Antonina Mijal

Antonina Mijal

Tosia

Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1915 Warszawa
Data i miejsce śmierci	9 marca 1986 Warszawa
Miejsce spoczynku	cmentarz Powązkowski w Warszawie
Zawód, zajęcie	lekarka
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Stanowisko	Zastępca dowódcy Kobiecych Patroli Minerskich
Rodzice	Tomasz Mijal Bronisława z d. Wojtczak
Małżeństwo	Władysław Bartoszewski (1949–1966)
Dzieci	Władysław Teofil Bartoszewski
Odznaczenia

Antonina Mijal, pseudonim „Tosia” (ur. 17 stycznia 1915 w Warszawie, zm. 9 marca 1986 tamże) – polska lekarka, działaczka społeczna, żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka powstania warszawskiego, dama orderów Virtuti Militari, Krzyża Walecznych i Złotego Krzyża Zasługi z Mieczami. Pierwsza żona Władysława Bartoszewskiego.

Życiorys

Koleżeński grób członkiń Przysposobienia Wojskowego Kobiet, w którym spoczywa Antonina Mijal. Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Urodziła się w Warszawie. Była córką Tomasza Mijala (brat Kazimierza Mijala) i Bronisławy z d. Wojtczak. W wieku 18 lat rozpoczęła pracę jako świetliczanka w „Domu Dziewcząt” na warszawskim Kole. Od 1934 aktywna w strukturach Przysposobienia Wojskowego Kobiet. Była m.in. kierowniczką Ośrodka Pracy dla uczestniczek PWK, działającego przy ul. Okopowej w Warszawie. W 1937 ukończyła wyższy kurs instruktorski^[1].

W czasie oblężenia Warszawy we wrześniu 1939 służyła jako sanitariuszka. W listopadzie 1939, dzięki znajomości z dr Zofią Franio ps. „Doktór”, wstąpiła w szeregi konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski. Początkowo służyła jako łączniczka kpt. Jana Kiwerskiego^[1]. Później weszła w skład pierwszego kobiecego patrolu minerskiego, zorganizowanego w marcu 1940 przez Zofię Franio. Wiosną 1940 ukończyła specjalny kurs minerski, po czym zorganizowała własny patrol dywersyjny^[2][3]. Jednocześnie służyła w strukturach Biura Badań Technicznych Wydziału Saperów Komendy Głównej ZWZ/AK, gdzie kierowała działem produkcji. Podległy jej zespół był początkowo odpowiedzialny za wytwarzanie prototypów oraz wzorców sprzętu minerskiego dla celów doświadczalnych i szkoleniowych, później natomiast prowadził produkcję min precyzyjnych, ładunków wybuchowych i środków zapalających na potrzeby warszawskich oddziałów dyspozycyjnych ZWZ/AK. Do obowiązków Mijal należało przy tym nie tylko kierowanie produkcją, lecz także uzgadnianie ilości i rodzaju materiałów potrzebnych na akcję oraz daty i miejsca ich przekazania oddziałom bojowym^[4]. Uczestniczyła ponadto w prowadzonej przez BBT działalności szkoleniowej^[5].

Pod koniec 1942 (prawdopodobnie w październiku)^[1] zdała dowództwo patrolu i kierowanie pracownią, przechodząc na stanowisko zastępcy dowódcy kobiecego oddziału minerskiego „Doktór”^[6][7]. Na tym stanowisku zastał ją wybuch powstania warszawskiego^[8]. W 1944 otrzymała stopień kapitana czasu wojny^[1].

Wzięła udział w kilku znanych akcjach bojowych Armii Krajowej. To ona zmontowała bombę zegarową, która 19 maja 1942 posłużyła do zamachu na kasyno przy al. Szucha^[9]. Uczestniczyła w akcji „Wieniec” (7/8 października 1942), podczas której w pobliżu stacji Pyry na trasie Okęcie–Piaseczno dowodzony przez nią patrol wysadził tor pod przejeżdżającą lokomotywą^[10]. 3 marca 1943 wraz z ppor. „Lasso” z Kedywu Okręgu Warszawskiego AK nadała na Poczcie Głównej dziewięć paczek zaadresowanych do okupacyjnych urzędów w Warszawie, które zawierały bomby ukryte w pudełkach na cygara. W wyniku ich eksplozji zginęło lub zostało rannych kilku urzędników i funkcjonariuszy niemieckich^[11][12]. Uczestniczyła także w dostarczaniu broni do getta warszawskiego^[1].

W czasie powstania warszawskiego walczyła w Śródmieściu Północnym^[13]. Uczestniczyła w produkcji granatów i min, wzięła udział w nieudanej próbie przebicia oddziałów staromiejskich do Śródmieścia^[1]. Po upadku powstania opuściła miasto wraz z ludnością cywilną^[1][13]. Zamieszkała w Milanówku, gdzie zaangażowała się w niesienie pomocy wysiedleńcom z Warszawy^[1].

W latach 1942–1944 słuchaczką Prywatnej Szkoły Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego doc. Jana Zaorskiego. W 1945 rozpoczęła studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W tym samym roku została aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa, ostatecznie zwolniono ją jednak po kilku tygodniach. Dyplom lekarza medycyny uzyskała w 1951^[1]. W latach 1951–1970 pracowała jako lekarz w Warszawie, Zakopanem i ponownie w stolicy. W listopadzie 1972 wyjechała na ośmiomiesięczny staż do kliniki reumatologicznej w Paryżu. Od 1973 pracowała jako lekarz przemysłowy^[1].

Była jedną z założycielek i wieloletnim sekretarzem Komisji Historii Kobiet w Walce o Niepodległość^[1].

W 1949 poślubiła Władysława Bartoszewskiego. Z ich związku narodził się syn Władysław Teofil (ur. 1955)^[1]. Małżeństwo z Bartoszewskim zakończyło się rozwodem w 1966^[14].

Zmarła 9 marca 1986 w Warszawie. Spoczęła na cmentarzu Powązkowskim^[1] (kwatera 155 pod murem-1-2/3)^[15].

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari^[1] nr 13443^[16]
• Krzyż Walecznych^[1]
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami^[1]

Przypisy

Bibliografia

• Bogdan Kobuszewski: Mijal Antonina Felicja. W: Krzysztof Komorowski (red.): Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon. Warszawa: Fundacja Warszawa Walczy 1939–1945 i Bellona SA, 2014. ISBN 978-83-1113474-4.
• Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Andrzej Suchcitz: Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1997. ISBN 83-87424-08-0.
• Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983. ISBN 83-06-00717-4.
• Tomasz Strzembosz: Oddziały szturmowe konspiracyjnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983. ISBN 83-01-04203-6.
• Henryk Witkowski: „Kedyw” Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej w latach 1943–1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1986. ISBN 83-202-0217-5.
• Antonina Mijal. 1944.pl. [dostęp 2017-03-09].