Antoni Goerne

Antoni Herman Goerne
Data i miejsce urodzenia

31 sierpnia 1890
Borków, powiat Kalisz

Data i miejsce śmierci

10 maja 1957
Warszawa

Zawód, zajęcie

ekonomista

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Antoni Goerne, ps. „Antoni Borkowski”, "Wacław Górnicki" (ur. 31 sierpnia 1890 w Borkowie, powiat Kalisz[1], zm. 10 maja 1957) – polski ekonomista, działacz narodowy.

Życie

Od 1915 należał do Ligi Narodowej i Zjednoczenia Narodowego. W okresie międzywojennym był członkiem ZLN, OWP oraz SN[2].

Do 1926 pracował w Ministerstwie Skarbu jako wyższy urzędnik (w 1923 naczelnik wydziału[3]), a następnie w magistracie warszawskim. W latach 30. był administratorem „ABC – Nowiny Codzienne” (kierował działem ogłoszeń, a od maja do grudnia 1938 był członkiem zarządu spółki „ABC”)[2].

Należał do grupy działaczy narodowych, którzy powołali do życia w ONR[4][5][6]. W ramach aktywności w tej organizacji działał w Związku Popierania Polskiego Stanu Posiadania, gdzie podlegał Edwardowi Kemnitzowi[7].

Na początku wojny nawiązał kontakt z „Biurem Politycznym” (komórka, która nadzorowała finanse przekazywane od Rządu RP na obczyźnie), następnie wszedł w skład „Zakonu Narodowego” oraz Komitetu Politycznego Organizacji Polskiej. Stał na czele grupy gospodarczej „Zakonu” oraz wydziału gospodarczego Służby Cywilnej Narodu[2]. W SCN funkcjonowała m.in. Grupa Gospodarcza, gdzie kierował Wydziałem Finansowym[8]. Wcześniej wchodził też w skład zarządu kierującego działaniami Komisariatu Cywilnego (przekształconego następnie w SCN[9]), zaplecza eksperckiego dla Związku Jaszczurczego[10]. W ramach „Biblioteczki Szańca” opublikował w 1941 jako Wacław Górnicki pracę pt. Polska po wojnie[11]. Był pierwszym redaktorem pisma Brygady Świętokrzyskiej „W Marszu i Boju”[2][12].

Po powrocie do Polski został aresztowany w listopadzie 1945 i ponad rok później (10 grudnia 1946) skazany na osiem lat więzienia. Dzięki amnestii wyrok został skrócony o połowę. Do kolejnego aresztowania doszło 14 października 1950 i także wyrokiem wydanym po ponad roku (13 listopada 1951) przez Sąd Wojewódzki m.st. Warszawy skazano go na dożywocie. Z więzienia wyszedł w 1956[2].

2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[3].

Pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 49, grób 45)[13].

Przypisy

  1. ↑ Rafał Sierchuła, Antoni Goerne, w: Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego, tom I (pod redakcją Krzysztofa Kawęckiego), Warszawa 2020, s. 148-153.
  2. ↑ a b c d e W.J. Muszyński, Duch młodych. Organizacja Polska i Obóz Narodowo-Radykalny w latach 1934-1944. Od studenckiej rewolty do konspiracji niepodległościowej, Warszawa 2011, s. 67, przypis nr 25.
  3. ↑ a b Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 24.
  4. ↑ J. Żaryn, „Taniec na linie nad przepaścią”. Organizacja Polska na wychodźstwie i jej łączność z krajem w latach 1945-1955, Warszawa 2011, s. 18.
  5. ↑ Sz. Rudnicki, Ruch Narodowo-Radykalny Falanga, Warszawa 2018, s. 38.
  6. ↑ S. Bojemski, Nim Hitler runie, śmierć komunie! Wywiad antykomunistyczny Narodowych Sił Zbrojnych pod okupacją niemiecką w latach 1942-1945, Warszawa 2018, s. 75.
  7. ↑ W.J. Muszyński, Duch młodych. Organizacja Polska i Obóz Narodowo-Radykalny w latach 1934-1944. Od studenckiej rewolty do konspiracji niepodległościowej, Warszawa 2011, s. 134
  8. ↑ M.M.O. Gniadek-Zieliński, Narodowe Siły Zbrojne 1942-1947, Warszawa 2017, s. 274.
  9. ↑ L. Kulińska, M. Orłowski, R. Sierchuła, Narodowcy. Myśl polityczna i społeczna obozu narodowego w Polsce w latach 1944-1947, Warszawa-Kraków 2001, s. 136.
  10. ↑ S. Bojemski, Nim Hitler runie, śmierć komunie! Wywiad antykomunistyczny Narodowych Sił Zbrojnych pod okupacją niemiecką w latach 1942-1945, Warszawa 2018, s. 54.
  11. ↑ M.M.O. Gniadek-Zieliński, Narodowe Siły Zbrojne 1942-1947, Warszawa 2017, s. 49.
  12. ↑ J. Żaryn, „Taniec na linie nad przepaścią”. Organizacja Polska na wychodźstwie i jej łączność z krajem w latach 1945-1955, Warszawa 2011, s. 30.
  13. ↑ GROBONET - wyszukiwarka osób pochowanych - Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie, wawamlynarska.grobonet.com [dostęp 2020-09-10].