Anna Romanowa

Anna Iwanowna Romanowa
Anna Iwanowna, z Bożej łaski cesarzowa Wszechrusi
Ilustracja
Wizerunek herbu
Faksymile
Księżna Kurlandii i Semigalii
Okresod 31 paź.?/ 11 listopada 1710
do 1731
PoprzednikFryderyk Wilhelm Kettler
NastępcaFerdynand Kettler
Cesarzowa Rosji
Okresod 15?/ 26 lutego 1730
do 17?/ 28 października 1740
PoprzednikPiotr II Aleksiejewicz
NastępcaIwan VI Antonowicz
Dane biograficzne
DynastiaRomanowowie
Data i miejsce urodzenia28 sty.?/ 7 lutego 1693
Moskwa
Data i miejsce śmierci17?/ 28 października 1740
Petersburg
OjciecIwan V
MatkaPraskowia Sałtykowa
MałżeństwoFryderyk Wilhelm Kettler
Gabinet ministrów cesarzowej Anny Iwanowny
Ekscentryczny dwór carycy Anny Iwanowny sportretowany przez Valerego Jacobiego

Anna Iwanowna Romanowa (ros. Анна Иоанновна) (ur. 28 stycznia?/ 7 lutego 1693 w Moskwie, zm. 17 października?/ 28 października 1740 w Petersburgu) – księżna Kurlandii i Semigalii w latach 1711–1731, cesarzowa Rosji[1] w latach 1730–1740, córka cara Iwana V Aleksiejewicza i Praskowii Fiodorowny Sałtykowej.

Życiorys

Księżna Kurlandii i Semigalii

Anna Iwanowna spędziła dzieciństwo i młodość wraz z rodzicami z dala od dworskich intryg i spraw politycznych. Początkowo nie była uwzględniana w prawach do rosyjskiego tronu, gdyż te zostały zarezerwowane dla Piotra I Wielkiego i jego potomków. W 1710 roku przeznaczona została na żonę młodego księcia Kurlandii i Semigalii Fryderyka Wilhelma Kettlera, który jednak zmarł kilka miesięcy po zawarciu z nią związku małżeńskiego. Owdowiała księżna Anna z powodu ciągłej nieobecności prawowitego następcy Ferdynanda Kettlera stała się faktyczną władczynią księstwa nadbałtyckiego i od tej pory rezydowała w Mitawie. Nie interesowała się zbytnio sprawami państwa pozostawiając te kwestie swoim doradcom i faworytowi Ernestowi Janowi Bührenowi.

Oddanie przez Annę Iwanownę Księstwa Kurlandii i Semigalii pod opiekę Rosji spowodowało zachwianie równowagi sił w regionie. Przeciwko jej panowaniu wypowiedział się wrogo król Prus Fryderyk Wilhelm I, który podjął starania mające na celu przejęcie księstwa dla Hohenzollernów drogą mariażu dynastycznego. Podobne starania podjęli również Wettynowie i szlachta kurlandzka. Nie mogąc liczyć na powrót Ferdynanda Kettlera stany księstwa zaczęły szukać sobie nowego księcia i przyszłego małżonka Anny w osobie Maurycego Saskiego, który mimo że otrzymał władzę w 1726 roku, to i tak nie utrzymał się przy niej długo, gdyż sprzeciwił się temu kategorycznie Sejm Rzeczypospolitej oraz Rosja.

Cesarzowa Rosji

Zgodnie z testamentem Katarzyny I, rządy w Rosji po bezpotomnej śmierci Piotra II miały sprawować kolejno córki Piotra I, Anna i Elżbieta. Tymczasem Anna Piotrowna zmarła w 1728 roku, zaś przejęcie tronu przez Elżbietę Piotrownę nie było na rękę obozowi Dołgorukowowych, który zamierzał wprowadzić w Rosji oligarchię. Spowodowali więc zwołanie Najwyższej Tajnej Rady, na jej zebraniu przeforsowali uznanie cesarzem rosyjskim księżnej Anny Iwanowny, a następnie wprowadzili w życie tzw. Kondycje ograniczające samodzierżawie.

Po przybyciu w 1730 roku do Rosji, Anna Iwanowna po swojej koronacji w Moskwie nakazała powtórne przeniesienie stolicy do Sankt Petersburga. Rezydując w mieście nad Newą nie interesowała sprawami państwowymi, zajmowała się dworem, balami oraz zabawami. Ważniejsze stanowiska w państwie przejmowali Niemcy inflanccy, pod których wpływami cesarzowa się znajdowała. Realnie rządy w Rosji sprawował w jej imieniu Ernest Jan Bühren, który po otrzymaniu tytułu hrabiowskiego zmienił nazwisko na Biron. Stanął on na czele Tajnej Kancelarii i trzyosobowego Cesarskiego Gabinetu, który całkowicie sobie podporządkował. Otoczenie carycy, w którym znaleźli się między innymi Burkhard Christoph Münnich i Andriej Ostermann szybko odsunęło od władzy wszechwładną dotąd rodzinę Dołgorukowowych, która została zesłana na Syberię.

Z czasem anulowano krępujące władzę cesarską Dwanaście punktów (cesarzowa demonstracyjnie je rozdarła)[2] i zlikwidowano rząd Najwyższej Tajnej Rady. W Rosji rozpoczęła się dyktatura jednego ministra, który to okres nazywany jest w historii „bironowszczyzną”.

Za panowania cesarzowej Anny Iwanowny rozszerzone zostały znacznie przywileje szlachty, Rosja prowadziła wojnę z Turcją z umiarkowanymi sukcesami i odstąpiła Persji pas terenów wzdłuż południowych wybrzeży Morza Kaspijskiego, zdobytych przez Piotra I. Zawarty też został tzw. traktat Trzech Czarnych Orłów, w którym: Rosja, Austria i Prusy zobowiązywały się wzajemnie, że nie dopuszczą do powrotu Stanisława Leszczyńskiego na tron polski lub umocnienia się władzy Wettynów w Rzeczypospolitej.

Cesarzowa Anna Romanowa założyła Cesarską Szkołę Baletową (znaną obecnie pod nazwą: Akademia Baletu Rosyjskiego im. Agrippiny Waganowej), dając tym samym podwaliny pod rozwój rosyjskiego baletu[3][4].

Sukcesja

Przed śmiercią Anna Iwanowna wyznaczyła na swojego następcę Iwana VI Antonowicza, wnuka swojej siostry Katarzyny. Nowy car-niemowlę nigdy jednak nie przejął faktycznej władzy, gdyż intrygi dworskie, a następnie zamach stanu otworzyły drogę do tronu rosyjskiego Elżbiecie Piotrownie, która uwięziła młodego imperatora.

Anna Iwanowna została pochowana w Soborze Pietropawłowskim w Sankt Petersburgu.

Genealogia

Aleksy I
ur. 19 III 1629
zm. 29 lub 30 I 1678
Maria Iljiniczna Miłosławska
ur. 1625
zm. 2 lub 3 III 1669
Fiodor Piotrowicz Sałtykow
ur. ?
zm. ?
Anna Michajłowna Tatiszczewa
ur. ?
zm. ?
     
   
 Iwan V
ur. 27 VIII / 6 IX 1666
zm. 29 I / 8 II 1696
Praskowia Fiodorowna Sałtykowa
ur. 11 / 21 X 1664
zm. 14 / 24 X 1723
   
  
Fryderyk Wilhelm Kettler[5]
ur. 19 VII 1692
zm. 21 I 1711
OO   11 XI 1710
Anna
ur. 23 I 1693
zm. 17 X 1740

Zobacz też

Przypisy

  1. Tytuł nieuznawany przez Rzeczpospolitą.
  2. Anna Iwanowna Romanowa Cesarzowa Rosji.
  3. Большая Российская энциклопедия, T. 1. А – Анкетирование. 2005, s. 766. ISBN 5-85270-329-X.
  4. History of the Vaganova Ballet Academy (ang.). vaganovaacademy.ru. [dostęp 2016-09-12].
  5. Książę Kurlandii i Semigalii, syn Fryderyka Kazimierza Kettlera i Elżbiety Zofii Hohenzollern.

Bibliografia

  • Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, Józef Dobosz (red.), Maciej Serwański (red.), Ilona Czamańska, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1998, ISBN 83-86138-35-1, OCLC 830195365.
  • Andrzej Andrusiewicz, Carowie i cesarze Rosji. Szkice biograficzne, Warszawa: Fakty, 2001, ISBN 83-7311-126-3, OCLC 830302126.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Coat of Arms of Russian Empire.svg
Central element of the Russian imperial coat of arms.
Anna of Russia (Hermitage).jpg
Неизвестный художник, Россия, XVIII в.
Ministers Cabinet of Empress Anna Ivanovna.png
Valery Jacobi (1834-1902) Ministers Cabinet of Empress Anna Ivanovna
label QS:Lru,"Валерий Иванович Якоби (1834-1902) «А.П.Волынский на заседании кабинета министров»"
label QS:Len,"Valery Jacobi (1834-1902) Ministers Cabinet of Empress Anna Ivanovna"
Jesters of empress Anna Ioanovna by V.Jacobi (1872).jpg
Валерий Иванович Якоби (1834-1902) «Шуты при дворе императрицы Анны Иоанновны» Композиция включает 26 фигур: собравшихся в спальне недомогающей императрицы Бирона (сидит у ее изголовья) и придворных стараются развеселить шуты, играющие в чехарду. Это М.А. Голицын (стоит согнувшись) и Н.Ф. Волконский (вскочил на него), А.М. Апраксин (растянулся на полу), шут Балакирев (возвышается над всеми), Педрилло (со скрипкой) и д'Акоста (с бичом). У кровати - графиня Бирон, за столом играют в карты статс-дама Н.Ф. Лопухина, ее фаворит граф Левенвольде и герцогиня Гессен-Гомбургская, позади них - граф Миних и князь Н. Трубецкой. Подле Бирона - его сын с бичом и начальник Тайной канцелярии А.И. Ушаков. Рядом сидят - будущая правительница Анна Леопольдовна, французский посол де Шатарди и лейб-медик Лесток. На полу, возле постели - карлица-шутиха калмычка Буженинова. В стороне у насеста с попугаями - поэт В.К. Тредиаковский. У входа - с негодованием взирает кабинет-министр А. Волынский
Signed By Anna Ivanovna.png
Autor: Stefan.ivanov.05, Licencja: CC BY-SA 4.0
Подпись Анны Иоанновны
CoA of Russian Empire (1730).png
Герб Российской Империи 1730 года