Anna Piskorska-Chlebowska
Anna Piskorska w 1943 roku | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie | chemiczka |
Narodowość | polska |
Alma Mater | |
Rodzice | |
Małżeństwo | |
Dzieci | Weronika i Tomasz |
Anna Kazimiera Władysława Piskorska-Chlebowska (ur. 15 marca 1929 w Warszawie, zm. 11 sierpnia 1983 tamże) – polska chemiczka, podharcmistrzyni, działaczka opozycji demokratycznej w PRL.
Dzieciństwo, wykształcenie i praca
Przed II wojną światową chodziła do szkoły powszechnej przy ul. Drewnianej[1] w Warszawie. W czasie wojny chodziła do gimnazjum Haliny Gepnerówny nr 3, działającego pod szyldem Zawodowej Szkoły Kapeluszniczej. Po powstaniu kontynuowała naukę w gimnazjum w Konstancinie. W 1945 r. przeniosła się z matką i siostrą do Zabrza, gdzie uczyła się w gimnazjum i liceum im. Janiny Gruszczyńskiej, w klasie o profilu matematyczno-przyrodniczym. Po maturze zdanej w 1948 r. dostała się na Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, a po roku przeniosła się na chemię. Ukończyła studia na Wydziale Chemii UW w 1954 r., uzyskując stopień magistra filozofii i rozpoczęła pracę jako asystentka w katedrze chemii organicznej na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Warszawie. Na Uniwersytecie Warszawskim obroniła doktorat z chemii organicznej w 1964 r.[2][3] W 1969 r. została usunięta z pracy za ujęcie się za swoim profesorem, pochodzenia żydowskiego[4]. Uzyskała pracę jako adiunkt w Zakładzie Radiobiologii i Ochrony Zdrowia Instytutu Badań Jądrowych w Świerku, gdzie pracowała do śmierci w 1983 r. W 1972 r. ukończyła Podyplomowe Studium Radiochemii na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizowała się w rozwoju metod oznaczania stężenia pierwiastków promieniotwórczych w organizmie człowieka[5][6].
Opublikowała również wiele artykułów przeglądowych[7] oraz była autorką scenariusza filmu instruktażowego o podstawowych zestawach i czynnościach laboratoryjnych w pracowniach chemicznych (1969).
Harcerstwo i działalność niepodległościowa
Będąc córką dwojga harcmistrzów, Tomasza Piskorskiego i Marii Piskorskiej, już od wczesnego dzieciństwa była przesiąknięta ideami harcerskimi. Była zuchem, w wieku 7 lat w czasie zlotu harcerskiego w Gdyni siedziała na kolanach Roberta Baden-Powella. W czasie wojny należała do 11 WŻDH (Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej) im. Zawiszy Czarnego. Drużyna ta działała od 1915 r. na pensji Haliny Gepnerówny, przekształconej później w Gimnazjum i Liceum im. Haliny Gepnerówny przy ul. Moniuszki 8, nieprzerwanie na tym terenie łącznie z okresem konspiracji do 1944 r. W 1942 r. część starszych dziewcząt (w tym Anna Piskorska) wraz z drużynową Anną Turczynowicz przeszła do służb łączności, tworząc pluton łączności WSK (Wojskowa Służba Kobiet), a na terenie tajnego Gimnazjum im. H. Gepnerówny powstała „młoda” 11 WDŻH[8].
Przed samym powstaniem Anna Piskorska została zastępową, brała udział w małym sabotażu i m.in. liczyła liczebność obsady posterunków niemieckich. W wieku 14 lat, w czasie powstania warszawskiego była łączniczką Szarych Szeregów[9] i sanitariuszką (w jej domu przy ul. Powsińskiej 104 mieściła się kwatera dowódcy baonu i punkt sanitarny).
Po wojnie oddała się pracy harcerskiej. W 1945 roku została drużynową założonej przez siebie swojej pierwszej drużyny w Konstancinie, 11 WŻDH „Młody las”, nawiązującej do tradycji dawnej 11 WŻDH. Po wyjeździe do Zabrza została drużynową drużyny im. „Zawiszy Czarnego” Słonecznych Rycerzy nr 6 w Zabrzu:
W Zabrzu jako jedne z pierwszych powstały drużyny przy gimnazjum i liceum, mającym swą siedzibę w budynku przy pl. Warszawskim. Drużynowe: Anna Piskorska, Wiesława Otto, Zofia Wencel tak ciekawie organizowały pracę drużyn, że ich szeregi rosły z dnia na dzień, a drużyny nr 6 i 8 zyskałoby miano najlepszych w Zabrzu[10].
Pracowała jako instruktor ZHP w Komendzie Hufca Zabrze. Wraz z Jadwigą Wardasówną prowadziła świetlicę dla sierot wojennych i ubogich dzieci. Również z nią wystawiała w teatrze w Zabrzu sztuki dla dzieci: Szewc Dratewka, Sklep z lalkami i Sklep z zabawkami. Próbowała też realizować poważniejsze ambicje aktorskie, wystawiając – wraz ze szkołą – adaptację Balladyny Słowackiego pt. Goplana.
Ukończyła kurs podharcmistrzowski w 1947 r. Była oboźną obozu na Krzeptówkach w Zakopanem[4]. Uczestniczyła w zlocie reaktywującego się harcerstwa w 1956 r., pracowała w hufcu Wola, prowadząc drużynę żeńską im. Zawiszy Czarnego w III Liceum Ogólnokształcącym im. gen. Sowińskiego. Prowadziła obozy w Pieckach (1957), w Lucieniu (1958) i w Czatoży (1958). We wczesnych latach 60. XX w. zawiesiła swoją działalność w harcerstwie ze względu na zmiany polityczne w ZHP.
W latach 70. przez 2 kadencje była przewodniczącą Komitetu Osiedlowego Osiedla „Przyjaźń” w Warszawie, później – do stanu wojennego – członkinią jego zarządu.
W latach 1976–1981 była współpracowniczką KOR i KSS „KOR” (przepisywanie „Komunikatów KOR”, udostępnianie mieszkania na spotkania, składanie Biuletynów Informacyjnych KSS „KOR”). W latach 1979–1980 była współorganizatorką systemu zaopatrywania wydawnictwa NOWA w materiały poligraficzne i in.; w tym samym okresie przepisywała z taśm magnetofonowych wykłady Towarzystwa Kursów Naukowych do publikacji w niezależnych czasopismach[11].
W sierpniu 1980 r. udostępniła swoje mieszkanie oraz telefon na organizację punktu kontaktowego „Solidarności”. W latach 1980–1981 była członkinią redakcji „Biuletynu Informacyjnego NSZZ «Solidarność» w IBJ”. We wrześniu 1980 r. prowadziła na terenie IBJ masową akcję zbierania podpisów za przywróceniem do pracy Mirosława Chojeckiego, bezpodstawnie zwolnionego z tego instytutu[12].
Natychmiast po wybuchu stanu wojennego zaczęła organizować opiekę nad rodzinami internowanych oraz zbiórkę pieniędzy i darów dla Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. Została łączniczką sieci informacyjnej RKW Mazowsze. Od marca 1982 r. wspierała organizację sieci informacyjnej „Tygodnika Mazowsze”[13].
Życie prywatne
Anna Piskorska-Chlebowska była:
- prapraprawnuczką m.in. Franciszka Kosteckiego,
- praprawnuczką m.in. Walentego Wierzyckiego,
- prawnuczką m.in. Wandy Podgórskiej – pisarki i Augusta Piskorskiego – białoskórnika,
- wnuczką m.in. działaczy niepodległościowych Przemysława Podgórskiego i Anny Podgórskiej oraz Wacława Piskorskiego – starszego cechu białoskórników w Warszawie,
- córką instruktorów harcerskich i działaczy niepodległościowych Tomasza Piskorskiego i Marii z Podgórskich Piskorskiej,
- siostrą Katarzyny Piskorskiej, która zginęła w 2010 r. w czasie katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku,
- żoną Cezarego Chlebowskiego, historyka i pisarza,
- matką Weroniki Chlebowskiej-Dziadosz i Tomasza Chlebowskiego.
W dzieciństwie, aż do powstania warszawskiego mieszkała przy ul. Nowy Zjazd 3 m. 5 w Warszawie. Po zburzeniu jej rodzinnego domu, po upadku powstania przez pewien czas mieszkała w Konstancinie i Zabrzu. W 1948 r. wróciła z matką i siostrą do Warszawy i zamieszkała w domu jej dziadków – w Willi Podgórskich przy ul. Powsińskiej 104, wraz z siostrą, matką i babką – Anną Podgórską. W czerwcu 1951 r. wyszła za mąż za Cezarego Chlebowskiego, z którym pozostawała w związku małżeńskim do 1966 r. Po krótkim okresie mieszkania w domu męża jej kuzynki Stanisława Jurkiewicza przy ul. Kieleckiej w Warszawie, od 1955 r. do tragicznej śmierci w 1983 r. mieszkała na Osiedlu „Przyjaźń” w Warszawie.
Zginęła w 1983 r. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 18-1-1)[14] w grobie rodzinnym przy swoich rodzicach (symbolicznym grobie jej ojca, który zginął w 1940 r. w Charkowie).
Przypisy
- ↑ Publiczne Szkoły Powszechne nr 34 i 41 przy ul. Drewnianej w 1937 r.. warszawa1939.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-02)]. (dostęp 17 kwietnia 2010 r.)
- ↑ Joanna Ruszkowska , Katedra / Zakład Chemii Organicznej, cześć I, [w:] Rafał Siciński, Karolina Dudzińska (red.), Warszawska Chemia Uniwersytecka, W 100-lecie odzyskania Niepodległości, Warszawa: Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, 2019, s. 187, ISBN 978-83-925995-6-2 .
- ↑ Praca doktorska pt. „O działaniu pirydyny i jej monometylowych pochodnych na 1-bromo-2,3,4,6-czteroacetylo-α-D-glikopiranozę” pod kierunkiem prof. Jana Świderskiego, 1964
- ↑ a b Cezary Chlebowski: Bez pokory. T. II. Warszawa: ARS Print Production s.c., s. 584. ISBN 83-87224-06-5.
- ↑ Anna Piskorska-Chlebowska, Jan Geisler. Metody oznaczania uranu naturalnego i uranu-235 w moczu stosowane do kontroli stężeń wewnętrznych pracowników IBJ. „Raport IBJ”, 1971. Warszawa.
- ↑ Anna Piskorska-Chlebowska. Niektóre połączenia transuranowców ze związkami występującymi w ustroju. „Postępy Techniki Jądrowej”. 17, s. 1323-1335, 1973.
- ↑ np. Anna Piskorska-Chlebowska, Dekontaminacja skóry opublikowane w Miesięczniku CIOP „Bezpieczeństwo pracy – nauka i praktyka” nr 2, luty 1980 oraz w „Postępach Techniki Jądrowej” nr 25 ss. 85-94, 1981
- ↑ Anna Zawadzka: Harcerstwo żeńskie w Warszawie w latach 1911-1949. Warszawa: Wydawnictwo „Municipium” SA, 1995, s. 245. ISBN 83-86691-03-4.
- ↑ Ludność cywilna w powstaniu warszawskim. T. 1 Pamiętniki, Relacje, Zeznania (część druga). Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 25.
- ↑ Historia Hufca Zabrze. zabrze.zhp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-23)]. (dostęp 18 kwietnia 2010 r.)
- ↑ Opis działalności Anny Piskorskiej-Chlebowskiej w opozycji demokratycznej w Polsce (dostęp 18 kwietnia 2010 r.)
- ↑ Przemówienie Stanisława Ugniewskiego, przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w IBJ nad grobem Anny Piskorskiej-Chlebowskiej w czasie jej pogrzebu w dniu 17 sierpnia 1983 r.
- ↑ Opis działalności Anny Piskorskiej-Chlebowskiej w latach 1981-1983 (dostęp 17 kwietnia 2010 r.)
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MARIA PISKORSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-23] .
Media użyte na tej stronie
Anna Piskorska w 1947 r.
Autor: Cezary Piwowarski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Katarzyny Piskorskiej na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim