Antychryst

Antychryst – fragment fresku Luki Signorelliego „Kłamstwa Antychrysta”

Antychryst na fresku w prawosławnym monasterze św. Joachima Osogowskiego w Macedonii Północnej

Grawiura z 1521 r. wykonana przez Lucasa Cranacha przedstawiająca papieża jako Antychrysta

Antychryst (gr. antichristos) – przeciwnik, oponent Chrystusa (anti – przeciw, zamiast; christos – pomazaniec); duch będący zaprzeczeniem Chrystusa, jego antytezą. Szatan; anioł upadły, zły duch, czart, władca, który rządzi w powietrzu (Biblia: List do Efezjan, 2,2), kusiciel, książę ciemności, w wierzeniach judeo-chrześcijańskich główny duch zła we wszechświecie.

Wierzenia

Według przekazów biblijnych Antychryst spowoduje odstępstwo w chrześcijaństwie, będzie prześladować i wytracać wyznawców Chrystusa, będzie zamierzał zmienić Prawo Boże i wypowiadać słowa, które mają charakter bluźnierczy, a jego działalności będą towarzyszyć fałszywe objawienia, znaki i cuda. Będzie dominować w Europie przez 1260 dni (wg rachuby biblijnej 1260 dni = 1260 lat) i dotrwa do powtórnego przyjścia Chrystusa^[1].

W Biblii imię to oznacza zazwyczaj oponenta albo przeciwnika w zwykłym, ludzkim sensie. Tak postrzega antychrysta Nowy Testament. Proroctwa zawarte głównie w Księdze Daniela, listach apostoła Pawła i w Apokalipsie zapowiadają pojawienie się wielu antychrystów-ludzi. Jednak kładą główny nacisk na pojawienie się szczególnego Antychrysta bezpośrednio przed powtórnym przyjściem Chrystusa. Wiele grup chrześcijan na przestrzeni dziejów próbowało utożsamić postać Antychrysta z jakimś konkretnym człowiekiem. Między innymi za Antychrysta uważano cesarza rzymskiego Nerona, niektórych papieży, antypapieży, Fryderyka Barbarossę, Fryderyka II Hohenstaufa, cesarza Francuzów Napoleona I Bonaparte, wodza i kanclerza Rzeszy Niemieckiej Adolfa Hitlera, przywódcę ZSRR Józefa Stalina. Można też porównywać diabła z Bogiem w tym sensie, że są przeciwstawni, np.:

Bóg Ojciec – Smok, Wąż

Syn Boży – Bestia z Morza, Antychryst (Syn Zatracenia)

Duch Święty – Bestia z Ziemi, Fałszywy Prorok

Problem Antychrysta był głównym tematem rekolekcji wielkopostnych, jakie wygłosił dla papieża Benedykta XVI kardynał Giacomo Biffi w marcu 2007^[2].

Antychryst w Biblii

W Piśmie Świętym słowa antychryst użył tylko apostoł Jan. W dwóch listach noszących jego imię pojawia się ono cztery razy – zarówno w liczbie pojedynczej i mnogiej. Wynika z nich, że antychryst to kłamca i zwodziciel, którego celem jest zniszczenie więzi łączącej człowieka z Chrystusem i z Bogiem.

Co Biblia mówi o antychryście:

• Dzieci, jest już ostatnia godzina, i tak, jak słyszeliście, Antychryst nadchodzi, bo oto teraz właśnie pojawiło się wielu antychrystów; stąd poznajemy, że już jest ostatnia godzina. (1 Jana 2:18)^[a]
• Któż zaś jest kłamcą, jeśli nie ten, kto zaprzecza, że Jezus jest Mesjaszem? Ten właśnie jest Antychrystem, który nie uznaje Ojca i Syna. (1 Jana 2:22)
• Każdy zaś duch, który nie uznaje Jezusa, nie jest z Boga; i to jest duch Antychrysta, który – jak słyszeliście – nadchodzi i już teraz przebywa na świecie. (1 Jana 4:3)
• Wielu bowiem pojawiło się na świecie zwodzicieli, którzy nie uznają, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele ludzkim. Taki jest zwodzicielem i Antychrystem. (2 Jana 7)

Antychryst w księgach symbolicznych Kościołów

Księgi symboliczne Kościołów powstałych w wyniku reformacji zgodnie stwierdzają, że jedynym Panem Kościoła jest Chrystus, dlatego też przypisywanie sobie godności i władzy Pana Kościoła przez instytucję papiestwa jest przypisywaniem sobie praw należnych jedynie Bogu, dlatego też instytucja papiestwa (ale nie Kościół rzymskokatolicki, również nie jakiś poszczególny papież), stawiając się w pozycji Chrystusa, ma znamiona antychrysta (wyraz antychryst pochodzi od greckiego złożenia αντί + Χριστός, przy czym „αντί” oznacza nie tylko przeciwko, lecz także zamiast, albo w miejsce^[3]).

Kościoły luterańskie

• W Traktacie o władzy i prymacie papieża z 1537 roku, zredagowanym przez Filipa Melanchtona, w punktach 39-41 stwierdzono, że przypisywanie sobie przez papieży władzy w sprawach zastrzeżonych dla Boga, oraz sprzeciwianie się naukom ewangelii wskazuje, że instytucja papieska ma znamiona władzy antychrysta^[4].

Kościoły kalwińskie

• W księdze symbolicznej Kościołów ewangelicko-reformowanych Institutio religionis christianae Jana Kalwina antychryst jest utożsamiany z instytucją papiestwa (Księga IV rozdz. 12 punkt 12)^[5].
• Konfesja Westminsterska z 1646 roku – antychryst jest utożsamiany z instytucją papiestwa (Rozdział XXV Kościół punkt VI)^[6].

Kościoły baptystyczne

• Londyńskie Wyznanie Wiary baptystów z 1689 roku – antychryst jest utożsamiany z instytucją papiestwa (Rozdział XXVI Kościół punkt 4)^[7].

Antychryst w literaturze

W literaturze kwestia tożsamości antychrysta i jego działalności nie jest jednoznacznie i precyzyjnie określona. Część autorów uważa, że antychrystem jest lub będzie instytucja, inni zaś, że będzie nim określona jednostka – człowiek^[8].

Ważniejsi autorzy utożsamiający antychrysta z instytucją papiestwa:

• John Wycliffe,
• Jan Hus,
• Girolamo Savonarola,
• John Wesley, założyciel Kościoła ewangelicko-metodystycznego,
• James Aitken Wylie, szkocki historyk religii i duchowny prezbiteriański, w swoich dziełach The Papacy: its History, Dogmas, Genius, and Prospects (1851) oraz The Papacy is the Antichrist (1888) dowodzi na podstawie faktów historycznych oraz dogmatyki i prawa kanonicznego Kościoła rzymskiego, że papiestwo jest antychrystem.

Ważniejsi autorzy utożsamiający antychrysta z konkretną osobą, która ma się objawić w nieokreślonej przyszłości:

• Robert Bellarmin,
• Jacques-Bénigne Bossuet,
• Arthur Pink,
• Peter Goodgame.

Xavier Léon-Dufour twierdzi, że personifikacja ta ma charakter ponadczasowy i dopatrywanie się jej w jakiejś postaci historycznej jest bezzasadne^[9].

Antychryst w kulturze

Filozof niemiecki Fryderyk Nietzsche sam siebie nazywał antychrystem. Napisał też książkę pod tym tytułem, poświęconą krytyce chrześcijaństwa. Również rockman Marilyn Manson utożsamia się z postacią Antychrysta, często i bezwzględnie krytykując chrześcijaństwo.

Bibliografia

• Benson Robert Hugh: Pan świata (z ang. przeł. Stefan Barszczewski). Warszawa; Komorów : Fundacja Pomocy Antyk – Wydaw. Antyk Marcin Dybowski, 2002. ISBN 83-87809-62-4.
• Dillon George F.: Antychryst w walce z Kościołem !(przekł. Józef Jankowiak). Warszawa: Wydawnictwo Fulmen, 1994. ISBN 83-901106-8-7.
• Dillon George F.: Masoneria zdemaskowana, czyli walka antychrysta z Kościołem i z cywilizacją chrześcijańską. Krzeszowice: Dom Wydawniczy „Ostoja”, 2001. ISBN 83-88020-22-6
• Łuczkiewicz Sławomir: Antychryst i Apokalipsa: zawiera dosłowny przekład Apokalipsy Jana, szczegółowy komentarz, studium Boga, diabła, szatana, odniesienia cywilizacyjne, Biblia a ufo. Lublin: Wydawnictwo Rzecznik, 2001. ISBN 83-903921-5-1
• McGinn Bernard: Antychryst; przeł. Barbara Cendrowska. Warszawa: Wydawnictwo Da Capo, 1998. ISBN 83-7157-325-1
• Nietzsche Friedrich: Antychryst: Próba krytyki chrześcijaństwa (przeł. Leopold Staff ; posł. napisał Tomasz Sieczkowski). Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003. ISBN 83-7389-126-9.
• Nothomb Amélie: Antychrysta. (przeł. Joanna Polachowska) .Warszawa: Wydawnictwo Muza, 2004. ISBN 83-7319-499-1.
• Przybył Elżbieta: W cieniu antychrysta. Kraków : Wydawnictwo Nomos, 1999. ISBN 83-85527-90-7.
• Rostworowski Karol Hubert: Antychryst. Lwów; Wydawnictwo Polskie, 1925. UKD 821.162.1-2.
• Skąd przychodzi Antychryst?: kontakty i konflikty etniczne w Europie Środkowej i Południowej : fakty – interpretacje – refleksje (Materiały konferencyjne pod red. Tomasza Falęckiego). Kraków : Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2004.
• Stanev Emiliân: Antychryst. (przeł. Wojciech Gałązka). Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1979.

Zobacz też

• szatan
• Belial
• demon
• diabeł
• Lucyfer
• satanizm
• opętanie
• liczba Bestii
• dżinn

Uwagi

Przypisy