Antoni Kasprowicz

Antoni Kasprowicz

Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1908 Łódź
Data śmierci	16 grudnia 1981
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	poezja, proza
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Miasta Łodzi (1975)

Tablica upamiętniająca Antoniego Kasprowicza na budynku przy ul. Lokatorskiej 11 w Łodzi

Antoni Kasprowicz (12 kwietnia 1908 w Łodzi^[1], zm. 16 grudnia 1981^[2]) – polski poeta i prozaik, autor tekstów o tematyce robotniczej.

Życiorys

Kasprowicz wychował się na widzewskim osiedlu Szlezyng^[1] (Ślązaki)^[3]. Pochodził z rodziny robotniczej – jego rodzice byli tkaczami. Kasprowicz ukończył 4 klasy szkoły powszechnej. W młodym wieku podejmował się dorywczych prac takich jak: goniec, pomocnik malarza, rysownik w ekipach wykopaliskowych Muzeum Archeologicznego jednocześnie samodzielnie nadrabiając materiał z podręczników szkolnych co pozwoliło mu na zostanie uczniem wieczorowego Gimnazjum Handlowego^[1].

W latach 20. XX w. Kasprowicz pisał reportaże, popularyzatorskie szkice (m.in. o Adamie Mickiewiczu, Adamie Asnyku i Marii Konopnickiej). W 1927 został opublikowany jego pierwszy wiersz w czasopiśmie „Hasło Łódzkie”. W latach 20. XX w. opublikował również cykl reportaży: „Tydzień w życiu bezrobotnego”, „Tkacze”, „Dzielnica”, „Strycharze”. W 1935, dzięki mecenatowi Mieczysława Jastruna opublikował debiutancki tom wierszy „Słońce za murem”. W 1937 opublikował drugi tom „Chwasty płonące”, a w 1939 trzeci – „Flet czarodziejski”. W 20-leciu międzywojennym był również uczestnikiem wieczorów poetyckich oraz autorem audycji radiowych^[1] reżyserowanych przez Jerzego Ronarda Bujańskiego, takich jak: „Podróże w inny świat” (1936), „Kiepskie czasy” (1936), „Niesiemy pomoc, węgiel i chleb” (1936), a także „Wesele na przedmieściu” (1937)^[4]. Ponadto bywał zaangażowany był w protesty robotnicze^[5] oraz pracował dorywczo jako urzędnik w Wojewódzkim Biurze Funduszu Pomocy Bezrobotnym^[1].

31 sierpnia 1939 został prewencyjnie aresztowany. Uciekł po kilku dniach w trakcie bombardowania gdy był przewożony pociągiem do Berezy Kartuskiej. Następnie wraz z grupą uciekinierów został schwytany przez Niemców i wysłany na roboty przymusowe w Prusach Wschodnich^[1], do Konzentrationslager Memel w Kłajpedzie^[5]. Pod koniec wojny uciekł do Wilna, gdzie podjął pracę nauczyciela w progimnazjum, a następnie powrócił do wyzwolonej Łodzi, gdzie podjął pracę kierownika wydziału propagandy w rozgłośni Polskiego Radia, a następnie inspektora w Centrali Tekstylnej i inspektora w Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS^[1].

W 1957 opublikował tom poezji pt. „Poemat Łódzki”^[2], który został doceniony m.in. przez Władysława Broniewskiego, opisując go w następujący sposób:

W latach 60 i 70. XX w. Kasprowicz opublikował szereg tomików wierszy oraz prozy: „Wiersze wybrane” (1961)^[5] „Złodzieje owoców” (1964), „Pod kwitnącym kasztanem” (1966), „W cieniu Oriona” (1967), „Dzielnica plebejuszów” (1971), „Opowiadania łódzkie” (1972), „Ich dzień powszedni” (1977)^[1][2]. Zmarł 16 grudnia 1981^[2].

Tematyka utworów

Antoni Kasprowicz w swojej poezji poruszał tematykę biedy, bezrobocia, pracy tkaczy, życia ubogiej warstwy żydowskiej^[5], starć robotników z policją^[2]. Ukazywał łódzkich fabrykantów jako dręczycieli^[5]. Kasprowicz w swoich dziełach używał m.in. określeń gwarowych – z czasem miał zostać zmuszony do zaprzestania korzystania z gwary, co miało wynikać z polityki państwa polskiego w okresie PRL-u, która promowała poprawność językową^[5].

Nagrody i odznaczenia

• Nagroda Miasta Łodzi za całokształt twórczości i działalności literackiej (1976)^[6],
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal 30-lecia Polski Ludowej,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Nagroda Towarzystwa Przyjaciół Łodzi^[1].

Upamiętnienie

Oddział Łódzki Związku Literatów Polskich ufundował tablicę upamiętniającą Antoniego Kasprowicza. Została wmurowana w ścianę budynku ul. Lokatorskiej 11 w Łodzi na osiedlu Towarzystwa Spółdzielczego „Lokator” ^[2], gdzie Kasprowicz mieszkał. Tablica zawiera treść:

Przypisy