Antoni Janik
| Pełne imię i nazwisko | Werner Richard Janik | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 15 kwietnia 1920 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Data i miejsce śmierci | 7 sierpnia 2003 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Wzrost | 180 cm | ||||||||||||||||||||||||||||
| Pozycja | |||||||||||||||||||||||||||||
| Kariera juniorska | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Kariera seniorska | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Kariera reprezentacyjna | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Kariera trenerska | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
Antoni Janik (ur. 15 kwietnia 1920 w Hindenburg O.S. jako Werner Richard Janik[1], zm. 7 sierpnia 2003 w Wormacji) – śląski piłkarz grający na pozycji bramkarza, wicemistrz Polski, reprezentant Polski i Śląska, z Germanią Königshütte trzykrotny mistrz Górnego Śląska, uczestnik rozgrywek o mistrzostwo i Puchar Niemiec.
W pierwszej lidze grał w AKS Chorzów, pierwsze spotkanie seniorskie rozegrał w 1936 o wejście do Ligi. Debiutował w reprezentacji Polski 31 sierpnia 1947 w Pradze w meczu z Czechosłowacją. Po zakończeniu kariery został trenerem[2]. Po wyjeździe z Górnego Śląska w 1977 przeniósł się do Nadrenii-Palatynatu (Wormacja).
Życiorys
Urodził się w niemiecko-górnośląskiej rodzinie urzędniczej, ojciec był inspektorem (dyrektorem) szpitali spółki brackiej, miał trzech braci. Po podziale Górnego Śląska jego rodzina znalazła się wpierw w Mysłowicach, a w 1928 w Królewskiej Hucie, gdzie uczęszczał do gimnazjum i uczył się zawodu technika dentystycznego. W tym czasie zaczął grać w AKS.
W 1941 rozpoczął ochotniczo służbę wojskową w niemieckiej marynarce wojennej, która trwała do zakończenia II wojny światowej (Kilonia, Wiedeń, Sofia, Grecja, Jugosławia). Równocześnie regularnie grał w Germanii Königshütte (dawnym AKS), otrzymując urlopy okolicznościowe na ważniejsze mecze mistrzowskie i pucharowe.
Po kapitulacji dostał się w 1945 w północnych Niemczech do niewoli brytyjskiej, skąd w styczniu 1946, jako jedyny z rodziny wrócił do rodziców na Górny Śląsk aby wspomagać matkę, która po wejściu Armii Czerwonej została samotna, ponieważ ojca, za rzekomą przynależność do SA wtrącono do więzienia.
Kontynuował też grę w AKS. W 1947 zmienił barwy klubowe, przechodząc do katowickiej Pogoni. Ówczesny selekcjoner reprezentacji, Zygmunt Alfus, uczęszczający regularnie na mecze ligowe Pogoni, dostrzegł jego talent i umiejętności, powołując go w tymże roku do kadry na mecz z Czechosłowacją w Pradze, w którym to spotkaniu zadebiutował w reprezentacji, przepuszczając sześć goli, ale też chroniąc drużynę od dużo wyższej porażki. Do jednego z jego najlepszych występów w reprezentacji należało zwycięstwo nad dużo wtedy wyżej notowaną Czechosłowacją 18 kwietnia 1948 w Warszawie (3:1), po którym kibice znieśli go na ramionach z boiska. W tym okresie był jedynym kadrowiczem, który nie grał w pierwszej lidze.
W grudniu 1948 zmienił stan cywilny, poślubiając poznaną wcześniej sekretarkę Śląskiego Związku Piłki Nożnej, Elisabeth z domu Kania. Przed ślubem władze urzędu wymusiły zmianę jego imion z metrykalnych Werner Richard na Antoni, uważając je za niemieckie i grożąc nieudzieleniem ślubu[1].
Od 1949 do końca swej kariery sportowej występował znów w AKS przemianowanym na Budowlanych.
Po zakończeniu kariery piłkarskiej i ukończeniu kursu trenera piłki nożnej na krakowskiej AWF łączył pracę zawodową z funkcją trenera w różnych klubach na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim.
W latach 1955 i 1957 urodziło się mu dwóch synów, Christian i Jan.
Po śmierci rodziców pod koniec lat 60. zaczął starać się wraz z rodziną o stały wyjazd do Republiki Federalnej Niemiec, gdzie od czasu zakończenia II wojny światowej mieszkali jego bracia. Od tego momentu nasiliły się represje polskich władz wobec jego osoby i rodziny, m.in. został zwolniony z pracy.
Po wieloletnich staraniach, na początku 1977 otrzymał wraz z rodziną zezwolenie na przesiedlenie się do Niemiec, co wiązało się z pozbawieniem (wraz z rodziną) polskiego obywatelstwa. 27 marca 1977 opuścił na zawsze wspólnie z rodziną Górny Śląsk osiedlając się po krótkim pobycie w Kaiserslautern, w Wormacji nad Renem. Podjął tam pracę w wyuczonym zawodzie technika dentystycznego na uniwersytecie w Moguncji.
W 1985 przeszedł na emeryturę. Doczekał się jednej wnuczki. Po transformacji w Polsce parokrotnie odwiedził Górny Śląsk. W wieku 83 lat po krótkiej i ciężkiej chorobie zmarł w Wormacji, gdzie został pochowany na miejscowym cmentarzu komunalnym.
Mecze w reprezentacji
| 31 sierpnia 1947 | Praga, | Czechosłowacja – Polska | 6:3 (1:0) | |
| 14 września 1947 | Stockholm, | Szwecja – Polska | 5:4 (3:2) | |
| 17 września 1947 | Helsinki, | Finlandia – Polska | 1:4 (1:1) | |
| 4 kwietnia 1948 | Sofia, | Bułgaria – Polska | 1:1 (1:1) | |
| 18 kwietnia 1948 | Warszawa, | Polska – Czechosłowacja | 3:1 (2:0) | |
| 25 sierpnia 1948 | Warszawa, | Polska – Jugosławia | 0:1 (0:0) | |
| 19 września 1948 | Warszawa, | Polska – Węgry | 2:6 (1:3) |
Literatura
- encykl. piłkarska FUJI, m.in. KSIĘGA PAMIĄTKOWA "75 lat OZPN KATOWICE" 1920-1995, LUDZIE HISTORIA FAKTY, wyd. GiA katowice 1996, (ISBN 83-902751-7-1)
- encyklopedia piłkarska FUJI, BIAŁO-CZERWONI, tom XIV (ISBN 83-902751-4-7)
- almanach KAW, Józef Hałys "Polska piłka nożna"
- T. Maliszewski, M. Szymkowiak "na stadionach piłkarskich"
- St. Grzegorczyk "piłka nożna, 1919-1979, ludzie mecze drużyny"
- Z. Dobrowolny, J. Jeleń ..., "liga gra po czterdziestce, ... i po pięćdziesiątce", wyd. Sport i Turystyka (ISBN 83-217-2657-7)
- "Górnoślązacy w polskiej i niemieckiej reprezentacji narodowej w piłce nożnej – wczoraj i dziś. Sport i polityka na Górnym Śląsku w XX wieku", wyd. Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit, Gliwice-Opole 2006, (ISBN 83-60470-02-2)
- Fußball-Chronik, Fußball in Schlesien 1900/01-1932/33, Ergebnisse und Tabellen aus den höchsten Ligen des Südostdeutschen Fußballverbandes und der Einzelverbände der Region, wyd. DSfFS e. V.
- Paul Rother "Chronik der Stadt Königshütte Oberschlesien" Laumann Verlag Dülmen, (ISBN 3-87466-193-8)
- Thomas Urban, Czarny orzeł, biały orzeł: Piłkarze w trybach polityki, 2012, ISBN 978-83-7164-727-7
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Odpis aktu urodzenia (621/1920/I) z orzeczeniem: Zabrze, dnia 2 stycznia 1951 r. Orzeczeniem Starosty Powiatowego Katowickiego w Katowicach z dnia 23.2.1949 r. Nr A 23/I/131/49 zmieniono imiona obok naprowadzonemu z "Werner Ryszard" na "Antoni" Urzędnik Stanu Cywilnego /-/ podpis nieczytelny Zabrze dnia 14.2.1977 r. Kierownik USC z upoważnienia Irena Krężel.
- ↑ absolwenci kursu trenera piłki nożnej II klasy na AWF-ie Kraków w r. 1961
Bibliografia
Media użyte na tej stronie
Pictograms of Olympic sports - Football. This is unofficial sample picture. Images of official Olympic pictograms for 1948 Summer Olympics and all Summer Olympics since 1964 can be found in corresponding Official Reports.
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).