Anna Polony

Anna Polony
Ilustracja
Anna Polony (2013)
Imię i nazwisko

Anna Władysława Polony

Data i miejsce urodzenia

21 stycznia 1939
Kraków

Zawód

aktorka, reżyserka, pedagog

Współmałżonek

Marek Walczewski
(1961-1974; rozwód)

Lata aktywności

od 1959

Zespół artystyczny
Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
(1960–1964)
Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
(1964–2002)
Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Odcisk dłoni i podpis A. Polony w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach
Julia Hartwig, Wisława Szymborska i Anna Polony – spotkanie Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Warszawa 8 maja 1993

Anna Władysława Polony (ur. 21 stycznia 1939 w Krakowie) – polska aktorka teatralna i filmowa, wieloletnia aktorka Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie i pedagog Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, w latach 1999–2005 jej prorektor; reżyser teatralna, laureatka Orła za drugoplanową rolę kobiecą w filmie Rewers.

Życiorys

Absolwentka Wydziału Aktorskiego (1960) oraz Wydziału Reżyserii Dramatu (1984) Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. W 1973 została jej pedagogiem, a w latach 1999−2005 była jej prorektorem. 26 października 1990 otrzymała tytuł profesora nauk o sztukach pięknych[1]. Była członkiem Prezydium Polskiej Akademii Nauk oraz Rady Języka Polskiego[1].

Zadebiutowała 12 lipca 1959 rolą Małej Polikseny na deskach Starego Teatru w inscenizacji Wojny trojańskiej nie będzie J. Giraudoux w reżyserii Jerzego Kaliszewskiego. W latach 1960−1964 była aktorką Teatru im. Juliusza Słowackiego, następnie od 1964 do 2002 pracowała w Narodowym Starym Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej. Występowała w spektaklach Konrada Swinarskiego, Jerzego Grzegorzewskiego, Jerzego Jarockiego, Andrzeja Wajdy, Macieja Prusa, Krzysztofa Babickiego i Agnieszki Glińskiej.

Najważniejsza w jej karierze była współpraca z Konradem Swinarskim. Polony wystąpiła w jego dwunastu realizacjach i asystowała przy legendarnej inscenizacji Dziadów Mickiewicza (1973)[2]. Do jej najważniejszych ról w spektaklach Swinarskiego należy zaliczyć Orcia w Nie-Boskiej komedii Z. Krasińskiego (1965), Katarzynę w Woyzecku G. Büchnera (1966), Młodą Bladą w Żegnaj, Judaszu I. Iredyńskiego (1971) oraz Muzę w Wyzwoleniu S. Wyspiańskiego (1974)[3].

Jest laureatką licznych nagród w dziedzinie teatru, między innymi Nagrody im. Aleksandra Zelwerowicza – przyznawanej przez redakcję miesięcznika „Teatr” – za sezon 1986/1987, za rolę Maman Liedermeyer w spektaklu „Wiosna Narodów w Cichym Zakątku” Adolfa Nowaczyńskiego w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, Złotej Maski (2002) za rolę Pani Orgonowej w „Damach i huzarach” Aleksandra Fredry, Polskiej Nagrody Filmowej „Orzeł” za rolę w filmie „Rewers” (2009) oraz Nagrody Gustaw przyznanej przez Związek Artystów Scen Polskich (2015).

Do czasu przejścia na emeryturę w 2002 pozostawała etatową aktorką w zespole artystycznym Starego Teatru[4]. Gościnną współpracę z teatrem zakończyła w styczniu 2014[5] w geście sprzeciwu wobec programu artystycznego zaproponowanego przez Jana Klatę, który objął stanowisko dyrektora w styczniu 2013 roku[6][7]. Wraz z odejściem rozpoczęła współpracę z Teatrem im. Juliusza Słowackiego[5]. W grudniu 2020 zapowiedziano jej powrót na deski Starego Teatru[8].

Filmografia

Filmy

Seriale telewizyjne

Teatr Telewizji

Odznaczenia i nagrody

Przypisy

  1. a b Prof. Anna Polony, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2017-03-04].
  2. Kraków. Anna Polony obchodzi 80. urodziny i 60-lecie pracy artystycznej, www.e-teatr.pl [dostęp 2019-01-17].
  3. Anna Polony, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2017-02-18].
  4. Maria Mazurek, Jan Klata, dyrektor "Starego": to była zabagniona instytucja, Gazeta Krakowska, 19 czerwca 2014 [dostęp 2020-12-10] (pol.).
  5. a b Polony i Trela odeszli ze Starego Teatru. Protest przeciwko dyrekcji?. tvn24.pl, 7 stycznia 2014. [dostęp 2014-01-07].
  6. Anna Polony i Jerzy Trela odeszli z Teatru Starego. onet.pl, 2014-01-08. [dostęp 2014-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-08)]. (pol.).
  7. Anna Polony o konflikcie w Starym Teatrze. "Jest mi potwornie przykro", www.rmf24.pl [dostęp 2020-12-10] (pol.).
  8. Telewizja Polska S.A, Aktorka Anna Polony wraca na scenę, krakow.tvp.pl [dostęp 2020-12-10] (pol.).
  9. Monika Mokrzycka-Pokora: Anna Polony. [w:] Baza wiedzy (Film) [on-line]. Culture.pl. [dostęp 2013-06-03].
  10. Anna Polony. dziennikpolski24.pl, 23 stycznia 2006. [dostęp 2012-12-19].
  11. Prezydent odznaczył ludzi kultury. prezydent.pl, 17 stycznia 2011. [dostęp 2012-12-19].
  12. Polony i Gogolewski nagrodzeni na Festiwalu Dwa Teatry. Polskie Radio SA, 2013-06-01. [dostęp 2013-06-02].
  13. ANNA POLONY laureatką Nagrody GUSTAW. zasp.pl, 2015-12-18. [dostęp 2015-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-05)]. (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Odznaka-zasluzony-dzialacz-kultury PL.png
Polish decoration Zasłużony Działacz Kultury (Meritorious Culture Activist)
Anna Polony odcisk.jpg
Autor: Kontrola, Licencja: CC0
Anna Polony - odcisk dłoni i podpis w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach
Anna Polony (8482617858).jpg
Autor: Piotr Drabik from Poland, Licencja: CC BY 2.0
Anna Polony. Zdjęcie zrobione podczas otwarcia wystawy "Szuflada Szymborskiej" w Muzeum Narodowym w krakowskich Sukiennicach. Woda "Kinga Pienińska".
Hartwig Szymborska Polony 1993.jpg
Autor: Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl, Licencja: CC BY 2.5
Julia Hartwig (1921-2017), Polish writer, Wisława Szymborska (1923-2012), Polish writer and Anna Polony (b. 1939), Polish actor and theater director