Anna Stańczykowska

Anna Maria Stańczykowska-Piotrowska (ur. 24 września 1932 w Warszawie^[3], zm. 24 listopada 2021^[4]) – polska hydrobiolożka, specjalistka w zakresie ekologii wodnych bezkręgowców.

Życie prywatne

Córka Ireny Stańczykowskiej z Kamlerów i Kazimierza Stańczykowskiego, adwokata, który zmarł w 1937. Wychowywała się na warszawskim Mokotowie. Na czas kampanii wrześniowej jej rodzina uciekła z Warszawy na Lubelszczyznę. Konsekwencją tego była ciężka choroba (zapalenie kości i szpiku) i kilkuletnia rehabilitacja. W czasie okupacji jej matka prowadziła działalność konspiracyjną w Warszawie, a zginęła w czasie pacyfikacji powstania warszawskiego wraz z drugą córką – Ewą. Anna przeżyła, ale od tego czasu cierpiała na klaustrofobię. Po powrocie z wypędzenia po powstaniu w roku 1945 rozpoczęła naukę w ówczesnym Liceum im. Tadeusza Reytana, a następnie w Liceum im. Narcyzy Żmichowskiej, jednocześnie przechodząc kolejne operacje i rehabilitacje, gdzie zdała maturę^[3]. Miała męża – Andrzeja Piotrowskiego^[5].

Kariera naukowa

Absolwentka Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie otrzymała tytuł magisterski w roku 1956 i stopień doktorski w 1964. Od ukończenia studiów pracowała w Instytucie Ekologii PAN. Tam otrzymała habilitację w zakresie nauk przyrodniczych w roku 1977. W 1984 równolegle zaczęła pracować w Wyższej Szkole Rolniczo-Pedagogicznej w Siedlcach, która później przekształciła się w Akademię Podlaską, a jeszcze później w Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach. W 1986 przestała pracować w IE PAN, a w WSRP z jej inicjatywy utworzono Katedrę Ekologii i Ochrony Środowiska. Na tej uczelni przez wiele lat była kierownikiem katedry^[2], a także dyrektorem Instytutu Biologii^[1]. Profesorem nadzwyczajnym została w 1989, a zwyczajnym w 1992^[2]. Była członkiem Komitetu Ekologii na Wydziale II – Nauk Biologicznych Polskiej Akademii Nauk^[1].

W pracy naukowej zajmowała się przede wszystkim zoobentosem, w szczególności wodnymi mięczakami^[1]. Już jako studentka brała udział w badaniach mięczaków wiślanej łachy Konfederatka pod Wyszogrodem organizowanych przez Instytut Rybactwa Śródlądowego^[6]. Jest określana jako jedna z głównych specjalistek w tematyce ekologii racicznicy zmiennej^[2]. Wśród prowadzonych przez nią projektów badawczych był grant ministerstwa nauki „Badanie cech historii życia racicznicy zmiennej Dreissena polymorpha Pall” z 2001 roku^[1].

Jej aktywność sprawiła, że siedlecki ośrodek akademicki stał się istotny w polskiej hydrobiologii^[2].

Jest autorką lub współautorką około 150 publikacji, w tym 9 książkowych. Wśród nich jako ważne wymieniane są dwie książki edukacyjne Ekologia naszych wód i Zwierzęta bezkręgowe naszych wód^[2]. Od 1991 jest w radzie redakcyjnej serii wydawniczej „Fauna Słodkowodna Polski”^[2].

Jest członkinią założycielką Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego. W okresie 1971–1983 była przewodniczącą jego oddziału w Warszawie. W okresie 1992–2000 była zastępcą prezesa zarządu głównego PTH, a w międzyczasie członkinią komisji rewizyjnej. W 2006 zostało jej przyznane członkostwo honorowe Stowarzyszenia Malakologów Polskich^[2].

W 2006 Polskie Towarzystwo Hydrobiologiczne przyznało jej Medal imienia Alfreda Lityńskiego^[7].

W 2003 ekolodzy z Akademii Podlaskiej ustanowili Medal Mazowieckiej Niezapominajki dla osób i instytucji zaangażowanych w ochronę przyrody. Anna Stańczykowska przez kilka lat była przewodniczącą jego kapituły. Od 2010 kontynuacją nagrody jest Medal Polskiej Niezapominajki, a Stańczykowska została honorową przewodniczącą kapituły^[8].

Przypisy