António Vieira

António Viera

Kraj działania	Brazylia Portugalia Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	6 lutego 1608 Lizbona
Data i miejsce śmierci	18 lipca 1697 Bahia
Kapelan dworski Jana IV Szczęśliwego
Okres sprawowania	1641– ok. 1665
Spowiednik Krystyny Wazy
Okres sprawowania	1671–1677
Wyznanie	katolicyzm
Inkardynacja	jezuici
Śluby zakonne	1623
Ordynacja	1635

António Vieira (ur. 6 lutego 1608 w Lizbonie, zm. 18 lipca 1697 w Bahia) – jezuicki mówca, pisarz i obrońca praw człowieka.

Życiorys

W 1614 jako dziecko przybył z rodzicami do Brazylii. Ukończył kolegium jezuickie w Bahia (Salvador). W 1623 roku wstąpił do zakonu jezuitów, a w 1635 otrzymał święcenia kapłańskie. Posiadł znajomość języków Indian i niewolników. W 1641 roku był delegatem wysłanym do Lizbony, gdzie złożył hołd królowi Janowi IV. Monarcha uczynił go wówczas dworskim kapelanem, nauczycielem następcy tronu oraz powołał go do rady królewskiej. W 1641 Vieira został wysłany z poselstwem do Hagi, gdzie zawarto 10-letni rozejm z Holandią w Brazylii. Był również posłem we Francji i Włoszech. Publicznie potępiał prześladowania żydowskich konwertytów, co przysporzyło mu wielu wrogów. W 1654 roku za jego staraniem wydano dekret zakazujący niewolenia Indian oraz przekazanie opieki nad nimi jezuitom. W latach 1665–1671 był misjonarzem w delcie Amazonki. W 1671 roku zamieszkał w Rzymie, gdzie przez sześć lat był spowiednikiem Krystyny Szwedzkiej i członkiem jej akademii literackiej. W 1681 roku powrócił do Bahia i tam zmarł.

Twórczość

• Sermões (Kazania), Lizbona 1679–1748 (15 t.)
• História do futuro (Historia przyszłości), Lizbona 1718
• Cartas (Listy), Lizbona 1735–46 (3 t.)
• Notícias recônditas do modo de proceder a inquisição de Portugal com os seus presos (Ukrywane wiadomości o sposobie postępowania portugalskiej inkwizycji ze swoimi więźniami), Lizbona 1821
• dawniej przypisywano mu także Arte de furtar (Sztuka kradzenia)

Literatura

• Luiz Cabral, Vieira: biographie, caractère, éloquence, Paryż 1900
• Luiz Cabral, Vieira pregador, Oporto 1901
• Ewa Łukaszyk, O tempo, a transgressão e o conhecimento na História do futuro do padre António Vieira, [w:] "Romanica Cracoviensia", nr 4 (2004), s. 83-93.

Bibliografia

• Marian Mickiewicz, Witold Mickiewicz: Słownik odkrywców i zdobywców – Ameryka Łacińska. Poznań: Atena, 1996. ISBN 83-85414-29-0.