Antoni Albrecht Wilhelm Radziwiłł

Antoni Albrecht Wilhelm Radziwiłł
Ilustracja

Trąby
Rodzina

Radziwiłłowie herbu Trąby

Data i miejsce urodzenia

30 października 1885
Berlin

Data i miejsce śmierci

18 grudnia 1935
Warszawa

Ojciec

Jerzy Fryderyk Radziwiłł

Matka

Maria Róża z Branickich

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Komandor Orderu Grobu Świętego

Antoni Albrecht Wilhelm Rafał Mikołaj książę Radziwiłł herbu Trąby – zwany Abą – (ur. 30 października 1885 w Berlinie, zm. 18 grudnia 1935 w Warszawie).

Zarys biografii

Syn Jerzego Fryderyka i Marii Róży z Branickich, brat Karola Mikołaja. Żonaty z Dorotą Parker Deacon (małżeństwo kanonicznie unieważniono w 1922). Córka Elżbieta Maria Radziwiłłówna (1917-2021)[1]. Był 16. ordynatem nieświeskim, 13. ordynatem kleckim. Pomimo utraty części majątku po traktacie ryskim (1921) ofiarował ze swoich dóbr (ok. 80 tys. ha) dwadzieścia folwarków na cele osadnictwa wywłaszczonych przez bolszewików za granicą wschodnią. W 1906 ukończył Korpus Paziów w Sankt Petersburgu. W czasie I wojny światowej wspierał formujące się u boku Rosjan oddziały polskie Królestwa Polskiego, licząc na uzyskanie w zamian autonomii dla królestwa. W 1917 wspierał I Korpus Polski. W swoim kresowym zamku w Nieświeżu utrzymywał szpital dla polskich żołnierzy.

W 1919 wstąpił do 12. Pułku Ułanów Podolskich, gdzie mimo paraliżu służył w taborach. Odszedł ze służby jako podporucznik rezerwy. Wspomagał finansowo szkoły, studentów, fundował kościoły i kaplice. W 1922 roku posiadał majątki ziemskie o powierzchni 80 000 ha[2].Od 1922 roku finansował wileńskie pismo Słowo, które publikowało artykuły o historii i współczesnego Nieświeża[3]. W 1926 gościł w Nieświeżu Józefa Piłsudskiego i czołowych polityków nurtu konserwatywnego. Spotkanie to wywołało sensację w ówczesnym życiu politycznym.

Był wiceprezesem Związku Obrońców Kresów Wschodnich. Należał do Wileńskiego Towarzystwa Dobroczynności. Był kawalerem honoru i dewocji zakonu św. Jana z Jerozolimy (maltańczycy), kawalerem wielkiego krzyża po sprawiedliwości zakonu św. Łazarza z Jerozolimy (lazaryci).

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta i papieskim krzyżem komandorskim z gwiazdą Orderu Grobu Świętego (1931)[4].

Zmarł w swym warszawskim pałacu 18 grudnia 1935. Został pochowany na zamku w Nieświeżu. Na mocy testamentu sporządzonego w 1928 roku ostatnim ordynatem nieświeskim i kleckim został jego brat Leon Władysław Radziwiłł (1888–1959)[5].

Przypisy

  1. ↑ Памерла Эльжбэта Радзівіл. Для яе апошняй Нясвіжскі палац быў домам (biał.). nashaniva.com, 2021-07-25. [dostęp 2021-08-10].
  2. ↑ Wojciech Roszkowski, Lista największych właścicieli ziemskich w Polsce w 1922 r., w: Przegląd Historyczny, 1983, Tom 74 , Numer 2, s. 283
  3. ↑ Władysław Roszkowski, Radziwiłł Antoni Albrecht Wilhelm (1885–1935) [w:] Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1987, T. XXX. z. 1, s. 134.
  4. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk Nr 8/1931, s. 381
  5. ↑ Władysław Roszkowski, op. cit., s. 135.

Literatura

  • Władysław Roszkowski, Radziwiłł Antoni Albrecht Wilhelm (1885–1935) [w:] Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1987, T. XXX. z. 1, s. 134–135.

Media użyte na tej stronie