Anna Wirtemberska

Anna Wirtemberska
Ilustracja
Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia12 czerwca 1561
Stuttgart
Data i miejsce śmierci7 lipca 1616
Chojnów
Miejsce spoczynkuKościół pw. św. Piotra i Pawła w Chojnowie
OjciecKrzysztof Wirtemberski
MatkaAnna Maria Brandenburska
MałżeństwoJan Jerzy oławski
od 16 września 1582
do 6 lipca 1592
DzieciJerzy Krzysztof, Barbara
MałżeństwoFryderyk IV legnicki
od 24 października 1594
do 27 marca 1596

Anna Wirtemberska (niem. Anna von Württemberg) (ur. 12 czerwca 1561 roku w Stuttgarcie; zm. 7 lipca 1616 w Chojnowie) – księżna z niemieckiej dynastii Wirtembergów. Żona Jana Jerzego - księcia oławskiego i wołowskiego, a po jego śmierci Fryderyka IV - księcia legnickiego. W latach 1592-1594 sprawowała władzę nad księstwem oławskim (oprawa wdowia).

Życiorys

Była córką Krzysztofa, księcia Wirtembergii i jego żony Anny Marii Brandenburskiej, córki księcia Jerzego Hohenzollerna-Ansbacha. 16 września 1582 w Brzegu, księżna poślubiła Jana Jerzego, drugiego syna Jerzego II Wspaniałego - księcia brzeskiego. Para miała dwójkę dzieci: Jerzego Krzysztofa (1583-1584) i Barbarę (1584/85-1586); obydwoje zmarli w okresie dzieciństwa.

W 1586 roku, po śmierci teścia Anny - Jerzego II, jej mąż - Jan Jerzy objął władzę nad Wołowem, oraz wspólnie z bratem Joachimem Fryderykiem nad Oławą (Brzeg - stolica księstwa, jako oprawa wdowia przypadła ich matce, Barbarze). 6 lipca 1592 roku bezdzietnie zmarł Jan Jerzy, tym samym władza nad Wołowem przeszła w ręce jego brata; natomiast nad Oławą, jako oprawa wdowia trafiła do Anny. Dwa lata później - 24 października 1594 Anna Wirtemberska poślubiła podwójnego wdowca, księcia legnickiego Fryderyka IV; tym samym władza nad Oławą przeszła w ręce Joachima Fryderyka.

Książę Fryderyk IV zmarł 27 marca 1596, po zaledwie siedemnastu miesiącach małżeństwa. Para nie doczekała się potomstwa. Anna, zostając po raz drugi wdową obrała za swoją siedzibę zamek w Chojnowie, gdzie spędziła w samotności resztę życia. W mieście tym dała się poznać z jednej strony jako osoba hojna, obdarowywując chojnowski kościół bogatym wystrojem ołtarza i ambony oraz obszernym zbiorem ksiąg liturgicznych; z drugiej jako postać kłótliwa, głównie z powodu licznych sporów, m.in. z miejskimi radnymi oraz mieszkańcami Chojnowa. Przyczyną skarg księżnej był brak straży nocnej na zamku czy dopuszczanie do nocnych hałasów i pijackich rozrób.

Anna Wirtemberska za życia nakazała przygotowanie we wnętrzu chojnowskiej fary swojego grobowca, który został ukończony w 1608 roku. Zmarła 7 lipca 1616 roku w Chojnowie, pochowana w cynowej trumnie, zgodnie z życzeniem we wcześniej przygotowanym grobowcu. Trumna, w której pochowano księżną Annę została zwieńczona została typowym dla okresu baroku epitafium. Była ostatnią rezydentką chojnowskiego zamku, który po jej śmierci zaczął popadać w ruinę potęgowaną wybuchem wojny trzydziestoletniej[1].

Upamiętnienie

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie - miejsce pochówku księżnej Anny

Zarówno trumna ze szczątkami jak i krypta księżnej nie zachowały się do czasów współczesnych. W 1723 roku doszło do kradzieży mosiężnego herbu umieszczonego na kracie; o kradzież posądzony został miejscowy kościelny - Hoffman. W 1813 roku chojnowski pastor Adolf Wandrey na wieść o zbliżających się do Chojnowa wojskach Napoleona Bonaparte, przekazał na przechowanie radnemu von Minutoli biżuterię z grobowca. Przekazane wyroby ze złota nigdy jednak nie wróciły już do krypty, a ślad po nich zaginął[2]. W 1857 roku krypta została zamurowana, natomiast po 1945 roku całkowicie zdewastowana przez szabrowników; szczątki księżnej zostały usunięte[1].

Pamięć o księżnej Annie Wirtemberskiej pomimo dewastacji jakiej dopuścili się polscy osadnicy po II wojnie światowej jest kultywowana przez współczesnych mieszkańców Chojnowa. W 2009 roku, dzięki staraniom proboszcza Tadeusza Jurka oraz wiernych, w miejscu stanowiącym niegdyś wejście do krypty pojawiła się tablica z napisem: D.O.M. księżna ANNA wirtemberska. Stuttgart 1561 - 1617 Chojnów. A.D. 2009 przywrócili pamięci mieszkańcy Chojnowa.

Genealogia

Ulryk Wirtemberski
ur. 8 II 1487
zm. 6 XI 1550		Sabina Wittelsbach
ur. 24 IV 1492
zm. 30 XIII 1564		Jerzy Hohenzollern-Ansbach
ur. 4 III 1484
zm. 27 XII 1543		Jadwiga Ziębicka
ur. 10/12 VI 1508
zm. 28 XI 1531
     
   
 Krzysztof Wirtemberski
ur. 12 V 1515
zm. 28 XII 1568		Anna Maria Brandenburska
ur. 28 XII 1526
zm. 20 V 1589
   
  
Anna Wirtemberska
(ur. 12 VI 1561, zm. 7 VII 1616)

Przypisy

  1. ↑ a b Chojnów: Kto straszy w murach zamku - duch księżnej Anny czy kuchcika? (pol.). wroclaw.naszemiasto.pl. [dostęp 2016-10-31].
  2. ↑ Stanisław Horodecki: Chojnowska fara. Kościół pw. świętych Apostołów Piotra i Pawła (dawniej Najświętszej Maryi Panny). Chojnów: Unifot, 2010, s. 7-8. ISBN 978-83-62407-00-2.
Henryk III Biały (1248) • Bolesław II Rogatka (1248–1278) • Konrad I głogowski (1248–1251) • Henryk V Brzuchaty (1278–1290)
Książęta
jaworscy
Henryk V Brzuchaty (1273–1278) • Henryk III głogowski (1290–1297) • Bernard, Henryk I (1301–1312) • Herman Brandenburski (1301–1305)
Bernard Zwinny (1278–1286) • Bolko I Surowy (1278–1301)
Henryk I (1312–1346) • Bolko II Mały (1346–1368) • Agnieszka Habsburska (1368–1392) • Władysław Opolczyk (1370–1401) • do korony czeskiej (1392)
Bernard (1312–1326) • Bolko II Mały (1326–1368) • Henryk II (ok. 1334–1343/5) • Agnieszka Habsburska (1368–1392) • do korony czeskiej (1392)
Bernard (1312–1322) • Bolko II (1322–1341) • Mikołaj Mały (1341–1358) • Agnieszka z Lichtenburka (1358–ok. 1360) • Bolko III (1358–1410) • Henryk I (1358–1366/85) • Jan (1410–1428) • Henryk II (1410–1420) • Puta z Častolovic (1429–1435) • Eufemia (1435–1443) • Wilhelm opawski (1443–1454) • Ernest opawski (1454–1456) • Jerzy z Podiebradów (1456–1462) • Wiktoryn z Podiebradów, Henryk I Starszy i Boček z Kunštátu (1462–1498) • Albrecht Podiebradowicz i Karol I Podiebradowicz (1498–1511) • Karol I Podiebradowicz (1511–1536) • Joachim Podiebradowicz, Henryk II Podiebradowicz, Jerzy II Podiebradowicz, Jan Podiebradowicz (1536–1542) • Fryderyk II Legnicki (1542–1547) • Fryderyk III Legnicki (1547–1551) • Jan Podiebradowicz (1551–1552) • Izabela Jagiellonka (1552–1559) • Jan Podiebradowicz (1559–1565) • Karol Krzysztof (1565–1569) • własność korony czeskiej (1569–1654) • Johann Weikhard von Auersperg (1654–1677) • Franz Ferdinand von Auersperg (1677–1706) • Franz Karl von Auersperg, (1706–1713) • Heinrich Josef Johann von Auersperg (1713–1783) • Karl Josef von Auersperg (1783–1791) • sprzedaż księstwa królowi pruskiemu (1791) • powstanie wolnego mniejszego państwa stanowego ziębicko-ząbkowickiego, które zakupił od korony Ludwig Wilhelm von Schlabrendorf (1795)
Kłodzko
Henryk IV Prawy (1273–1290) • Henryk VI Dobry (1327–1335) • Bolko II Ziębicki (1336–1341) • Jodok z Moraw (1380–1411) • Jerzy z Podiebradów (1458–1459) • Henryk I Starszy z Podiebradów, Wiktoryn z Podiebradów (1459–1486) • Boczek z Podiebradów (1459–1496) • Henryk I Starszy z Podiebradów (1459–1498) • Albrecht Podiebradowicz, Jerzy Podiebradowicz, Karol I Podiebradowicz (1498–1501) • Ulryk von Hardeck (od 1501) • Johann von Hardeck (do 1534) • Jan z Pernštejnu (od 1537) • Ernest Bawarski (od 1549) • do Czech (od 1561/7)
Książęta
legnicko-
brzescy
Henryk V Brzuchaty (1290–1296) • Bolesław III Rozrzutny (1296–1311) • Bolko I Surowy (1296–1301) • Henryk z Wierzbna (1301–1302) • Wacław II z dynastii Przemyślidów (regent) (1302–1305)
Władysław I (1311–1312) • Bolesław III Rozrzutny (1312–1342) • Wacław I i Ludwik I Odnowiciel (1342–1345) • Ludwik I Odnowiciel (1345–1346) • Wacław I i Ludwik I Odnowiciel (1346–1349) • Wacław I (1349–1364) • Ludwik I Odnowiciel (1364–1373) • Ruprecht I (1364–1409) • Wacław II (1373–1413) • Bolesław IV (1373–1394) • Henryk VIII (1373–1398) • Ludwik II (1413–1436) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1449) • bunt patrycjatu, Legnica do korony czeskiej (1449–1454) • Fryderyk I (1454–1488) • Jadwiga legnicka (1454–1466) • Ludmiła z Podiebradów (1488–1498) • Jan II, Fryderyk II i Jerzy I (1488–1495) • Fryderyk II i Jerzy I (1495–1505) • Fryderyk II (1505–1547) • Fryderyk III (1547–1551) • Henryk XI (1551–1556) • Jerzy II (1551–1556) • Fryderyk III (1556–1559) • Henryk XI (1559–1571) • Henryk XI i Fryderyk IV (1571–1576) • Fryderyk IV (1576–1580) • Henryk XI (1580–1581) • Fryderyk IV (1581–1596) • Joachim Fryderyk (1596–1602) • Jerzy Rudolf i Jan Chrystian (1602–1612) • Anna Maria Anhalcka (1602–1605) • Karol II z Podiebradów (1605–1609) • Jerzy Rudolf (1612–1653) • okupacja wojsk cesarskich (1633–1648) • Jerzy III, Ludwik IV i Chrystian (1653–1654) • Ludwik IV (1654–1663) • Jerzy III i Chrystian (1663–1664) • Chrystian (1664–1672) • Jerzy IV Wilhelm (1672–1675) • Ludwika Anhalcka (1672–1675) • połączenie z domeną cesarską (1675)
książęta legniccy (do 1345) • Wacław I (1345–1364) • książęta legniccy (1364–1436) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1449) • Jan I (1449–1453) • Henryk X (1449–1452) • Fryderyk I (1453–1488) • Jadwiga legnicka (1453–1466) • książęta legniccy (1488–1562) • Jerzy II (1562–1586)
Ludwik I Odnowiciel (1348–1398) • Henryk VII z Blizną (1398–1399) • Henryk IX i Ludwik II (1399–1400) • Henryk IX (1400–1419/20) • Rupert II (1420–1431) • Ludwik III (1431–1441) • Jan (1441–1453) • Henryk X (1441–1452) • Fryderyk I (1482–1488) • książęta legniccy (1488–1505) • Jerzy I (1505–1521) • Anna pomorska (1521–1550) • książęta legniccy (od 1550)
książęta legniccy (do 1290) • Henryk III głogowski (1290–1297) • Bolko I Surowy (1297–1301) • książęta legniccy (1301–1345) • Wacław I (1345–1359) • Ludwik I Odnowiciel (1359–1398) • książęta lubińscy (1398–1453) • Fryderyk I (1453–1488) • Jadwiga legnicka (1453–1466) • książęta legniccy (od 1488)
Bolesław III Rozrzutny (1311–1352) • Katarzyna Chorwacka (1352–1358) • Wacław I (1358) • Ludwik I Odnowiciel (1358–1398) • Bolko II Mały (1358–1368) • Henryk VII z Blizną (1398–1399) • Henryk IX i Ludwik II (1399–1400) • Ludwik II (1400–1436) • Henryk IX (1404–1405) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1443) • Jan i Henryk X (1443–1450) • Mikołaj I (1450–1476) • Ludwik (1466–1476) • Jan II Dobry (1476–1481) • Fryderyk I (1481–1488) • Ludmiła z Podiebradów (1488–1503) • Fryderyk II i Jerzy I (1503–1505) • Jerzy I (1488–1521) • Fryderyk II (1521–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Barbara Brandenburska (1586–1595) • Joachim Fryderyk (1595–1602) • Jan Chrystian i Jerzy Rudolf (1602–1612) • Anna Maria Anhalcka (1602–1605) • Karol II z Podiebradów (1605–1609) • Jan Chrystian (1612–1639) • pod zarządem wojsk cesarskich (1633–1635) • Jerzy III, Ludwik IV i Chrystian (1639–1654) • Jerzy III (1654–1664) • Chrystian (1664–1672) • Jerzy IV Wilhelm (1672–1675) • Ludwika Anhalcka (1672–1675) • połączenie z domeną cesarską (1675)
książęta brzescy (do 1400) • Henryk IX (1400–1419/20) • Wacław (1420–1423) • Ludwik III (1420–1441) • Małgorzata opolska (1441–1454) • Fryderyk I (1454–1488) • Elżbieta Hohenzollern (1454–1466) • książęta brzescy (1488–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Anna Wirtemberska (1592–1594) • Joachim Fryderyk (1594–1602) • książęta brzescy (1602–1654) • Chrystian (1654–1672) • Ludwika Anhalcka (1672–1680) • do korony czeskiej (1680–1691) • Jakub Ludwik Sobieski (1691–1737)
Ludwik I Odnowiciel (1392–1395) • Henryk VII z Blizną (1395–1399) • do Oławy (od 1399)
książęta ziębiccy (do 1385) • Przemysław I Noszak (1385–1410) • Bolesław I (1410–1416) • Kazimierz I (1410–1427) • Ludwik II (1427–1436) • Fryderyk I (1436–1488) • jak Niemcza (1488–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Joachim Fryderyk (1592–1602) • jak Niemcza (od 1602)
Konrad I oleśnicki (1309–1323) • Bolesław III Rozrzutny (1323–1338) • Wacław I (1338–1341) • Kazimierz I cieszyński (1341) •Kazimierz III Wielki (1341–1348) • Bolesław III Rozrzutny (1348–1352) • Katarzyna Subić (1352–1358) • Wacław I (1358–1359) • Karol IV Luksemburski (1359–1378, Namysłów wcielony do ks. wrocławskiego zostaje częścią Królestwa Czech)
do Namysłowa (do 1356) • Bolko II Mały (1356–1368) • Władysław Opolczyk (1368–1372) • Ludwik I Odnowiciel (1373–1396) • Henryk IX (1396–1400) • Ludwik II (1400–1413) • Henryk IX (1404–1405) • Konrad VII Biały (1413–1420) • Ludwik II (1420–1434) • Bernard Niemodliński (1434–1450) • Mikołaj I (1450–1476) • Ludwik (1466–1476) • Jan II Dobry i Mikołaj II (1476–1488) • Fryderyk I (1488) • Ludmiła z Podiebradów (1488–1503) • Fryderyk II i Jerzy I (1503–1505) • Jerzy I (1505–1506) • Jan II Dobry (1506–1532) • Ferdynand I Habsburg (1532–1536) • Fryderyk II (1536–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Joachim Fryderyk (1592–1602) • książęta brzescy (1602)

Media użyte na tej stronie

Chojnów, kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła (1).jpg
Autor: Adam Biegaj, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Chojnowie. Widok na północną i wschodnią fasadę ze skrzyżowania Rynku z ulicą Legnicką i Artura Grottgera.
Anna Wirtemberska.png
Portret księżnej Anny Wirtemberskiej.