Annopol

Annopol

— miasto w gminie miejsko-wiejskiej —
Most na Wiśle
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	kraśnicki
Gmina	Annopol
Data założenia	XVI / XVII w.
Prawa miejskie	1 stycznia 1996 roku
Burmistrz	Mirosław Gazda
Powierzchnia	7,75 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	2488[1] 321 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 15
Kod pocztowy	23-235
Tablice rejestracyjne	LKR
Położenie na mapie gminy Annopol Annopol
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Annopol
Położenie na mapie województwa lubelskiego Annopol
Położenie na mapie powiatu kraśnickiego Annopol
50°53′08″N 21°51′28″E/50,885556 21,857778
TERC (TERYT)	0607024
SIMC	0786213
Urząd miejski ul. Rynek 1 23-235 Annopol
Strona internetowa

Annopol – miasto w Polsce, w województwie lubelskim, w powiecie kraśnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Annopol, w pobliżu Wisły, na skraju Małopolskiego Przełomu Wisły.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnobrzeskiego.

Annopol leży w dawnej ziemi lubelskiej na obszarze historycznej Małopolski^[2].

Historia

Annopol powstał na byłych gruntach wsi Rachów, notowanej od XV wieku, która była w XVI i XVII wieku własnością szlacheckich rodzin Rachowskich, Czyżowskich, Morsztynów i Tymińskich. W roku 1415 był własnością szlachecką Jana Dłuto ze Słupia^[3]. W następnych stuleciach powstał port rzeczny na Wiśle. Wykorzystując ten fakt właściciele lokowali tutaj miasto.

Kościół parafialny pw. śś. Joachima i Anny z XVIII wieku

Pierwsza informacja o istnieniu Rachowa pochodzi z 1724 r., kiedy to Rachów otrzymał przywilej na jarmarki. Nowy dokument na nie dostał właściciel J.T. Morsztyn w 1740 r. Z kolei w 1761 r. Antoni Jabłonowski wystawił dokument, którym nadał miastu, na cześć swej żony Anny, nazwę Annopol. Jednakże, jak to było w przypadku wielu lokowanych miast, nowa nazwa nie od razu się przyjęła^[4]. Wielokrotnie, jeszcze w drugiej połowie XVIII w., nazywano miasteczko Rachowem. Tak było w latach 1765 i 1778. W 1781 r. po raz pierwszy w spisach oficjalnych odnotowano Annopol^[4]. Podobnie zapisano w latach 1786 i 1787, zaś w 1790 r. ponownie widnieje Rachów. W 1792 r. zwano je Hannopol, zaś w wizytacji kościelnej z 1806 r. zapisano obydwie nazwy „oppidum Annopol seu Rachów”. Od 1827 r. używano nazwy Annopol^[4].

Po rozbiorach Polski, decyzją władz rosyjskich 13 stycznia 1870 r. pozbawiono Annopol praw miejskich^[5]. W 1914 r. w pobliżu Annopola przeprawiły się przez Wisłę oddziały Legionów Polskich oraz oddziały krakowskie 12 Dywizji Piechoty armii austriackiej, które stoczyły pod miastem 23 sierpnia 1914 bój z Rosjanami. Obszerny opis walk pod Annopolem wraz z mapą znalazły się w pamiętnikach gen. Tadeusza Rozwadowskiego dowodzącego austriacką artylerią^[6].

Z dniem 1 stycznia 1996 roku, Rada Ministrów nadała miejscowości ponownie status miasta.

Historia Żydów w Annopolu

W XVII i XVIII stuleciu w miejscowości zaczęli osiedlać się Żydzi, choć najstarsze dokumenty potwierdzające ich obecność w mieście pochodzą dopiero z XVIII stulecia. W 1764 r. mieszkało ich tu 136, a w 1787 r. 106, co stanowiło 44% ogółu mieszkańców. Z czasem następował wzrost liczebności ludności żydowskiej – w 1897 r. w Annopolu mieszkało 575 wyznawców religii mojżeszowej, a w 1921 r. 1251, co stanowiło 72,9% ogółu ludności. Annopolscy Żydzi zajmowali się głównie handlem zbożem i bydłem, propinacją alkoholu, dzierżawą karczm, składów solnych i sadów, a także rzemiosłem i lichwą.

Po wybuchu II wojny światowej do Annopola przybyło wielu żydowskich uciekinierów z innych części Polski, m.in. z Kalisza i Łodzi. W maju 1942 w Annopolu było około 2000 Żydów. Niemcy utworzyli dwa obozy pracy dla Żydów w Rachowie i Janiszowie, a wiosną 1940 utworzyli getto. 15 października 1943 okupanci zaczęli likwidować getto. Po wstępnej selekcji, zdrowe i silne osoby zostały skierowane do obozów pracy w Janiszowie i Gościeradowie. Osoby stare i niedołężne zostały na miejscu zamordowane. Resztę ludności żydowskiej wysłano do getta w Kraśniku i potem do obozu w Bełżcu, gdzie zostali zamordowani^[7][8].

Żydzi w Annopolu mieli dwie synagogi – starą i nową i dwa cmentarze – stary i nowy^[9][10].

Zabytki i atrakcje turystyczne

Wnętrze drewnianego kościoła św. Joachima i Anny (1740)

• Brama, mur./kam. – XIX wiek (Dzisiaj zabudowana)
• Gorzelnia – 1909 r., od około 1920 r. młyn
• Kościół parafialny – drewniany św. Joachima i Anny z 1740 r.
• Kapliczka przy ulicy Radomskiej
• Małopolski Przełom Wisły
• Ośmiorak, mur. – druga połowa XIX wieku
• Park krajobrazowy – XIX/XX wiek
• Spichlerz, mur., – XIX/XX wiek
• ul. Kościuszki: domy nr 4, 8, 10, 12 – początek XX wieku
• ul. Lubelska: domy nr 1, 9, 13, 27 – mur. lata 20. XX wieku
• Murowany kościół według projektu Stanisława Fertnera – 1936–1938
• Wzniesienia Urzędowskie
• Cmentarz żydowski

Demografia

• Piramida wieku mieszkańców Annopola w 2014 roku^[11].

Transport

W Annopolu znajduje się most przez Wisłę w ciągu drogi krajowej nr 74. Przez miasto przebiegają również drogi wojewódzkie nr 824 i droga wojewódzka nr 854. Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 2488 mieszkańców^[1].

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół murowany św. Joachima i Anny

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia św. Joachima i Anny
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Annopol (Sala Królestwa ul. Puławska 22)^[12]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Annopol 1(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 39 .
• Oficjalna strona miasta
• Historia Żydów w Annopolu na portalu Wirtualny Sztetl