Antoni Stamirowski

Antoni Jan Franciszek Ligęza-Stamirowski (ur. 16 maja 1863 w Kurzeszynie, zm. 30 sierpnia 1938 w Młocinach) – przewodniczący Głównego Komitetu Obywatelskiego (pełniącego funkcję magistratu Łodzi po wybuchu I wojny światowej i ucieczce prezydenta miasta) od grudnia 1914 roku do 30 kwietnia roku 1915, założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku[1].

Życiorys

Syn Józefa - powstańca listopadowego i styczniowego i Józefy ze Smoleńskich. Ukończył w Warszawie Szkołę Handlową Kronenberga, studiował za granicą[2]. Przed 1900 rokiem, wspólnie z Wilhelmem Hordliczką prowadził dom agenturowy przy ulicy Średniej 21 w Łodzi. W 1905 roku utrzymywali oni biuro i ma­gazyn w dawnych składach firmy Schlössera przy ulicy Piotrkowskiej 150. Przed 1909 rokiem Dom Handlowy Hordliczka i Stamirowski stał się przed­stawicielstwem Towarzystwa Akcyjnego "Siemens & Halske" z siedzibą w Petersburgu i Berlinie (jako reprezentacja filii warszawskiej), zakładów "Siemens & Schuckert" z siedzibą w Berlinie oraz Zgorzeleckiej Fabryki Maszyn, Fabryki Kotłów C. i L. Steinmuller oraz Towarzystwa Ubezpiecze­niowego "Rossija".
Ich firma wykonywała wszelkie urządzenia wchodzące w zakres elektrotechniki (instalacje oświetleniowe, energetyczne, elektro­chemiczne, telefoniczne i telegraficzne, sygnalizacje przeciwpożarowe, urządzenia elektromedyczne, instalacje zasilane prądem z elektrowni łó­dzkiej, także prowadziła sprzedaż wodomierzy i pirometrów, chemikaliów, krochmali, papieru opatrunkowego, tektury żakardowskiej i introligatorskiej, smarów i innych materiałów).

Przed I wojną światową firma "Siemens" pod kierownictwem A. Stamirowskiego założyła w Łodzi Towarzystwo Akcyjne "Polskie Zakłady Elektrotechniczne Siemens" z siedzibą dyrekcji głównej i miejscowego oddziału w Łodzi w gmachu własnym przy ulicy Piotrkowskiej 96. Z jego inicjatywy niemieccy właściciele firmy zdecydowali się wyodrębnić 3 oddziały - w War­szawie, Łodzi i Sosnowcu jako odrębne towarzystwa akcyjne (wszystkie pod jego dyrekcją), ściśle uzależnione od Berlina i Petersburga, ale jednak mające markę polską (obsada kierownictwa była całkowicie polska).
W dalszym ciągu utrzymywał w Łodzi wspólnie z Hordliczką własną firmę elektrotech­niczną. Miał opinię znakomitego akwizytora pozyskującego wielu klientów dla "Siemensa" dając mu poważną przewagę nad główną konkurencją, firmą AEG. Uważany był za człowieka o wielkiej kulturze osobistej, wytwornych manierach i osobę o dużych zaletach towarzyskich. Był ogromnie popularny w latach I wojny światowej, pełnił przez kilka miesięcy stanowisko prze­wodniczącego GKO w Łodzi.

W 1920 roku 57 letni Antoni zaciągnął się do wojska i służył w 3 dywizjonie 1 p.a.p biorąc udział w zdobyciu Wilna. Został awansowany do stopnia podchorążego i otrzymał Krzyż Walecznych[2].
Udzielał się społecznie - w 1903 roku był współzałożycielem, a także wieloletnim prezesem, Polskiego Towarzystwa Teatralnego w Łodzi, skarbnikiem Oddziału Łódzkiego Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego członkiem Rady Głównej Opiekuńczej w Warszawie i prze­wodniczącym Łódzkiej Okręgowej Rady Opiekuńczej. Sprawował również funkcję wiceprezesa (reprezentującego Warszawę) Okręgowego Towarzystwa Rolniczego w Łodzi, działał w Komitecie Reprezentantów Zgromadzenia Kupców miasta Łodzi.

Po I wojnie światowej, jako naczelny dyrektor PZE "Siemens" koordynował prace przy tworzeniu polskiego towarzystwa "Siła i Światło" (akt organizacyjny tej spółki - 5 grudnia 1918 roku - była to pierwsza spółka akcyjna założona w niepodległej Polsce). A. Stamirowski był członkiem tej spółki i członkiem jej rady nadzorczej[3]. Spółka między innymi dzięki jego staraniom stała się w ciągu 1919 roku wyłącznym dysponentem dwóch wielkiej wagi ośrodków energetycznych - elektrowni w Pruszkowie i w Warszawie. Z jego inicjatywy powstała Spółka Akcyjna "Elektrobank" w Warszawie.

Pod koniec życia zamieszkał w Młocinach, gdzie pełnił funkcję sołtysa i prezesa Towarzystwa Młocin[2]. Tam zmarł 30 sierpnia 1938 roku[4].

W 1938 pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[5].

Przypisy

  1. Deklaracja programowa. [Inc.:] Polska jako naród ani na chwilę nie przestawała istnieć [...] : 28 czerwca 1922 r. / [Unia Narodowo-Państwowa]
  2. a b c Antoni Ligęza-Stamirowski, „Kurier Warszawski” (nr 255), 17 września 1938, s. 9.
  3. Nowa potencja 90-latki, przeglad-techniczny.pl [dostęp 2020-01-03].
  4. Ś. P. Antoni Ligęza- Stamirowski, „Republika” (nr 244), 6 września 1938, s. 9.
  5. 10 listopada 1938 „za zasługi na polu pracy społecznej” M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592

Media użyte na tej stronie