Antanas Baranauskas
.jpeg) | |
| Data i miejsce urodzenia | 17 stycznia 1835 Onikszty |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 26 listopada 1902 Sejny |
| Miejsce pochówku | Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Sejnach |
| Biskup diecezjalny sejneński | |
| Okres sprawowania | 1897–1902 |
| Biskup pomocniczy żmudzki | |
| Okres sprawowania | 1884–1897 |
| Wyznanie | katolicyzm |
| Kościół | rzymskokatolicki |
| Diakonat | 22 kwietnia 1861 |
| Prezbiterat | 24 marca 1862 |
| Nominacja biskupia | 24 marca 1884 |
| Sakra biskupia | 24 czerwca 1884 |
| Data konsekracji | 24 czerwca 1884 | ||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | Petersburg | ||||||||||||||||||||||||||
| Konsekrator | Szymon Marcin Kozłowski | ||||||||||||||||||||||||||
| Współkonsekratorzy | Cyryl Lubowidzki Anton Zerr | ||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Antanas Baranauskas, Antoni Baranowski (ur. 17 stycznia 1835 w Oniksztach, zm. 26 listopada 1902 w Sejnach) – litewski[1] duchowny rzymskokatolicki, poeta, językoznawca, biskup pomocniczy żmudzki w latach 1884–1897, biskup diecezjalny sejneński w latach 1897–1902.
Życiorys
Urodził się 17 stycznia 1835[2] w Oniksztach[1]. W latach 1851–1853[3] kształcił się w szkole kancelistów gminnych w Rumyszyszkach i wtedy napisał swoje pierwsze wiersze[1]. Równocześnie zgłębiał wiedzę z zakresu folkloru litewskiego, zbierając utwory ludowe zwane dainami, traktujące o różnej tematyce, opisujące zajęcia gospodarcze, zwyczaje i obyczaje ludowe, obrzędy i wierzenia religijne[1].
Następnie pracował jako pisarz gminny w Wojnucie, Rosieniach, Surwiliszkach i Sadach. W międzyczasie napisał około 90 utworów w języku polskim, a niektóre z nich opublikował w „Tece Wileńskiej”. Wpływ na jego dalsze życie miało poznanie poetki Karoliny Proniewskiej, która pobudziła w nim świadomość narodową oraz zachęciła do pisania w języku litewskim i prowadzenia badań nad ludowymi pieśniami litewskimi, a dzięki pomocy jej brata księdza Ottona Proniewskiego opublikował swoje wiersze i wstąpił do seminarium duchownego[1].
Studia seminaryjne odbył w Worniach, po czym wstąpił do Akademii Duchownej w Petersburgu. Tamże w 1862 uzyskał magisterium ze świętej teologii[1]. 22 kwietnia 1861 został wyświęcony na diakona, a 24 marca 1862 przyjął święcenia prezbiteratu[4]. Dalsze studia odbył w Monachium, Rzymie i Louvain. Po powrocie z nich był bibliotekarzem oraz profesorem teologii pastoralnej, liturgii i śpiewu w Akademii Duchownej w Petersburgu. Następnie został profesorem seminarium duchownego w Kownie, gdzie od 1874 pełnił funkcję inspektora[1]. W 1879 objął godność kanonika katedralnego żmudzkiego, a w 1883 prałata scholastyka[2].
24 marca 1884 został mianowany biskupem pomocniczym diecezji żmudzkiej ze stolicą tytularną Thespiae[4]. Święcenia biskupie otrzymał 24 czerwca 1884[4] w Petersburgu[5]. Udzielił mu ich Szymon Marcin Kozłowski, biskup diecezjalny łucki i żytomierski, któremu asystowali Cyryl Lubowidzki, biskup pomocniczy łucki i żytomierski, i Anton Zerr, biskup pomocniczy Tyraspola. 21 lipca 1897 został przeniesiony na urząd biskupa diecezjalnego diecezji sejneńskiej. Ingres odbył 28 grudnia 1897[5]. Zabiegał o pojednanie wiernych narodowości polskiej i litewskiej[2].
Był współkonsekratorem podczas sakry 12 biskupów[4].
Zmarł 26 listopada 1902[2] w Sejnach[3]. Pochowany został w kaplicy Matki Bożej w katedrze sejneńskiej[1].
Działalność literacka i naukowa
Uznawany jest za pierwszego litewskiego poetę romantycznego i pierwszego litewskiego poetę, który sprzeciwiał się władzy cara i przedstawiał sposoby realizacji programu odrodzenia Litwy. W wierszach opisywał piękno ojczystej ziemi, historię Litwy oraz uczucia religijne i treści narodowe[1]. Za najważniejszy utwór w jego dorobku uznawany jest poemat Borek Oniksztyński (1860–1861), inspirowany Panem Tadeuszem Adama Mickiewicza[3].
W pracy naukowej zajmował się badaniem języka litewskiego oraz żmudzkich i litewskich dialektów. W 1857 wydał pracę O żmudzkim i litewskim języku. Specjalizował się w lingwistyce porównawczej, opracował zasady ortografii i stworzył gramatykę języka litewskiego. W 1875 opublikował pozycję Nauka języka litewskiego[1]. Przygotował katechizm w języku litewskim, tłumaczył na ten język Pismo Święte i okazjonalnie tworzył litewskie pieśni religijne. Naukowo interesował się również filozofią i matematyką[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k Antanas Baranauskas – Antoni Baranowski. pogranicze.sejny.pl. [dostęp 2015-06-07].
- ↑ a b c d P. Nitecki: Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 2000, kol. 194. ISBN 83-211-1311-7.
- ↑ a b c Baranauskas Antanas. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2015-06-07].
- ↑ a b c d Antoni Baranowski (ang.). catholic-hierarchy.org. [dostęp 2017-11-07].
- ↑ a b K.R. Prokop. Sakry i sukcesja święceń biskupich pasterzy diecezji wigierskiej, sejneńskiej (augustowskiej) oraz łomżyńskiej. „Studia Teologiczne”. T. 28, s. 322, 2010. ISSN 0239-801X. [dostęp 2017-11-07].
Linki zewnętrzne
- Antoni Baranowski w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2015-06-07]
- Publikacje Antanasa Baranauskasa w bibliotece Polona [dostęp 2020-12-26]
Media użyte na tej stronie
Autor: Jan Mieczkowski photo studio in Warsaw, Licencja: CC0
Antanas Baranauskas in 1899