Antoni Wiktorowski

Antoni Józef Wiktorowski

Piast, Kruk

podpułkownik
Data i miejsce urodzenia	13 czerwca 1893 Mała Wieś
Data i miejsce śmierci	n/n n/n
Przebieg służby
Lata służby	1914–1936; 1939–1945
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie Armia Krajowa
Jednostki	2 Pułk Piechoty Legionów AK
Stanowiska	dowódca pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa Akcja „Burza”
Odznaczenia

Antoni Józef Wiktorowski^[a] (ur. 13 czerwca 1893 w Małej Wsi^[2], zm. ?) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził w rodzinie ziemiańskiej w Małej Wsi w powiecie sandomierskim, znajdującej się wówczas w Guberni Radomskiej na terenie zaboru rosyjskiego. Rodzina pieczętowała się herbem rycerskim Jastrzębiec. Był jednym z trójki dzieci Piotra Wiktorowskiego, właściciela majątku w Małej Wsi.

Po wybuchu I wojny światowej został wcielony w 1915 roku do armii rosyjskiej. Służył w 2 Syberyjskim Pułku Strzelców. Następnie skierowany do szkoły oficerskiej w Pskowie. Po ukończeniu szkoły zgłosił się na ochotnika w 1917 roku do I Korpusu Polskiego. W stopniu podporucznika służył w 2 pułku strzelców polskich 1 Dywizji Strzelców Polskich. Po rozbrojeniu Korpusu przez Niemców wrócił do kraju w grudniu 1918 roku.

Z uwagi na zły stan zdrowia do Wojska Polskiego wstąpił dopiero 16 lipca 1919 roku. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej w składzie 49 pułku piechoty. Dowodził kompanią, a przejściowo także III batalionem. Za atak na pozycje bolszewickie pod Iwankowcami w dniu 1 kwietnia 1920 roku został odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy.

Służył jako dowódca kompanii w 44 pułku Strzelców Legii Amerykańskiej w Równem. W sierpniu 1929 został przeniesiony z 49 pp do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej na stanowisko instruktora^[3]. W czasie roku szkolnego 1929/1930 był komendantem klasy „C”^[4]. W marcu 1931 został przeniesiony do 2 pułku piechoty Legionów w Sandomierzu^[5][6] na stanowisko dowódcy 7. kompanii. W 1933 roku objął dowództwo I batalionu tego pułku stacjonującego w Staszowie. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 109. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[7]. W tym samym roku został przeniesiony do rezerwy z uwagi na stan zdrowia (gruźlica).

Zmobilizowany we wrześniu 1939 roku, dostał się do niewoli niemieckiej. Zwolniony ze względu na stan zdrowia. W październiku 1939 roku założył konspiracyjną organizację „PIAST” wraz z którą został włączony w struktury ZWZ, a potem w AK. Od 1 lipca 1944 roku komendant Obwodu AK Sandomierz. W czasie Akcji „Burza” dowódca 2 pułku piechoty Legionów AK. 8 października 1944 roku przeniesiony z powrotem do konspiracji w obwodzie włoszczowskim z powodu pogarszającego się stanu zdrowia. Zakonspirowany został w Lipnie.

Po rozwiązaniu AK wrócił na Wielkanoc 1945 roku do domu, gdzie wskutek donosu został aresztowany przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego 2 kwietnia 1945 roku. Wśród ubowców część była ze Staszowa (Teodor Kufel komendant UB w Staszowie) i Sandomierza^[8]. Więziony w więzieniach według różnych źródeł w Kielcach, Łodzi i Wawrze. Przyczyna i miejsce zgonu pozostają nieznane.

Symboliczna mogiła Antoniego Wiktorowskiego znajduje się na Cmentarzu Katedralnym w Sandomierzu obok grobu jego żony – Konstancji.

W Klimontowie umiejscowiony jest pominik ku czci ppłk. Antoniego Wiktorowskiego^[9].

W 2019 ppłk Antoni Wiktorowski został patronem 3. Sandomierskiego Batalionu Radiotechnicznego^[10].

Awanse

• podporucznik – 1917 r.
• porucznik – 1 marca 1920 r.
• kapitan – 1 stycznia 1931 r.
• major – 1 stycznia 1936 r.
• podpułkownik – 10 września 1944 r.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 30 czerwca 1921^[11]
• Krzyż Walecznych^[12]
• Krzyż Zasługi z Mieczami
• Medal Niepodległości – 23 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[13][14]
• Srebrny Krzyż Zasługi^[15]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[15]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[15]
• Odznaka za Rany i Kontuzje^[15]
• Odznaka Pamiątkowa 2 pułku piechoty Legionów^[15]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
• Gdzie jest twa mogiła pułkowniku Wiktorowski?, Józef Myjak, Tygodnik Nadwiślański, Nr 50 (554) s. 8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.