Antoni Więckowski

Antoni Stanisław Więckowski

Tablica pamiątkowa na kamienicy przy ul. S. Więckowskiego 1 w Łodzi
pułkownik lekarz
Data i miejsce urodzenia	12 czerwca 1882 Barchów, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	31 grudnia 1942 Auschwitz-Birkenau, Generalne Gubernatorstwo, III Rzesza
Przebieg służby
Lata służby	1915–1935
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	4 Szpital Okręgowy Dowództwo Okręgu Korpusu Nr IV
Stanowiska	komendant szpitala szef sanitarny
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Antoni Stanisław Więckowski^[a] (ur. 12 czerwca 1882 w Barchowie, zm. 31 grudnia 1942 w Auschwitz-Birkenau) – pułkownik lekarz Wojska Polskiego, polityk, działacz społeczny i niepodległościowy związany z Łodzią.

Życiorys

Urodził się 12 czerwca 1882 w Barchowie jako syn Konstantego^[1]. W 1905 rozpoczął działalność społeczną, wstępując do Polskiej Partii Socjalistycznej. W 1914, po wkroczeniu Legionów Polskich do Łodzi, współpracował przy wydawaniu „Łodzianina”, organu prasowego PPS^[2]. Od 1915 służył w Legionach jako lekarz adiutant Józefa Piłsudskiego^[3].

W listopadzie 1918 został komendantem Szpitala Okręgowego w Łodzi. Równocześnie sprawował funkcję naczelnego lekarza VI Okręgu Wojskowego, naczelnego lekarza załogi miasta Łodzi i naczelnego lekarza 28 Pułku Piechoty „Dzieci Łódzkich”. W maju 1919 objął obowiązki komendanta Szpitala Polowego Nr 402 i w następnym miesiącu wyjechał na front^[4]. Po zakończeniu wojny z bolszewikami kierował pracą Wydziału Superrewizyjno-Inwalidzkiego w Szefostwie Sanitarnym Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi. W 1921 był jednym z inicjatorów utworzenia Społecznego Polskiego Gimnazjum Męskiego w Łodzi^[5] oraz jednym z założycieli Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela w Łodzi. W czerwcu 1930 został przesunięty w 4 Szpitalu Okręgowym w Łodzi ze stanowiska starszego ordynatora na stanowisko komendanta szpitala^[6]. W czerwcu 1934 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IV na stanowisko szefa sanitarnego^[7]. 30 listopada 1935 został przeniesiony w stan spoczynku.

W latach 1935–1939 był naczelnym lekarzem Ubezpieczalni Społecznej. Pełnił też funkcję ordynatora w oddziale Szpitala dla Psychicznie i Nerwowo Chorych „Kochanówka”. W 1937 zaczął organizować kluby terenowe, a w 1939 był współzałożycielem Stronnictwa Demokratycznego, którego został prezesem w 1940. W czasie okupacji niemieckiej był redaktorem prasy podziemnej Armii Krajowej. Wiosną 1942 został aresztowany, osadzony na Pawiaku w Warszawie, a następnie wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie został stracony.

Ukończył również studia filozoficzne i był wykładowcą historii starożytnej na Wolnej Wszechnicy Polskiej w Łodzi. Jest autorem monografii pt. Julian Apostata jako administrator i prawodawca (Warszawa, 1930 i 1937).

Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 31 wprost-5-25)^[8].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 5 stycznia 1948)^[9]
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy (pośmiertnie, 11 lipca 1946)^[10]
• Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)^[11]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)^[12]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”)
• Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1928)^[13]
• Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża II stopnia (1935)^[14]

Upamiętnienie

Po II wojnie światowej jego imieniem nazwano ulicę Śródmiejską w Łodzi. Ulice jego imienia znajdują się również we Wrocławiu, na Przedmieściu Oławskim^[15], oraz w centrum Szczecina.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1987, s. 158–159. ISBN 83-211-0758-3.
• Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918–1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
• 90 lat VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Asnyka w Łodzi. Łódź, 2011.

Linki zewnętrzne

• Antoni Więckowski – publikacje w bibliotece Polona