Antoni Żołędziowski

Antoni Józef Żołędziowski
Ilustracja
Portret autorstwa Tadeusza Kuntze z 1767
Data i miejsce urodzenia1711
Bodzentyn
Data i miejsce śmierci1783
Kraków
Rektor Akademii Krakowskiej
Okres sprawowania1769–1771
1777-1782
Wyznaniekatolicyzm
Kościółrzymskokatolicki
Prezbiterat6 kwietnia 1737

Antoni Józef Żołędziowski (ur. 1711 w Bodzentynie, zm. 1783 w Krakowie) – ksiądz, teolog, hagiograf, profesor i rektor Akademii Krakowskiej.

Życie

Uczył się w Kolegium Nowodworskiego w Krakowie, a od 1722 na Uniwersytecie Krakowskim. W 1726 uzyskał bakalaureat, a w 1729 doktorat z filozofii. Po ukończeniu studiów wstąpił do stanu duchownego i 6 kwietnia 1737 w Poznaniu uzyskał święcenia kapłańskie[1].

Jako doktor filozofii, wykładał filozofię i teologię w Krakowie, a potem w Akademii Lubrańskiego w Poznaniu. W Seminarium Poznańskim został wiceprefektem i profesorem teologii.[2]

W 1747 wszedł do Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego, otrzymując jednocześnie kanonię św. Floriana. Prawdopodobnie w latach 1748-1752 był rektorem kościoła Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Krzęcinie[1].

Epitafium w kościele św Anny w Krakowie.

Wybrany jako postulator kanonizacji Jana z Ket spędził w Rzymie szesnaście lat (1752-1768). Po powrocie do Krakowa w 1768 został wybrany rektorem Akademii na rok 1768/1769. Urząd ten pełnił siedmiokrotnie (1769-1771, 1777 do 20 lipca 1782 - w tym okresie jako Szkoła Główna Koronna). Po objęciu rektorstwa przez Hugona Kołłątaja został podkanclerzem, który to urząd sprawował do końca życia. W 1770 otrzymał doktorat teologii[1].

Był ostatnim prepozytem kościoła św. Jakuba Apostoła na Kazimierzu, od 1777 do złożenia rezygnacji 26 maja 1783 roku. Został pochowany przypuszczalnie w kościele św Anny w Krakowie.

W trakcie swojego życia wspierał Bibliotekę Jagiellońską. W testamencie przekazał na jej rzecz wiele rzadkich książek, kolekcję muszli nabytą we Włoszech, a także medale i monety. Zlecił skatalogowanie rękopisów Collegium Maius. Uniwersytetowi Jagiellońskiemu zapisał 40 tys. zł[1].

Poglądy

Jest zaliczany do teologów spekulatywnych, pozostającym pod wpływem Tomasza z Akwinu. Jego prace hagiograficzne związane są z Janem z Kęt, m.in. opracował jego żywotw wersji łacińskiej, polskiej i włoskiej. Nie zajmował się problematyką czysto filozoficzną.

Jako rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, zajmował stanowisko umiarkowane pomiędzy zwolennikami reformy uniwersytetu, a zwolennikami dotychczasowego programu nauczania. Realizował program zmian Komisji Edukacji Narodowej i Hugona Kołłątaja, starając się jednocześnie uwzględniać postulaty przedstawicieli filozofii scholastycznej. Stał na czele komitetu redagującego nowe podręczniki teologiczne, obowiązujące we wszystkich seminariach duchownych[1].

Dzieła

  • (1738) Analogia Divinae Sapientae in Divinissimo Thoma Aquinate, Poznań,
  • (1745) Majus in coronamentum emeritae virtutis, Kraków,
  • (1747) Fervidi Academiae et Ecclesiae Dolores, Kraków,
  • (1769) Andreae Załuski [...], Laudatio funebris, Rzym,
  • (1770) Dissertatio theologica de praedicamentis, Kraków.

Przypisy

  1. a b c d e Pawlikowski 2011 ↓.
  2. Jacek Wiesiołowski "Krakowscy profesorowie Akademii Lubrańskiego" [w:] Kronika Miasta Poznania 1999, nr 2

Bibliografia

  • Tomasz Pawlikowski, Żołędziowski Antoni Józef, [w:] Andrzej Maryniarczyk (red.), Encyklopedia filozofii polskiej, t. 2, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2011, s. 911.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Eptazoledziowski.jpg
Autor: Maciej Żołędziowski, Licencja: CC0
epitafium Antoniego Zoledziowskiego w Krakowie, w kościele św.Anny