Anna Radziwiłł (1476–1522)

Anna Radziwiłł

Trąby
Radziwiłł h. Trąby
Rodzina	Radziwiłłowie herbu Trąby
Data urodzenia	1476 r.
Data i miejsce śmierci	23 marca 1522 r. Liw, Polska
Ojciec	Mikołaj Radziwiłłowicz
Matka	Zofia Anna Monwind
Mąż	Konrad III Rudy
Dzieci	Zofia Anna Stanisław Janusz
Rodzeństwo	Mikołaj Jerzy Wojciech Jan

Anna Radziwiłł (lit. Ona Radvilaitė) herbu Trąby (ur. 1476 r., zm. 23 marca 1522 r. w Liwie) – księżna mazowiecka, żona księcia mazowieckiego Konrada III Rudego, córka Mikołaja Radziwiłłowicza i Zofii Anny Moniwid^[1].

Życiorys

Pomnik Anny Radziwiłł w Ostrowi Mazowieckiej

W 1496 lub 1497 została żoną księcia mazowieckiego Konrada III Rudego, wnosząc mu 20 000 dukatów posagu. Dała, dotychczas bezdzietnemu, księciu dwie córki i dwóch synów, co skłoniło go do domagania się od Jagiellonów zwrotu Płocka oraz uznania praw dziedzicznych do księstwa czerskiego oraz (otrzymanego w dożywocie) księstwa warszawskiego.

29 października 1503 po nagłej śmierci męża została regentką Mazowsza i przeciwstawiła się dążeniom króla Polski do inkorporacji tej dzielnicy do Korony. W 1504 na sejmie piotrkowskim uzyskała od Aleksandra Jagiellończyka nadanie ziemi warszawskiej, ciechanowskiej, łomżyńskiej i nowogrodzkiej dla swoich synów Stanisława i Janusza. W ich imieniu sprawowała do 1518 regencję, która zakończyła się dopiero w wyniku rozruchów szlachty zaniepokojonej niekończącymi się rządami księżnej wdowy. Fakt objęcia formalnych rządów przez młodych książąt nie zmienił wiele i Anna zachowała aż do swej śmierci w 1522 realną władzę. W latach 1511-1517 zabiegała o utworzenie biskupstwa warszawskiego, ale sprzeciwił się temu Zygmunt I Stary. 28 grudnia 1514 nadała Ostrowi Mazowieckiej przywilej czterech jarmarków rocznie i jednego targu tygodniowo, co wpłynęło korzystnie na rozwój tego miasta.

Zmarła 23 marca 1522 roku i pochowana została w kościele św. Anny w Warszawie^[1].

6 czerwca 2004 w Ostrowi Mazowieckiej odsłonięty został pomnik księżnej autorstwa Mirosławy Skoczek.

Życie prywatne

Była córką Mikołaja Radziwiłłowicza h. Trąby i Zofii Anny Moniwid h. Leliwa. Miała czwórkę rodzeństwa; Mikołaja, Jana, Wojciecha i Jerzego. Między dniem 6 października 1496 r. a rokiem 1497, wzięła ślub z Konradem III Rudym i miała z nim czwórkę dzieci, Zofię, Annę, Stanisława i Janusza^[1].

Zobacz też

• Radziwiłłowie herbu Trąby
• Trąby (herb szlachecki)

Przypisy

Bibliografia

• Oskar Halecki, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 125–126.