Antoni Iglewski

Antoni Iglewski
Ponar, Vanadi, Kujawiak
Ilustracja
Antoni Iglewski
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia

1 stycznia 1899
Radziejów

Data i miejsce śmierci

27 stycznia 1979
Wrocław

Przebieg służby
Lata służby

przed 19161922, 19391956

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne
Kotwica symbol.svg Armia Krajowa

Formacja

Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowe1.jpg Polska Organizacja Wojskowa

Jednostki

5 Pułk Piechoty Legionów
14 Pułk Piechoty
31 Pułk Piechoty
81 Pułk Piechoty
Oddział II SG
106 DP AK

Stanowiska

komendant Okręgu Białystok ZWZ

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
powstanie wielkopolskie
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi Wielkopolski Krzyż Powstańczy Krzyż Armii Krajowej Krzyż Partyzancki

Antoni Iglewski ps. „Antoni”, „Igła”, „Ponar”, „Suseł”, „Nieczuja”, „Vanadi”, „Kujawiak”, „Mazecki” (ur. 1 stycznia 1899 w Radziejowie, zm. 27 stycznia 1979 we Wrocławiu) – komendant Okręgu Białystok Związku Walki Zbrojnej od sierpnia do października 1940 roku[1].

Członek POW, powstaniec wielkopolski, jeden z żołnierzy oddziałów specjalnych Polskich Sił Zbrojnychcichociemny, w stopniu kolejno porucznika (1943), kapitana (1944), podpułkownika (1957).

Życiorys

Urodził się 1 stycznia 1899 w Radziejowie na Kujawach. W 1916 wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, gdzie pełnił funkcję sekcyjnego w Komendzie Lokalnej Radziejów. Po ukończeniu kursów w 1917 został instruktorem-szkoleniowcem grup bojowych. W sierpniu 1918 stanął na czele oddziału lotnego POW, a trzy miesiące później wstąpił do Wojska Polskiego. Brał udział w powstaniu wielkopolskim, a potem w wojnie polsko-bolszewickiej.

Po wojnie służył w 81 pp w Grodnie. W 1933 odszedł z wojska i został zastępcą kierownika w szefostwie Budownictwa Wojskowego Okręgu Korpusu nr III w Grodnie. Dwa lata później objął stanowisko naczelnika w tamtejszym Zarządzie Miejskim Wydziału Przedsiębiorstw Miejskich. Tuż przed wybuchem II wojny światowej został przydzielony do Oddziału II Sztabu Głównego, gdzie przeszkolono go w zakresie dywersji pozafrontowej w Prusach Wschodnich.

We wrześniu 1939, podczas obrony Grodna dowodził 200 osobowym oddziałem[2]. Po kapitulacji przebywał na terenie Białostocczyzny, gdzie założył organizację „Polska Armia w Kraju – Odcinek Łomża – Grodno”.

Od połowy października 1939 pełnił funkcję zastępcy komendanta Okręgu Białostockiego Służby Zwycięstwu Polski, a później Związku Walki Zbrojnej. Od sierpnia do października 1940 pełnił obowiązki komendanta tego okręgu. Od października był szefem oddziałów I i IV Obszaru nr 2 Białystok.

W czasie inspekcji na Wileńszczyźnie, w połowie października 1940 został aresztowany przez NKWD. Więziony kolejno Białymstoku i Mińsku, trafił ostatecznie na moskiewską Łubiankę. Za „organizowanie antykomunistycznej konspiracji” Najwyższy Sąd Wojenny NKWD skazał go w czerwcu 1941 na karę śmierci.

Zwolniony na mocy układu Sikorski–Majski, w sierpniu 1941 znalazł się w Armii gen. Andersa, gdzie został szefem kancelarii Naczelnego Dowództwa. Po przerzuceniu do Wielkiej Brytanii w lutym 1942 rozpoczął służbę w Polskich Siłach Zbrojnych. Przeszedł przeszkolenie w zakresie działań na tyłach wroga.

Zrzucony w nocy z 17 na 18 lutego 1943 na teren kraju[a]. Po krótkim okresie przygotowawczym został skierowany przez gen. Grota-Roweckiego do pracy w komendzie Okręgu Armii Krajowej Kraków. Następnie został szefem dywersji i partyzantki Inspektoratu rejonowego „Maria” (Obwody Miechów, Olkusz, Pińczów). W marcu 1943 zorganizował pierwszy w inspektoracie oddział partyzancki „Skrzetuski”.

Pod koniec lipca 1944 brał udział w walkach o utworzenie, a następnie utrzymanie terenu tzw. Rzeczypospolitej Kazimiersko-Proszowickiej.

W sierpniu 1944 został dowódcą samodzielnego partyzanckiego baonu szturmowego „Suszarnia” 106 Dywizji AK. Był jednocześnie zastępcą dowódcy 106 Dywizji AK. Jego oddział przeprowadził 184 wypady zbrojne, przeprowadzając likwidacje konfidentów i gestapowców.

Po wojnie działał w konspiracyjnej organizacji „NIE”, Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj i Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość”.

Po ujawnieniu się w październiku 1945 mieszkał kolejno w Gdyni, Gdańsku i Wrocławiu. W grudniu 1948 został aresztowany przez tamtejszą bezpiekę i wywieziony do Krakowa. Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego z 1953 został skazany na 8 lat więzienia. Na wolność wyszedł w 1956 na mocy amnestii.

Aktywnie udzielał się w środowisku Spadochroniarzy Cichociemnych. Napisał biografię pt. PONAR – Wspomnienia z lat 1939-1945, wydaną w 2012 r. i kilka artykułów do „Wojskowego Przeglądu Historycznego”. Był żonaty z Marią z Ulatowskich (1901–1975), urzędniczką. Dzieci nie miał.

Pochowany na Cmentarzu Parafialnym w Radziejowie.

Odznaczenia i ordery

Uwagi

  1. Operacja lotnicza „Wall”; dowódca kpt. naw. Mieczysław Kuźmicki; Ekipa XXI – zespół 2.

Galeria

Przypisy

  1. Armia Krajowa - szkice z dziejów Sił Zbrojnych Polskiego Państwa Podziemnego, pod redakcją Krzysztofa Komorowskiego, Warszawa 1999, s. 414.
  2. Anna Zechenter, IPN Kraków: Kresowe Westerplatte. NaszDziennik.pl, 17 września 2013.
  3. Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 421.

Bibliografia

  • Cichociemny z Radziejowa, Tekst i foto: Mirosław Kowalski, na podstawie pierwszego opracowania życiorysu radziejowskiego Cichociemnego autorstwa Przemysława Tomczaka, który ukazał się na łamach „Kroniki-Gazety radziejowskiej” nr 4 z 1997 r.
  • Cichociemni

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Poland badge.jpg
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
POL Krzyż Partyzancki BAR.svg
Baretka: Krzyż Partyzancki
Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowe1.jpg
Autor: Olerys, Licencja: CC BY-SA 3.0
Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowe
Antoni Iglewski.jpg
Autor: Ze zbiorów Szymona Szynkowskiego - za zgodą właściciela., Licencja: CC BY-SA 3.0
Antoni Iglewski (1899 - 1979) - członek POW, powstaniec wielkopolski, cichociemny.
04 Przebudowany grób Ponara 010.jpg
Autor: Szymon Szynkowski, Licencja: CC BY 3.0
Antoni Iglewski - polish special forces officer of World War II. Grave in Radziejow (Poland)
POL Krzyż Armii Krajowej BAR.svg
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
01 Miechów-15.08.1999r.-odsłonięcie tablicy.jpg
Autor: Szymon Szynkowski, Licencja: CC BY 3.0
Antoni Iglewski - Polish special forces officer of World War II. Memory plaque opening, Miechow (Poland) 15.08.1999.
02 Ponar tablica Miechów.jpg
Autor: Szymon Szynkowski, Licencja: CC BY 3.0
Antoni Iglewski - Polish special forces officer of World War II. Memory plaque, Miechow (Poland)
PL Epolet kpt.svg
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
03 Ponar tablica Radziejów.JPG
Autor: Flakon9, Licencja: CC BY-SA 3.0
Antoni Iglewski - polish special forces officer of World War II. Memory plaque in Radziejow (Poland)
Kotwica symbol.svg
Autor: Liftarn, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kotwica symbol
POL Wielkopolski Krzyż Powstańczy BAR.svg
Baretka: Wielkopolski Krzyż Powstańczy