Antoni Bartkowiak

Antoni Bartkowiak
Ilustracja
podporucznik pilot podporucznik pilot
Data i miejsce urodzenia

25 kwietnia 1897
Nochowo

Data i miejsce śmierci

1 maja 1922
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Kaiserstandarte.svg Armia Cesarstwa Niemieckiego
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Cross-Pattee-Heraldry.svg Luftstreitkräfte
Orzełek Wojsk Wielkopolskich.svg Armia Wielkopolska
Roundel of Poland (1921–1993).svg Lotnictwo Wojska Polskiego

Jednostki

412 eskadra lotnicza
15 eskadra myśliwska
3 pułk lotniczy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

Odznaczenia
PilotPolowy.jpg,
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie)

Antoni Bartkowiak (ur. 25 kwietnia 1897 w Nochowie, zm. 1 maja 1922 w Warszawie) – podporucznik pilot Wojska Polskiego, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Życiorys

Antoni Bartkowiak urodził się 25 kwietnia 1897 roku w Nochowie[1], w powiecie śremskim ówczesnego Wielkiego Księstwa Poznańskiego, w rodzinie Stanisława i Antoniny z Olejniczaków[2]. Był starszym bratem sierżanta pilota Władysława Bartkowiaka (1900-1920)[3].

20 października 1915 roku został wcielony do Armii Cesarstwa Niemieckiego. Walczył na froncie zachodnim w oddziałach łączności, jako telegrafista „iskrowiec”. Na początku lutego 1917 roku został przyjęty do Poznańskiej Szkoły Lotniczej. Kursy wyższego pilotażu ukończył w Legnicy, Szumergu, Pile i Bydgoszczy. Po uzyskaniu dyplomu pilota pozostał w Szkole Obserwatorów w Bydgoszczy, w charakterze pilota-instruktora. 20 listopada 1918 roku został przydzielony do 412 eskadry lotniczej.

13 stycznia 1919 roku uciekł z Bydgoszczy na samolocie myśliwskim Albatros D.III, przeleciał przez linię frontu polsko-niemieckiego i wylądował pod Gnieznem. Został przydzielony do dyspozycji Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu i odbył szereg lotów bojowych na Górny Śląsk i Pomorze. Awansowany na sierżanta.

6 lutego 1920 roku został przydzielony do 15 eskadry myśliwskiej, z którą 29 kwietnia odleciał na front, na Ukrainie. W sierpniu 1920 roku wyróżnił się w bitwie o Lwów i bitwie pod Komarowem, w czasie których atakował z powietrza oddziały 1 Armii Konnej. Został mianowany podporucznikiem przez dowódcę Frontu Południowego, a 14 października 1920 roku zatwierdzony w tym stopniu, „w wojskach lotniczych, z zaliczeniem do Rezerwy Armii i powołany do czynnej służby na czas wojny, aż do demobilizacji”[4]. 31 maja 1921 otrzymał awans na stopień porucznika[1].

Po zakończeniu wojny został przydzielony do Wyższej Szkoły Lotniczej w Poznaniu-Ławicy, następnie przeniesionej do Grudziądza, na stanowisko pilota-instruktora. Jego oddziałem macierzystym był 3 pułk lotniczy w Poznaniu[5]. W 1922 roku został na własną prośbę urlopowany z wojska na jeden rok by objąć funkcję szefa pilotów w Zakładach Mechanicznych E. Plage i T. Laśkiewicz w Lublinie. Zmarł 1 maja 1922 roku w Warszawie w następstwie obrażeń ciała doznanych podczas wypadku na samolocie Ansaldo A.1 Balilla. W czasie przymusowego lądowania w przygodnym terenie pod Lublinem został wyrzucony z siedzenia, gdy samolot kapotował, a następnie przygnieciony przez skrzydło. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 14A-7-1)[6].

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 81. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych. Lista stopni i starszeństwa oficerów zawodowych Wojska Polskiego została ogłoszona 8 czerwca 1922 roku[7].

Ordery i odznaczenia

Grób Antoniego Bartkowiaka na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Przypisy

  1. a b c Zieliński i Wójcik 2005 ↓, s. 11.
  2. Księga Pamiątkowa 1933 ↓, s. 324, błędnie podano, że urodził się w Nockowie.
  3. Księga Pamiątkowa 1933 ↓, s. 307, poprawnie podano, że urodził się w Nochowie.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27 października 1920 roku, s. 1090.
  5. Spis oficerów 1921 ↓, s. 355, 547.
  6. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  7. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 249.
  8. Polak (red.) 1991 ↓, s. 15.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 23 listopada 1921 roku, s. 1557.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
  • Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Edward Lewandowski, Garść wspomnień z walk dawnej 15. myśliwskiej eskadry lotniczej (obecnie 132) w: Księga pamiątkowa 3-go Pułku Lotniczego 1918-1928, Nakładem 3-go Pułku Lotniczego w Poznaniu-Ławicy, Poznań 1928, s. 46-48.
  • Ś.p. ppor. Antoni Bartkowiak, „Polska Zbrojna” Nr 137 z 24 maja 1922 r. s. 3.
  • Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy − Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari. T. 1. Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920. Warszawa–Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7.
  • Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
  • Ku Czci Poległych Lotników Księga Pamiątkowa. Marian Romeyko (red.). Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Poległych Lotników, 1933.

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
PilotPolowy.jpg
Autor: Pablo000, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polowa Odznaka Pilota 1928.
Orzełek Wojsk Wielkopolskich.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Wielkopolskich wz. 1919
Naramiennik ppor old lotn.svg
Naramiennik podporucznika polskiego lotnictwa wojskowego (do 1952).
Kaiserstandarte.svg

Standarte seiner Majestät des Deutschen Kaisers
„Die Standarte, 4 m im Quadrat, besteht aus goldgelber Seide und zeigt das eiserne Kreuz, belegt mit dem kleineren Wappen Sr. Majestät. In den Winkeln des Kreuzes erscheinen je eine Kaiserkrone und drei rotbewehrte, schwarze Adler. Auf dem Kreuz steht "GO TT MIT UNS 18 70". Sobald Se. Majestät sich an Bord eines Schiffes begibt, wird die Kaiserstandarte am Topp des Grossmastes gehisst und alle anderen Kommando- und Unterscheidungszeichen gestrichen“.(Ströhl: Deutsche Wappenrolle, S. 80)
Antoni Bartkowiak por. pilot.jpg
Antoni Bartkowiak porucznik pilot
Antoni Bartkowiak grób.JPG
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Antoniego Bartkowiaka na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach