta (1974)
  • Siedem Kleopatr (1978)
  • Życie codzienne w Egipcie greckich papirusów (1983)
  • Bogowie zeszli z Olimpu (1991)
  • Rozmowy o Biblii (1994; w późniejszych wydaniach pod tytułem Rozmowy o Biblii: Prawo i prorocy)
  • Ewangelia według św. Mateusza (przekład z jęz. greckiego, 1995)
  • Rozmów o Biblii ciąg dalszy (1996; w późniejszych wydaniach pod tytułem Rozmowy o Biblii: Narodziny judaizmu)
  • Ewangelia według św. Marka (przekład z jęz. greckiego, 1997)
  • Rozmowy o Biblii: Nowy Testament (2000)
  • Koń, który trafił do historii (2004)
  • Rozmowy o Biblii: Opowieści i przypowieści (2006)
  • Nie tylko o Biblii (2006)

Była redaktorką Słownika pisarzy antycznych. W jej dorobku znajdują się liczne tłumaczenia z łaciny i greki (m.in. poezje Katullusa i Teokryta, Fedra Seneki, pisma Ojców Apostolskich, ewangelie Mateusza i Marka). Przełożyła także Dzieje Grecji N.G.L. Hammonda[8].

Przypisy

  1. Prof. zw. dr hab. Anna Świderkówna, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2022-08-25].
  2. Świderek Marian, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-12-25].
  3. Oblaci – wspomnienia (pol.). opactwotynieckie.pl. [dostęp 2021-12-25].
  4. a b Anna Świderkówna (1925-2008) - sylwetka i publikacje, www.bu.kul.pl [dostęp 2020-09-14].
  5. Cmentarz Stare Powązki: MARIAN ŚWIDEREK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-18].
  6. Nasi współpracownicy • Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci, Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci [dostęp 2020-09-14].
  7. Nagroda im. Jana Parandowskiego. Dotychczasowi laureaci. Penclub. [dostęp 2019-09-18].
  8. Elzbieta Przybył-Sadowska. „Tylko nieobecni są najbliżej”. Wspomnienie o profesor Annie Świderkównie. „Znak”. nr 641, październik 2008. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Anna Swiderkowna by Kubik 01.jpg
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 2.5
Anna Świderkówna (1925-2008)
OESSG Cavaliere BAR.jpg
Autor: Delehaye, Licencja: CC BY-SA 3.0
OESSG Ordine Equestre del Santo Sepolcro di Gerusalemme - Nastrino di Cavaliere
Anna Swiderkowna by Kubik 2.JPG
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 2.5
Prof. Anna Świderkówna (1925-2008)
Anna Świderkówna - grób.jpg
Autor: Krzem Anonim, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Anny Świderkówny na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 242, rząd 4, grób 13)