Antonio José de Sucre

Ten artykuł od 2011-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ten artykuł należy dopracować: od 2022-12 → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Antonio José de Sucre

Data i miejsce urodzenia	3 lutego 1795 Cumaná, Wenezuela
Data i miejsce śmierci	4 czerwca 1830 Pasto, Kolumbia
Prezydent Boliwii
Okres	od 29 grudnia 1825 do 18 kwietnia 1828
Poprzednik	Simón Bolívar
Następca	José María Pérez de Urdininea
Prezydent Peru
Okres	od 23 czerwca 1823 do 17 lipca 1823
Poprzednik	José de la Riva Agüero
Następca	José Bernardo de Tagle

Antonio José de Sucre y de Alda (ur. 3 lutego 1795, zm. 4 czerwca 1830) – generał boliwijski pochodzenia wenezuelskiego, uczestnik walk z Hiszpanami o wolność Ameryki Południowej. Był bliskim przyjacielem Simóna Bolívara, oraz walczył pod jego rozkazami od 1813. 24 maja 1822 pokonał wojska hiszpańskie pod Pichincha, dzięki czemu został wyzwolony Ekwador. W 1824 stoczył zwycięskie bitwy na równinie Junin i pod Ayacucho, na skutek czego zostało wyzwolone Peru i co przesądziło o niepodległości państw Ameryki Południowej i wycofaniu Hiszpanów z tego kontynentu. Prezydent Boliwii (Górnego Peru) w latach 1826–1828.

Życiorys

Młodość

Antonio de Sucre urodził się 3 lutego 1795 roku w Cumana, w rodzinie szlacheckiej pochodzenia Belgijsko Hiszpańskiego. Był synem Vincente de Sucre Pardo y Garcia de Urbaneja oraz Marii Manueli Alacala y Sanchez^[1]. W wieku siedmiu lat został osierocony przez ojca i matkę, a opiekę nad nim objął jego ojciec chrzestny archidiakon Antonio Patricio de Alcala. W 1809 roku wraz z bratem wstąpił do husarzy imienia Ferdynanda VII w Cumana^[2].

Kariera wojskowa

W lipcu 1810 roku przechodzi na stronę patriotów. 31 lipca 1811 roku dostaje awans na porucznika, rok później zostaje mianowany dowódca artylerii w Barcelonie. Po kapitulacji Generała Mirandy w 1813 zostaje objęty amnestia oraz dostaje możliwość wyjechania na Trynidad^[3]. Tego samego roku można zauważyć ze Sucre był już pod komenda innego słynnego rewolucjonisty generała Santiago Mariño^[2]. W zasadce zorganizowanej przez rojalistów ginie jego brat Pedro, a w summie podczas całej wojny zginęło około 14 członków jego rodziny.

W 1815 roku pod rozkazami Francisco Bermúdez wycofuje się na wyspe Margarita, aby tam uciec na Antyle oraz Cartageny. Tam fortyfikuje miasto przed nadciagającą armia hiszpańską. W grudniu jest na Haiti, a w 1816 wraca do Wenezuelii^[2]. De Sucre służył ponownie, ale równie dzielnie pod dowództwem Generała Santiago Mariño, jednak odmawia mu poparcia w walce politycznej z Bolivarem. Z tego jak i innych powodów młody de Sucre stal się wręcz faworytem Bolivara^[2].

W sierpniu 1819 roku zostaje mianowany generałem brygady przez wiceprezydenta Wenezueli Francisco Antonio Zea (na rozkaz Bolivara). Tego samego miesiąca wyjeżdża na Antyle w poszukiwaniu zasobów wojennych, po powrocie zostaje ministrem wojny^[4][5].

Rozejm w Santa Ana

Po podboju Nowej Granady oraz stworzeniu Kolumbii, generał Bolivar podpisuje rozejm z generałem Pablo Morillo 26 listopada 1820 roku. Sam traktat został napisany przez de Sucre, za który dostaje pochwale od samego Bolivara. Rozejm z Santa Ana był pierwszym zaprzestaniem walk od 1813 roku, kiedy to została wypowiedziana wojna totalna. Rozejm dał Bolivarowi dużo czasu na uzupełnienie jednostek przed kolejnymi kampaniami, oraz pozwolił przygotować strategie która doprowadziła do bitwy pod Carabobo. Postanowienia rozejmu po raz pierwszy zapewniały humanitarne traktowanie jeńców wojennych przez obie strony^[6].

Emancypacja Ekwadoru, Peru i Bolivii

Po upływie pokoju w Santa Ana rozpoczęła się kampania w celu wyzwolenia Ekwadoru, której kulminacja była bitwa pod Pichuncha stoczona 24 maja 1822 roku. Tym zwycięstwem Sucre zapewnił niepodległość Wielkiej Kolumbii, oraz zagwarantował niepodległość Ekwadoru. Po spotykaniu Bolivara z San Martínem, ten ostatni przekazał Bolivarowi swoje jednostki oraz wycofał się z dalszych działań o niepodległość państw latynoamerykańskich. Dzięki temu spotkaniu Sucre wkroczył jako pierwszy do Limy w 1823^[5]. 1 grudnia tego samego miesiąca przybył do miejscowości Yungay, która stal się jego bazą główną. Następna bitwa w jakiej Sucre brał udział była bitwa pod Juninem, bitwa ta umocniła władze Bolivara oraz bezpowrotnie osłabiła siły hiszpańskie^[4]. Już 9 grudnia wicekról José de la Serna został pokonany przez Sucre w bitwie, ta bitwa oznaczała koniec zwierzchnictwa Hiszpanów nad Ameryką południową.

Na konwencie niepodległości Peru 8 lipca 1825 roku, de Sucre został ogłoszony marszałkiem armii, oraz powierzono mu dowództwo nad 12. armia. Na jej czele został wysłany do Górnego Peru, gdzie celem było zajecie niekontrolowanego obszaru oraz utworzenie tam republiki^[4]. W tym samym czasie w Peru powstawała deklaracja niepodległości oraz konstytucja dla przyszłego państwa Boliwii. Wspaniałym pomysłem początkowo określano pomysł aby nowe państwo nazywać "República Bolívar" na cześć Bolivara oraz jednocześnie zaproponować mu prezydenturę. Ten jednak odmówił, z tego powodu zaproponowali te role zwycięzcy spod Ayacucho, w taki sposób de Sucre został pierwszym prezydentem Boliwii^[7]. Po pewnym czasie Bolivar zaczął się sprzeciwiać niepodległości Boliwii, głownie z powodu obawy przed przyszłymi wojnami. Dlatego chciał aby młode państwo zostało częścią Peru (dawnej części wicekrólestwa Peru ) albo Argentyny (dawnej części wicekrólestwa La Platy), jednak nie zmieniło to wiele dla niepodległości Boliwii. Po ogłoszeniu niepodległością Boliwii został zwierzchnikiem sil zbrojnych Boliwii, które zostały stworzone z partyzantów oraz oddziałów patriotów stacjonujących na terenach Boliwii.

Prezydentura

W trakcie swojej krótkiej prezydentury, de Sucre promował edukacje publiczna, zorganizował aparat administracyjny oraz uruchomił program odbudowy kraju^[4]. W krótkim czasie po faktycznym przejęciu urzędu prezydenta, wybuchły zamieszki wymierzone w zwolenników Bolivara oraz konstytucji z 1828. Parlament Boliwii uznał go wtedy dożywotnim prezydentem, ten jednak odmówił, złożył urząd oraz udał się wraz z rodzina na wygnanie do Ekwadoru^[3][5].

Powrót do Wielkiej Kolumbii

Po dotarciu do Ekwadoru, de Sucre dołączył do sił Simona Bolivara które szykowały się do wojny z Peru, o kontrole nad terytoriami Jaen oraz Maynas. Bolivar przekazał de Sucre 4 tysiące żołnierzy, którzy podczas bitwy na wzgórzu Tarqui wygrali z dwukrotnie liczniejszymi silami. Zwycięstwo zakończyło wojnę oraz przyczyniło się do obalenia prezydenta Peru La Mar^[4].

Zamach i śmierć

Wraz z zakończeniem wojny Peruwiańsko-Kolumbijskiej, nastroje wewnętrzne w Wielkiej Kolumbii nie napawały optymizmem. Gdyż postrzegolne kraje Wielkiej Kolumbii chciały ogłosić niepodległość. Antonio został wezwany na kongres Kolumbii który miał zadecydować o losie Wielkiej Kolumbii, liczono ze autorytet Sucre pomorze przechylić szale na korzyść unionistów. Kongres zakończył się niepowodzeniem, oraz doprowadził do rozpadu Wielkiej Kolumbii^[4].

Podczas drogi powrotnej z Bogoty 4 czerwca 1830, został napadnięty oraz zabity przez bandytów. W tamtym czasie krążyły pogłoski, jakoby generał Juan José Flores, miał zorganizować zamach gdyż obawiał się wpływów Sucre które mogły uniemożliwić mu odloczenie Ekwadoru od Wielkiej Kolumbii^[1].

Przypisy