Antoni Pieczerski

Święty
Antoni Pieczerski

Antypas

święty mnich
Ikona ze św. Antonim Pieczerskim.
Data i miejsce urodzenia	ok. 963-983 Lubecz
Data i miejsce śmierci	10 lipca lub 27 maja Kijów
Czczony przez	Kościół katolicki Cerkiew prawosławną
Wspomnienie	7 maja (rzymskokatolicy za Martyrologium Rzymskim), 10/23 lipca, 2/15 września, 28 września/11 października

Antoni Pieczerski, również Antoni Kijowsko-Pieczerski, cs. Prepodobnyj Antonij Pieczerskij, Kijewskij, naczalnik wsiech russkich monachow (ur. ok. 963 lub 983^[1] w Lubeczy koło Czernihowa, zm. 10 lipca^[1] lub 27 maja 1073 w Kijowie) – założyciel Ławry Peczerskiej, święty mnich (cs. prepodobnyj), asceta, pustelnik, święty Kościoła prawosławnego i Kościoła katolickiego.

Życie

Św. Antoni Pieczerski, wejście do jaskini w Lubeczu (2012) G.Jerszow

Informacje o życiu św. Antoniego pochodzą z Powieści minionych lat (ok. 1051) oraz z Żywota św. Teodozjusza Pieczerskiego z XII wieku. W latach 70. lub 80. XI w. powstał żywot samego Antoniego, który był znany jeszcze w XIII w., następnie jednak zaginął, a jego treść znana jest fragmentarycznie^[2].

Według wymienionych źródeł, Antoni Pieczerski nosił imię świeckie Antip i był synem bojara z Lubecza. W młodości odkrył w sobie zamiłowanie do życia pustelniczego^[3]. Udał się do Kijowa, gdzie zamieszkał w pieczarze zajmowanej przez mnicha Hilariona przed wyborem na metropolitę kijowskiego. Następnie opuścił Ruś i wyjechał na Athos (wersję taką przekazywał zaginiony żywot) lub tylko do Bułgarii^[2].

Do Kijowa wrócił najpewniej ok. 1032 i zamieszkał w pieczarze nad Dnieprem, prowadząc surowe życie ascetyczne. Szybko zaczęli przyłączać się do niego uczniowie. Gdy było ich dwunastu, Antoni wyznaczył na przełożonego wspólnoty mnicha Warłaama, sam zaś kontynuował życie pustelnicze w pieczarze, której nie opuszczał przez kolejne 40 lat, nadal jednak udzielał duchowych rad i pouczeń^[2].

Tak założono Monaster Kijowsko-Pieczerski, zwany później Ławrą Peczerską. Jej główny założyciel św. Antoni rozpoczął nowy nurt w życiu mniszym nacechowany nieustanną pracą, wstrzemięźliwością, umartwianiem ciała, czuwaniem i modlitwą.

Antoni uprosił księcia kijowskiego, aby podarował wspólnocie całą górę, dzięki czemu w okresie późniejszym mogła tu powstać ławra. Po ustąpieniu Warłaama, starzec wyznaczył na jego następcę św. Teodozego Kijowsko-Pieczerskiego.

Święty Antoni Kijowsko-Pieczerski posiadał dar czynienia cudów. Jego modlitwy sprawiały, że licznie przybywający chorzy otrzymywali uzdrowienie.

Zmarł w wieku dziewięćdziesięciu lat. Jego ciało pogrzebano w Ławrze Kijowsko-Pieczerskiej. Uważany jest za ojca życia monastycznego na Rusi.

Kult

Jego kult nie ogranicza się jednak tylko do słowiańskiego obszaru kulturowego. Uważany jest za jednego z największych ruskich świętych. Wspominany jest również przez katolickich wyznawców.

Dzień obchodów

Wspomnienie liturgiczne w Kościele greckokatolickim i prawosławnym, z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego, obchodzone jest:

• 10/23 lipca^[a], tj. 23 lipca według kalendarza gregoriańskiego,
• 2/15 września (ze św. Teodozym Kijowsko-Pieczerskim), tj. 15 września,
• 28 września/11 października, tj. 11 października (Sobór Świętych Kijowsko-Pieczerskich Spoczywających w Bliższych Pieczarach).

Rzymskokatolicy wspominają św. Antoniego 7 maja za Martyrologium Rzymskim^[1].

Ikonografia

W ikonografii święty ukazywany jest w szatach mnicha wielkiej schimy, zwykle z prawą ręką uniesioną na znak błogosławieństwa. Ma długą, siwą brodę, rozdwajającą się na końcu. Przeważnie w lewej ręce trzyma rozwinięty zwój ze słowami pouczenia. Przedstawiany jest też na ikonie „Soboru świętych Kijowsko-Pieczerskich” oraz ze św. Teodozym Kijowsko-Pieczerskim, m.in. na Kijowsko-Pieczerskiej Ikonie Matki Bożej, gdzie stoją po obu stronach tronu, na którym zasiada Bogurodzica z Dzieciątkiem. Na tym obrazie Antoni trzyma zwój z napisem: Panie, niech na miejscu tym spocznie błogosławieństwo Świętej Góry Atos.

Zobacz też

• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• mnich Antoni Kijowsko-Pieczerski na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)

Linki zewnętrzne

• Św. Antoni Pieczerski na stronie unitów