Antoni Zoll

Antoni Zoll
Data i miejsce urodzenia

2 czerwca 1870
Kraków

Data i miejsce śmierci

2 stycznia 1941
Niegłowice

Starosta powiatu sanockiego
Poprzednik

Tadeusz Wrześniowski

Następca

Mieczysław Zieliński

Starosta powiatu jasielskiego
Okres

od 18 stycznia 1924
do 1930

Poprzednik

Adam Leszczyński

Następca

Juliusz Marossany

Odznaczenia
Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych

Antoni Zoll (ur. 2 czerwca 1870[a] w Krakowie, zm. 2 stycznia 1941 w Niegłowicach) – c. k. urzędnik, radca namiestnictwa, starosta w okresie II Rzeczypospolitej.

Życiorys

Absolwent III Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie z 1888. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego uzyskując tytuł naukowy doktora praw.

Był wnukiem Józefa Chrystiana (1803–1872), synem Fryderyka (1834–1917, profesora prawa rzymskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego) i Heleny Seeling-Saulenfels oraz bratem Fryderyka. W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej Antoni Zoll został c. k. urzędnikiem, działającym najpierw w sferze oświatowej, a następnie w dziedzinie kolei. Należał do Rady Szkolnej Krajowej i pełnił w niej funkcję referenta. Na przełomie XIX i XX wieku sprawował urząd c. k. starosty namiestnictwa[1][2][3][4]. Pełniąc ten urząd w 1908 wszedł w skład komisji narodowej w Galicji, powołanej przez c. k. ministerium wyznań i oświaty w Wiedniu, celem zebrania i przygotowania do druku polskiej poezji i muzyki ludowej, których zbiór miał się ukazać w publikacji pt. Das Volkslied in Österreich, w zamierzeniu skupiającą poezje i muzykę ludową wszystkich narodów należących do państwa Austro-Węgier[5]. Został członkiem Muzeum Szkolnego we Lwowie oraz w marcu 1910 przewodniczącym komitetu środków naukowych i urządzeń szkolnych (prócz niego m.in. Antoni Łukasiewicz)[6]. W 1910 był starostą powiatu tłumackiego[7]. W 1910 został komisarzem rządowym kolei lokalnej Chabówka-Zakopane, później dyrektorem kolei północnej w Wiedniu. Do 1918 pozostawał radcą C. K. Namiestnictwa we Lwowie[8][9][10]. Otrzymał tytuł radcy dworu[11].

Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej pełnił funkcję starosty powiatu sanockiego. 18 stycznia 1924, jako urzędnik V stopnia służbowego „ad pers.” z Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, został mianowany na stanowisko kierownika starostwa powiatu jasielskiego[12]. Stanowisko starosty powiatu jasielskiego pełnił do 1930. 24 września 1925 jako starosta jasielski został zatwierdzony w służbie państwowej[13]. W 1928, po rozwiązaniu rady powiatowej w Jaśle, został przewodniczącym Tymczasowego Zarządu Powiatowego[14]. W 1929 pełnił funkcję przewodniczącego Obwodowej Komisji Wyborczej dla IV obwodu z siedzibą w Jaśle[15].

Poza służbą urzędniczą, zarówno w okresie zaborów, jak i niepodległej Polski, aktywnie zajmował się swoimi hobby; był myśliwym, amatorsko zajmował się malarstwem, fotografowaniem, śpiewem (śpiewu nauczył go przyjaciel Adam Didur[11]), sportem.

W latach 20. był kawalerem[11]. Później jego żoną została Oktawia z domu Pavek, zamieszkująca wraz z ich córką w Wierzchosławicach. Po przejściu na emeryturę Antoni Zoll zamieszkał w podjasielskich Niegłowicach, w willi podarowanej przez inż. Aleksandra Dietziusa (gośćmi A. Zolla w niej bywali np. Adam Didur, Jan Kiepura, ks. Roman Sanguszko, Kornel Makuszyński, Vittoria Calma oraz Prezydent RP Ignacy Mościcki)[16].

Zmarł na atak serca 2 stycznia 1941 w Niegłowicach w trakcie powodzi podczas II wojny światowej. Został pochowany na Starym Cmentarzu w Jaśle[17][11].

Kompozytor Adam Wroński zadedykował Antoniemu Zollowi utwór pt. "Pif! Paf! Galop", wydany pod koniec XIX wieku. Wspomnienia o Antonim Zollu zawarł Kornel Makuszyński w publikacji Kartki z kalendarza[18].

Odznaczenia

austro-węgierskie

Uwagi

  1. ↑ Data urodzenia 2 czerwca 1870 została umieszczona na nagrobku Antoniego Zolla. Inne źródła wskazywały rok urodzenia 1869.

Przypisy

  1. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 301 z 1 stycznia 1908. 
  2. ↑ Stanisław Rzepiński: Monety i rękopisy gabinetu archeologicznego C. K. Gimnazjum w Nowym Sączu. Nowy Sącz: 1908, s. 5.
  3. ↑ Małgorzata Gajak-Toczek. Dzieje V Gimnazjum Państwowego we Lwowie – wydarzenia, fakty, sylwetki uczniów i nauczycieli. „Folia Litteraria Polonica”. 14, s. 216, 2010. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. 
  4. ↑ Dębicki stulatek czyli tajemnice architektury budynku. [dostęp 2015-06-23].
  5. ↑ Na marginesie. „Goniec Częstochowski”, s. 1-2, Nr 320 z 21 listopada 1908. 
  6. ↑ Kazimierz Rędziński. Wkład polskiego Muzeum Szkolnego we Lwowie w rozwój kultury i oświaty w Galicji na początku XX w.. „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”. XXII, s. 408, 2013. Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. 
  7. ↑ Dzieje Gimnazyum do r. 1918. W: Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Tłumaczu za rok szkolny 1917/18. Tłumacz: 1918, s. 3.
  8. ↑ Powitanie JE. P. Namiestnika generała kawaleryi Karola hr. Huyna we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 68 z 24 marca 1917. 
  9. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 161 z 18 lipca 1917. 
  10. ↑ a b c Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918.
  11. ↑ a b c d II. W ziemi sanockiej 1920–1930. W: Stanisław Proń: Szukałem człowieka. Wspomnienia. Kraków: Muzeum Farmacji Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 66-67. ISBN 978-83-933657-8-4.
  12. ↑ III. Ruch służbowy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych od 1 stycznia do 1 lutego 1923. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. 1, s. 23, 1 marca 1924. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. 
  13. ↑ Jasło - nominacja do służby państwowej, 1925. allekontrola.pl. [dostęp 2015-06-23].
  14. ↑ Cykl Gminy polskie – gmina Jasło. odyssei.com, 2005-10-20. [dostęp 2015-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-23)].
  15. ↑ Dział urzędowy. 139. Ogłoszenie Wojewody Krakowskiego z dnia 27 maja 1929. „Krakowski Dziennik Wojewódzki”, s. 245, Nr 13 z 31 maja 1929. 
  16. ↑ Stanisław Nicieja: Moje Kresy. Słynni kałuszanie. Nowa Trybuna Opolska, 2013-10-28. [dostęp 2015-06-23].
  17. ↑ Antoni Zoll. polskie-cmentarze.com. [dostęp 2015-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-23)].
  18. ↑ Kornel Makuszyński: Kartki z kalendarza.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

AT-T weiss-rot spange BAR.svg
Biało-czerwona baretka dla różnych tyrolskich odznaczeń – Austria.
AUT KuK Friedensbande BAR.png
Autor: Mimich, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka: wstążka dla części odznaczeń cywilnych oraz niektórych odznaczeń wojskowych nadawanych w czasie pokoju (Friedensbande) dla odznaczeń austro-węgierskich: