Antypolonizm

„Polakom wstęp wzbroniony!” – tabliczka powieszona w okupowanej Polsce w 1939 roku
Terror Niemców w okupowanej Polsce (październik 1939)

Antypolonizm (także: polonofobia) – termin określający zbiorowo wszelkie uprzedzenia, dyskryminację, niechęć i postawy wrogości wobec Polaków. Historycznym odpowiednikiem antypolonizmu jest polakożerstwo, określenie używane w XIX w. wobec antypolskiej polityki Ottona von Bismarcka.

Historia pojęcia

Termin „antypolonizm” używany jest sporadycznie od początku XX wieku (pojawia się m.in. w pracy prof. Franciszka Bujaka La question Juive en Pologne z 1919) przez analogię do antysemityzmu. Określenia antypolonizm w kontekście wyniszczenia biologicznego Polaków wielokrotnie używali niemieccy naziści w okupowanej Polsce. Hans Frank w podsumowaniu swojej wypowiedzi na temat przebiegu akcji AB w Generalnym Gubernatorstwie stwierdził: „Nadal będziemy stać na stanowisku zdecydowanie antypolskim.”[1] Antypolonizm z antysemityzmem powiązał także Edmund Osmańczyk w wydanej w 1947 roku książce Sprawy Polaków[2]. Używany także m.in. przez Jana Józefa Lipskiego w analogicznym kontekście w latach „Solidarności”[3]. Na początku lat 90. termin „antypolonizm” pojawił się w polskiej publicystyce prawicowej i skrajnie prawicowej jako odpowiedź na oskarżenia o antysemityzm ze strony środowisk żydowskich. Określenie zyskało popularność w trakcie sporu o pogrom w Jedwabnem[4].

Obecnie termin „antypolonizm” funkcjonuje w obiegu językowym: używany jest powszechnie w prasie, pojawia się w oficjalnych dokumentach polskiego Sejmu[5] i Episkopatu[6].

Znaczenie terminu

Źródła antypolonizmu należy upatrywać w polityce germanizacji i rusyfikacji prowadzonej przez zaborców. Otto von Bismarck, premier Prus i późniejszy kanclerz Rzeszy, powiedział o Polakach: „Bijcie Polaków tak długo, dopóki nie utracą wiary w sens życia. Współczuję sytuacji, w jakiej się znajdują. Jeżeli wszakże chcemy przetrwać, mamy tylko jedno wyjście – wytępić ich”[7]. Według późniejszej teorii nazistowskiej Polacy należą do kategorii podludzi niezdolnych do samodzielnego rządzenia. Dyrektywa nr 1306 Ministerstwa Propagandy Rzeszy z dnia 24.10.1933 roku nakazywała oficjalne traktowanie Polaków jako podludzi – „Musi stać się jasnym dla każdego w Niemczech, nawet dla ostatniej dojarki, że polskość jest równoznaczna z podczłowieczeństwem. [...] Trzeba to robić do czasu aż każdy obywatel Niemiec będzie miał zakodowane w swojej podświadomości to, że każdy Polak, nieważne czy robotnik, czy intelektualista, powinien być traktowany jak robactwo.”[8][9][10][11]. Niemcy po wyniszczeniu elit intelektualnych narodu polskiego planowali z reszty uczynić niewolników. Niemieccy naziści dokonali w tym celu na terenie okupowanej Polski szeregu zbrodni, w których uczestniczyła SS oraz Wehrmacht, z których najważniejsze to Intelligenzaktion i Akcja AB. Przykładem jest Generalny Plan Wschodni, w którym planowano wyniszczenie i wysiedlenie większości ludności słowiańskiej aż po Ural. W okupowanej Polsce rozpoczęto ją wysiedleniami ludności Zamojszczyzny[12].

Antypolonizm często opiera się na stereotypach etnicznych, prowadzących do zachowań dyskryminacyjnych i odbieranych jako krzywdzące. Posługujący się tym terminem publicyści, politycy i duchowni sięgają po niego najczęściej w kontekście incydentów, znamionujących niechęć do Polaków (fizyczne ataki ze względu na narodowość[13], Polish jokes, stereotypowe zdania o Polakach w zagranicznych mediach, przekłamania sformułowania w rodzaju „polskich obozów zagłady”)[14][15].

Zobacz też

Przypisy

  1. Stanisław Dąbrowa-Kostka, „Hitlerowskie afisze śmierci”, KAW Warszawa 1983, s. 80.
  2. Edmund Osmańczyk Sprawy Polaków, Wydawnictwo Śląsk 1982.
  3. O Janie Lipskim na stronie Jewish Heritage.
  4. Por. J.R. Nowak „100 kłamstw J.T. Grossa”.
  5. http://wiadomosci.wp.pl/komisja-walczy-z-antypolonizmem-6031893175514241a Komisja Sejmowa będzie walczyć z antypolonizmem.
  6. http://www.cdim.pl/pl/edukacja/zasoby-edukacyjne/teksty/52-oficjalne-teksty-kocioa-katolickiego/108-2000-08-25-episkopat-polski-wysiek-oczyszczania-pamici-i-pojednania-z-okazji-wielkiego-jubileuszu-roku-2000 List Rady Episkopatu Polski do spraw Dialogu Religijnego potępiający antypolonizm.
  7. Eugeniusz Guz, Winni szukają winnych, Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1984, s. 13–14, ISBN 83-216-0351-3, OCLC 69454866.
  8. From Peace to War: Germany, Soviet Russia, and the World, 1939-1941 – Germany. Militärgeschichtliches Forschungsamt – Google Książki, books.google.pl [dostęp 2017-11-22].
  9. The History of a Forgotten German Camp: Nazi Ideology and Genocide at Szmalcówka – Tomasz Ceran – Google Książki, books.google.pl [dostęp 2017-11-22].
  10. „Zbrodnie hitlerowskie wobec dzieci i młodzieży Łodzi”. Wyd. Nauk. w Łodzi, Łódź 1979.
  11. Czesław Madajczyk: Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970.
  12. Andrzej Szcześniak: Generalplan Ost. Plan Zagłady Słowian. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, 2001, s. 6–17. ISBN 83-88822-03-9.
  13. Izrael: sprawca ataku na polskiego ambasadora przeprosił. Ale z antypolonizmu się nie wycofał – PCh24.pl – Prawa Strona Internetu. Informacje z życia Kościoła i prawicowa publ..., www.pch24.pl [dostęp 2019-05-19] (pol.).
  14. Zbigniew Musiał, Bogusław Wolniewicz: Ksenofobia i wspólnota. ANTYK Marcin Dybowski, 2011, ISBN 9788386482869; Jedną z tez jakie stawiają autorzy jest twierdzenie, że przeciw Polsce toczy się wielka kampania propagandowa, podstawiająca Polaków zamiast Niemców jako winnych zagłady Żydów.
  15. „Lewica nienawidzi wszelkiej wspólnoty – rozmowa z prof. Wolniewiczem”, O wspólnocie, ksenofobii, politycznej poprawności i cywilizacji Zachodu z prof. dr. hab. Bogusławem Wolniewiczem rozmawia Konrad Bonisławski. blizejprawdy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]..

Media użyte na tej stronie

No entrance for poles1.jpeg
German sign "No Entrance for Poles" during the second world war in Poland (1939-1945).
Execution of Poles by German Einsatzkommando Oktober 1939.jpg
Germans murdered Polish civilians in Leszno, Poland dated 21 October 1939.