Anna Branicka-Wolska

Anna Helena Branicka Wolska

Branicki Hrabia
Rodzina

Braniccy herbu Korczak

Data i miejsce urodzenia

27 listopada 1924
Wilanów

Ojciec

Adam Branicki

Matka

Maria Beata Antonina Potocka

Mąż

Tadeusz Wolski

Dzieci

Mikołaj Władysław Wolski
Xawery Aleksander Wolski

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Anna Helena Branicka-Wolska, ps. AK „Późna”[1] (ur. 27 listopada 1924 w Wilanowie) – córka Adama Branickiego, właściciela Pałacu w Wilanowie (opiekuna historycznych zbiorów sztuki), ostatnia z potomków targowiczanina – hetmana Franciszka Ksawerego Branickiego, jedna z bohaterek książki nt. udziału kobiet w powstaniu warszawskim pt. Dziewczyny z powstania (rozdz. Anna, hrabianka w AK)[2].

Życiorys

Jest drugą córką Adama Branickiego herbu Korczak i Marii Beaty Antoniny Potockiej herbu Pilawa[3]. Przed II wojną światową uczęszczała do Gimnazjum Żeńskiego im. Wandy z Posseltów Szachtmajerowej. Mieszkała w prawym skrzydle Pałacu w Wilanowie (skrzydło centralne zajmowało muzeum), którego właścicielem był jej ojciec. Po wybuchu wojny w pałacu rodzina zorganizowała szpital polowy, który Anna prowadziła z matką i siostrami. We wrześniu 1944 r. Braniccy zostali ewakuowani do Nieborowa[a], skąd 21 stycznia 1945 r. została wywieziona[b] przez NKWD na Łubiankę, a następnie do obozu internowania w Krasnogorsku. We wrześniu 1947 została zwolniona i 12 października wróciła do Warszawy, ale jeszcze przez jakiś czas od powrotu była przetrzymywana przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego.

Po uwolnieniu podjęła trud adaptacji do nowych stosunków w Polsce Ludowej. Powszechnie znane nazwisko utrudniało integrację – zgodnie z wizją nowego ustroju, zawartą w „Manifeście komunistycznym”, była uznawana za „wroga ludu”[2][5]. W 1948 podjęła pracę w Bibliotece Instytutu Badań Literackich[2]. 13 listopada 1954 r. wyszła za mąż za Tadeusza Wolskiego. Jest ostatnią żyjącą przedstawicielką rodziny Branickich.

Publikacje

W 1990 roku wydała książkę Listy niewysłane (wznowienia: 1993, 2012)[6] – wspomnienia spisane w czasie zesłania w formie listów do ukochanego (Janusz Radomysky, ps. „Cichy”[7]), wywiezionego po powstaniu do obozu jenieckiego. Jej wspomnienia z okresu II RP, z lat wojny i okresu powojennego opublikowano również w zbiorze pt. Dziewczyny z powstania. Prawdziwe historie (2014)[2]. W styczniu 2016 r. ukazała się książka pt. Miałam szczęśliwe życie. Ostatnia z Branickich[8][9].

Odznaczenia

Uwagi

  1. ↑ Polecenie ewakuacji przekazał Branickim uprzejmy oficer oddziału węgierskiego (sprzymierzeni z Niemcami Węgrzy odnosili się przyjaźnie do Polaków[4]), który został zakwaterowany w pałacu po jego pospiesznym opuszczeniu przez Niemców, spowodowanym zbliżaniem się 1 Frontu Białoruskiego. W Nieborowie zamieszkali w wiejskiej chacie (u bardzo życzliwego gospodarza), w pobliżu pałacu Radziwiłłów, zapełnionego warszawiakami, wypędzonymi ze zniszczonego miasta[2]).
  2. ↑ Została wywieziona wraz z rodzicami i siostrą oraz z Januszem i Edmundem Radziwiłłem, Xawerym Krasickim, Franciszkiem Zamoyskim i członkami ich rodzin (łącznie 16 osób). 24 stycznia Ławrientij Beria (poinformowany przez Sierowa) zawiadomił Stalina o aresztowaniu grupy polskich arystokratów „podczas próby wyjazdu z terytorium Polski do Niemiec”. Przypuszcza się, że ich zatrzymanie miało uświadomić polskie społeczeństwo, że opór przed sowietyzacją Polski będzie z bezwzględnością łamany[2][5].

Przypisy

  1. ↑ Krzysztof Kanabus: Wilanów – 1944. [w:] Gazeta Wilanowska [on-line]. 26 sierpnia 2014. [dostęp 2018-02-14].
  2. ↑ a b c d e f Anna Branicka-Wolska: Anna, hrabianka w AK. W: Anna Herbich: Dziewczyny z powstania. Prawdziwe historie. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2014, s. 140–174. ISBN 83-240-3013-1. (fragmenty i komentarze)
  3. ↑ M.J. Minakowski: Anna Helena hr. Branicka z Wilanowa h. Korczak. [w:] Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [on-line]. [dostęp 2018-02-14].
  4. ↑ Węgrzy a Powstanie Warszawskie. [w:] annabutrym.pl [on-line]. [dostęp 2018-02-14].
  5. ↑ a b Janusz Wróbel (dr hab., Oddział IPN w Łodzi): Arystokraci w sowieckiej niewoli – 72. Rocznica aresztowania polskiej arystokracji przez NKWD. [w:] Wschodnia Gazeta Codzienna Kresy24.pl/ (za: „Nasz Dziennik”, 22 listopada 2012) [on-line]. Fundacja Wolność i Demokracja, 9 marca 2017. [dostęp 2018-02-15].
  6. ↑ Anna Branicka-Wolska: Listy niewysłane. Wydawnictwo LTW, 2012, s. ss 488. ISBN 83-7565-199-0. (wszystkie wydania: 1990, 1993, 2016)
  7. ↑ Janusz Radomyski. [w:] Powstańcze biogramy [on-line]. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2018-02-15].
  8. ↑ Anna Branicka: Miałam szczęśliwe życie. Ostatnia z Branickich. Znak, 19 sty 2016, s. ss 208. ISBN 978-83-240-3595-3.
  9. ↑ Ostatnia z Branickich. Straciła pałac w Wilanowie, zesłano ją do Rosji, ukochany ożenił się z inną. [dostęp 2016-01-31].
  10. ↑ M.P. z 2009 r. nr 30, poz. 444
  11. ↑ Bernard de Roquefeuil: Uciekinier 1939–1945. Wydawnictwo LTW, s. ss 332. ISBN 978-83-7565-222-2.
  12. ↑ Anna Branicka-Wolska odznaczona Legią Honorową. [dostęp 2018-04-24].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie