Antoni Jawornicki

Antoni Aleksander Jawornicki
Data i miejsce urodzenia	20 grudnia 1886 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	19 czerwca 1950 ; Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	architektura, urbanistyka

Antoni Aleksander Jawornicki (ur. 20 grudnia 1886 w Warszawie, zm. 19 czerwca 1950, tamże) – polski architekt i urbanista, członek TUP oraz warszawskiego oddziału SARP^[1].

Życiorys

Antoni Jawornicki uczył się w męskim V Rządowym Gimnazjum Filologicznym w Warszawie oraz w Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego przy ul. Smolnej (późn. XVIII LO im. Jana Zamoyskiego). Następnie ukończył studia malarskie w Monachium^[1], a w 1911 ukończył studia na École spéciale d’architecture(fr.) w Paryżu. Następnie odbywał praktykę zawodową w pracowni architekta Auguste Perreta^[2]. Po powrocie do Warszawy w 1913 pracował jako architekt przy budowie hotelu Polonia oraz przebudowie hotelu Europejskiego. W okresie niemieckiej okupacji w trakcie I wojny światowej działał w Straży Obywatelskiej. Od 1917 pracował w Biurze Regulacji i Pomiarów, tworząc plany zagospodarowania przestrzennego dla Warszawy. W 1917 podjął również pracę w Katedrze Budownictwa Miejskiego^[1], Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, w której pracował do 1928^[3], oraz kierował Wydziałem Urbanistyki miasta stołecznego Warszawy. W 1920 zaciągnął się na ochotnika do Wojska Polskiego^[2]. W 1923 został współzałożycielem Towarzystwa Urbanistów Polskich, którego został również członkiem. W 1929 działał jako członek Komisji Rewizyjnej TUP^[4].

W 1932 wraz z rzeźbiarzem Edwardem Wittigiem zrealizował pomnika Lotnika, Jawornicki opracował cokół i otoczenie pomnika na placu Unii Lubelskiej^[2]. W 1938 pracował również jako sędzia konkursowy Stowarzyszenia Architektów Polskich^[4]. W trakcie II wojny światowej podczas powstania warszawskiego Jaworniccy wyjechali z Warszawy do Żdżar, a ich dom został zniszczony. Antonii Jawornicki powrócił do miasta po wojnie^[2] i rozpoczął pracę w Biurze Odbudowy Stolicy^[4], w którym zajął się m.in.: odbudową Pałacu Namiestnikowskiego, zaprojektował odbudowę Hotelu Europejskiego, a także zaprojektował kościół w Pytach. Dom Jawornickiego przy Górnośląskiej został odbudowany w latach 1948–1950 i częściowo zwrócony jemu i jego rodzinie^[2].

Życie prywatne

Antoni Jawornicki był synem Adama Jawornickiego i Ludwiki z domu Mac Rot. W 1912 poślubił Leokadię Radziszewską, z którą miał 2 córki: Hannę i Marię Magdalenę^[1]. Jaworniccy mieszkali przy ul. Górnośląskiej 20 (obecnie ul. Myśliwieckiej 16) w Warszawie^[2].

Antoni Jawornicki zmarł 19 grudnia 1950 i został pochowany na cmentarzu w Pyrach^[2].

Realizacje

Wśród realizacji Jawornickiego znalazły się przede wszystkim obiekty i przekształcenia urbanistyczne w Warszawie. Niemniej niektóre jego budynki jego autorstwa zlokalizowane są w Poznaniu, ponadto zaprojektował również kąpielisko na Helu oraz miasta ogrody.

Miasta ogrody

Antonii Jawornicki specjalizował się w projektowaniu miast ogrodów, wśród nich, zaprojektował poniższe osiedla i miejscowości:

Budynki

Gmach Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych przy ul. Kopernika 36/40, Warszawa^[2],
Szpital Praski pw. Przemienienia Pańskiego w Warszawie^[5],
Domy w Kolonii Lubeckiego, Warszawa (1924–1926)^[4],
Gmach YMCA przy ul. Konopnickiej 6, Warszawa (1929–1939),
Budynek Banku Cukrownictwa przy ul. Karowej 20^[2], Warszawa (po 1930) – współautor: Juliusz Nagórski,
Dom Podoficerski FKW, ul. Puławska 4/6/8, Warszawa (1932)^[4],
Budynek Stacji Filtrów Pośpiesznych, ul. Koszykowa 81, Warszawa (1933)^[2],
Kościół w Pyrach (1948)^[1].

Inne realizacje

Kolonia Profesorska – willowe osiedle Spółdzielni Mieszkaniowej Profesorów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej,
Rozbudowa placu św. Floriana na Pradze w Warszawie,
Plan regulacyjny Poznania,
Aleja lipowa wzdłuż ul. Żwirki i Wigury (1925)^[2],
Rozbudowa placu Teatralnego w Warszawie (1927)^[4],
Projekt osiedla na Żoliborzu (1931)^[1],
Rozbudowa placu Saskiego w Warszawie (1935, obecnie plac Józefa Piłsudskiego)^[4],
Projekt przebicia ul. Marszałkowskiej przez Ogród Saski do pl. Żelaznej Bramy i ul. Żabiej (1948)^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MałgorzataM. Wittels MałgorzataM., Antoni Jawornicki, „Podkowiański Magazyn Kulturalny” (49–50), podkowianskimagazyn.pl, 2006 [dostęp 2022-01-14] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Antoni Aleksander Jawornicki, Towarzystwo Przyjaciół Miasta Ogrodu Podkowa Leśna [dostęp 2022-01-14] (pol.).
↑ Jawornicki Antoni Aleksander, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-01-14] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g In memoriam – Pamięci Architektów Polskich – Antoni Aleksander Jawornicki, Stowarzyszenie Architektów Polskich [dostęp 2022-01-14] .
↑ ZbigniewZ. Michalczyk ZbigniewZ., AndrzejA. Sołtan AndrzejA., Odkrywanie warszawskiej Pragi: 360-lecie nadania praw miejskich, wyd. Wyd. 1, Warszawa: Fundacja Hereditas, 2008, ISBN 978-83-927791-1-7, OCLC 644023224 [dostęp 2022-01-14] .

[:2-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f MałgorzataM. Wittels MałgorzataM., Antoni Jawornicki, „Podkowiański Magazyn Kulturalny” (49–50), podkowianskimagazyn.pl, 2006 [dostęp 2022-01-14] .

[:3-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Antoni Aleksander Jawornicki, Towarzystwo Przyjaciół Miasta Ogrodu Podkowa Leśna [dostęp 2022-01-14] (pol.).

[:0-3] Jawornicki Antoni Aleksander, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-01-14] .

[:1-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g In memoriam – Pamięci Architektów Polskich – Antoni Aleksander Jawornicki, Stowarzyszenie Architektów Polskich [dostęp 2022-01-14] .

[5] ZbigniewZ. Michalczyk ZbigniewZ., AndrzejA. Sołtan AndrzejA., Odkrywanie warszawskiej Pragi: 360-lecie nadania praw miejskich, wyd. Wyd. 1, Warszawa: Fundacja Hereditas, 2008, ISBN 978-83-927791-1-7, OCLC 644023224 [dostęp 2022-01-14] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne