Anna Janko

Anna Janko
Aneta Jankowska
Ilustracja
Anna Janko w 2015
Data i miejsce urodzenia

27 sierpnia 1957
Rybnik, Polska

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła

Dziewczyna z zapałkami (2007), Mała zagłada (2015)

Strona internetowa

Anna Janko (ur. jako Aneta Jankowska 27 sierpnia 1957 w Rybniku) – polska poetka, pisarka, felietonistka, krytyk literacki.

Życiorys

Jest córką poetów Teresy Ferenc i Zbigniewa Jankowskiego. Ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Gdańskim (praca magisterska u prof. Marii Janion).

Debiutowała w 1975 r. wierszami w „Życiu Literackim”. W 1977, jako 19-letnia autorka, opublikowała pierwszy tomik poetycki. W drugiej połowie lat 70. związana była z formacją poetycką Nowa Prywatność[1].

Pracując w l. 1997- 2002 w Wydawnictwie Prószyński i S-ka tworzyła i redagowała autorską serię pn. To jest poezja, w której ukazało się 20 tomów wierszy najwybitniejszych poetów polskich i europejskich. Współpracowała z wrocławskim miesięcznikiem „Odra”, II programem Polskiego Radia, czasopismem „Pani”. Od 2007 r. współpracuje ze „Zwierciadłem”.

Jej utwory ukazały się m.in. w Niemczech, Francji, USA, Czechach, na Węgrzech, w Chorwacji i Serbii.

Krytyk literacki Artur Sandauer nazwał Annę Janko: „Rimbaud w spódnicy”[2][3].

Jest członkinią PEN-clubu i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Mieszka pod Warszawą.

Twórczość

Poezja

  • List do królika doświadczalnego, 1977
  • Wykluwa się staruszka, 1979
  • Diabłu świeca, 1980
  • Koronki na rany, 1989
  • Zabici czasem długo stoją, 1995
  • Świetlisty cudzoziemiec, 2000
  • Du bist Der, niemieckojęzyczny wybór wierszy Berlin 2000
  • Wiersze z cieniem, 2010
  • Miłość, śmierć i inne wzory, autorski wybór wierszy, 2016,

Proza

  • Dziewczyna z zapałkami, Nowy Świat 2007, 2009, 2010, 2012 (Wydawnictwo Literackie)
  • Maciupek i Maleńtas. Niezwykłe przygody w Brzuchu Mamy, Nasza Księgarnia 2012
  • Pasja według św. Hanki, Wydawnictwo Literackie 2012
  • Boscy i nieznośni. Niezwykłe biografie, Wydawnictwo Zwierciadło, 2012
  • Mała zagłada, Wydawnictwo Literackie, 2015
  • Przeglądarka. Felietony poufałe, 2016
  • Oleś i Pani Róża, Wydawnictwo Literackie, 2018

Dramat

  • Rzeź lalek, 1981, Teatr Współczesny w Szczecinie, reż. Andrzej Chrzanowski.
  • Śmierć to dobry początek, słuchowisko radiowe, 2 program Polskiego Radia, 2005, reż. Henryk Rozen.

Nagrody

  • Nagroda Młodych im Włodzimierza Pietrzaka za twórczość poetycką, 1980.
  • Nagroda Gdańska Książka Roku za tom Diabłu świeca, 1981.
  • Nagroda Związku Pisarzy Niezależnych w Dreźnie za twórczość poetycką, 1993.
  • Nominacja do Nagrody Literackiej Nike za tom Świetlisty cudzoziemiec, 2001[4].
  • Nagroda Książka Wiosny 2007 Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych za powieść Dziewczyna z zapałkami
  • Nagroda Warszawskiej Premiery Literackiej za powieść Dziewczyna z zapałkami, Książka Czerwca 2007
  • Nominacja do Nagrody Literackiej Srebrny Kałamarz im. Hermenegildy Kociubińskiej, 2008
  • Nominacja do Nagrody Mediów Cogito za powieść Dziewczyna z zapałkami, 2008
  • Nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus za powieść Dziewczyna z zapałkami, 2008
  • Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta, za powieść Dziewczyna z zapałkami, 2008[5]
  • Nagroda Książka Lata 2012 Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych, za Pasję według św. Hanki
  • Nominacja do Nagrody Literackiej dla Autorki Gryfia 2013, za Pasję według św. Hanki (finalistka)
  • Nominacja do Literackiej Nagrody Nike 2013, za powieść Pasja według św. Hanki[6]
  • Wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie im. Kornela Makuszyńskiego za książkę dla dzieci Maciupek i Maleńtas. Niezwykłe przygody w brzuchu Mamy, 2013
  • Nominacja do Nagrody Literackiej i Historycznej Identitas[7] za książkę Mała zagłada, 2015
  • Nominacja w III edycji Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej (2015) w kategorii „Najlepsza książka” za książkę Mała zagłada[8]
  • Nagroda miesięcznika „Nowe książki” za rok 2015 za książkę Mała zagłada[9]
  • Nagroda Literacka m.st. Warszawy 2016 w kategorii proza za książkę Mała zagłada[10]
  • Nagroda Literacka dla Autorki „Gryfia” 2016 za książkę Mała zagłada[11]
  • Finał Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus za książkę Mała zagłada[12]

W filmie

W 2018 roku, reżyserka Natalia Koryncka-Gruz, nakręciła na podstawie książki Anny Janko Mała Zagłada film dokumentalny pod tym samym tytułem. Opowiada on o pokoleniowym dziedziczeniu wojennej traumy. Punktem wyjścia jest rodzinna historia z II wojny światowej i okupacji niemieckiej w Polsce. Podczas Aktion Zamość na Zamojszczyźnie Niemcy spalili i wymordowali ludność wsi Sochy, w tym zamordowali rodziców 9-letniej wówczas Teresy Ferenc, matki Anny Janko[13]. Film otrzymał główne nagrody na zagranicznych festiwalach[13].

Przypisy

  1. ↑ Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku. Grzegorz Gazda (redaktor). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15724-1.
  2. ↑ Anna Janko. Świetlisty cudzoziemiec. proszynski.pl. [dostęp 2020-03-25]. (pol.).
  3. ↑ Anna Janko, „Świetlisty cudzoziemiec”. culture.pl. [dostęp 2020-03-25]. (pol.).
  4. ↑ Nike 2001. nike.org.pl. [dostęp 2012-01-20]. (pol.).
  5. ↑ Związek Rzemiosła Polskiego: Laureaci Nagrody Literackiej im. Władysława Reymonta w latach 1994–2009. [dostęp 2014-09-13].
  6. ↑ Nike 2013. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-06].
  7. ↑ Nominacje do Nagrody Identitas 2015. dorzeczy.pl. [dostęp 2015-11-18].
  8. ↑ Znamy nominowanych w konkursie o Nagrodę „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej. fundacjatoranskiej.pl. [dostęp 2015-11-21].
  9. ↑ Anna Janko z Nagrodą „Nowych Książek″, www.instytutksiazki.pl [dostęp 2016-01-28].
  10. ↑ Znamy laureatów 9. edycji Nagrody Literackiej m. st. Warszawy, dzieje.pl [dostęp 2016-04-27].
  11. ↑ Gryfia dla Anny Janko, instytutksiazki.pl, 27 czerwca 2016 [dostęp 2016-06-27].
  12. ↑ Finałowa siódemka Angelusa / Wydarzenia / Instytut Książki, www.instytutksiazki.pl [dostęp 2016-09-07].
  13. ↑ a b Mała Zagłada. filmpolski.pl, 2020-01-29. [dostęp 2021-06-02]. (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Anna Janko 2015.jpg
Autor: Rafał Komorowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Anna Janko podczas Miesiąca Spotkań Autorskich 2015, Wrocław